Từng bước đưa công nghệ thông minh vào sản xuất nông nghiệp

ĐTO - Là địa phương thuần nông nghiệp, Đồng Tháp có giá trị sản xuất ngành trồng trọt chiếm hơn 60% giá trị sản xuất toàn ngành. Thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tỉnh đã và đang khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để nhân rộng mô hình ứng dụng khoa học kỹ thuật (KHKT) vào sản xuất, từng bước chuyển đổi từ nền nông nghiệp sản xuất nhỏ lẻ, trình độ công nghệ lạc hậu sang áp dụng các phương pháp canh tác thông minh của nền nông nghiệp công nghệ cao.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường (bìa trái) tham quan mô hình trồng lúa thông minh tại Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Mỹ Đông 2, huyện Tháp Mười

Từ trồng lúa thông minh

Ông Nguyễn Văn Công - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh cho biết, Đồng Tháp đang phát triển ngành hàng lúa gạo theo hướng giảm giá thành, nâng cao chất lượng. Theo đó, tỉnh đã triển khai và có đề án nhân rộng các mô hình có áp dụng biện pháp KHKT và mang lại giá trị kinh tế cao như: canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu, ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất lúa, canh tác lúa theo hướng “3 giảm 3 tăng” và “1 phải 5 giảm trong Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam...Đáng chú ý là mô hình canh tác lúa lý tưởng tại xã Mỹ Đông, huyện Tháp Mười.

Có kinh nghiệm trồng lúa hơn 45 năm, ông Nguyễn Văn Khi - thành viên Hợp tác xã dịch vụ Nông nghiệp Thắng Lợi (huyện Tháp Mười) cho biết, vụ đông xuân 2017 - 2018, ông bắt đầu thực hiện mô hình canh tác lúa lý tưởng theo hướng dẫn của Công ty Cổ phần Rynan Agrifooods và cảm nhận “chưa bao giờ người nông dân khỏe như bây giờ”.

Gọi là mô hình canh tác lúa thông minh vì ngay từ đầu vụ, với chiếc máy cấy lúa 3 trong 1: vừa cấy lúa, vừa bón phân và phun thuốc cùng một lúc. Khi thực hiện phương pháp cấy mạ khay, khoảng cách giữa các khóm lúa, số lượng cây/bụi đều có tùy chỉnh theo yêu cầu của chủ ruộng. Song song đó, quản lý mực nước tự động qua hệ thống cảm biến được điều khiển bằng điện thoại thông minh. Bằng hình thức này, nông dân có thể chủ động mực nước mọi lúc, mọi nơi. Từ đó, nông dân có thể tiết kiệm được nhiều chi phí về giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, giảm lượng nước tưới, giảm nhân công và giảm khí nhà kính.

Ông Lê Văn Ngọt - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Tháp Mười cho biết, điểm nổi bật của mô hình canh tác lúa lý tưởng là sử dụng phân bón thông minh, chỉ bón 1 lần duy nhất trong một vụ. Theo tính toán, mô hình này có thể giúp nông dân giảm gần 50% chi phí, tăng hơn 10% năng suất, giảm được 50% lượng khí thải nhà kính. Từ kết quả khả quan, từ 5 hộ với 7,6ha trong vụ đầu tiên năm 2017, đến nay toàn huyện đã có gần 40ha tham gia vào mô hình này.

chuyên canh rau màu công nghệ cao

Không chỉ có ngành hàng lúa - gạo được áp dụng công nghệ cao, các loại hoa màu, cây công nghiệp ngắn ngày cũng bước đầu ứng dụng khoa học công nghệ vào khâu sản xuất. Đơn cử như ở vùng cù lao 3 xã Long Thuận, Phú Thuận A, Phú Thuận B, nơi trồng hoa màu trọng điểm của tỉnh Đồng Tháp đã xuất hiện mô hình trồng dưa lưới công nghệ cao của anh Trần Thanh Tiền theo chuẩn Israel.

Với chiếc điện thoại thông minh, anh Tiền có thể chăm sóc dưa lưới hơn 3.000m2 ở bất cứ nơi nào. Anh Tiền giải thích, toàn bộ các khâu trồng trọt đều ứng dụng công nghệ cao. Trên ứng dụng điện thoại, bằng một cái click nhẹ khi mở phần mềm, các thông số như ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ hiện ra. Liền sau đó, thao tác tưới nước, tưới phân, cân chỉnh ánh sáng... đều được thực hiện, nếu cần.

Thực hiện sản xuất theo mô hình này, người trồng sẽ biết cây đang cần gì, bao nhiêu là đủ, thời gian bao nhiêu là vừa. Do đó, vừa tiết giảm lượng nước, vừa đỡ công lao động, cây hấp thu tối đa nguồn dinh dưỡng từ nguồn phân bón hữu cơ và phân bón công nghệ nano. Đặc biệt, bằng những hỗ trợ thiết thực từ công nghệ, anh Tiền có thể chủ động kiểm tra về độ đường, độ giòn để điều chỉnh dinh dưỡng cho trái đạt độ ngon như ý. Từ đó, cung ứng một sản phẩm sạch vừa đảm bảo an toàn vừa bảo vệ môi trường đến tay người tiêu dùng. Được biết, hiện tại, toàn bộ nông sản của chàng trai xứ cù lao này được hai chuỗi siêu thị ở tỉnh An Giang bao tiêu toàn bộ sản phẩm.

Cũng mang tư duy đổi mới, anh Nguyễn Phước Việt Cường ở xã Mỹ Hiệp, huyện Cao Lãnh mạnh dạn đầu tư trên 3.000m2 đất để trồng rau an toàn theo hướng thủy canh. Đây là mô hình đầu tiên ở Đồng Tháp có quy mô lớn áp dụng canh tác thủy canh hiện đại. Anh Cường cho biết, thực hiện mô hình anh đầu tư gần 2,2 tỷ đồng để mua các thiết bị phục vụ sản xuất gồm: hệ thống ống rau, lắp mái che, hệ thống phun sương, bơm tưới...Toàn hệ thống được thiết kế bơm tưới tự động, do đó việc trồng rau hoàn toàn được tự động hóa từ khi trồng cho đến khi thu hoạch, người trồng chỉ việc điều chỉnh thành phần dinh dưỡng trong nước phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng của cây.

Theo anh Cường, ưu điểm của phương pháp thủy canh này là giúp cây phát triển tương đối tốt, độ đồng đều cao, tỷ lệ cây nảy mầm đạt trên 90%. Mặc dù không sử dụng thuốc và phân bón hóa học nhưng có thể hạn chế được nhiều nấm bệnh, cây sẽ phát triển nhanh hơn so với phương pháp trồng ngoài đất, thời gian thu hoạch nhanh. Mặt khác, do quy trình phần lớn được tự động nên giảm công lao động rất lớn và hoàn toàn chủ động được nguồn cung cho thị trường. Hiện tại, mỗi ngày cơ sở thu hoạch khoảng 200kg rau, quả các loại như: cải ngọt, rau muống, dưa leo, cà chua bi,... cung ứng cho các nhà hàng ở Phú Quốc (Kiên Giang) và hướng tới sẽ kết nối để đưa rau thủy canh vào hệ thống Satrafoods.

Mô hình trồng rau ứng dụng công nghệ cao của anh Nguyễn Phước Việt Cường ở xã Mỹ Hiệp, huyện Cao Lãnh

Chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp

Ông Lê Minh Hoan - Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp cho rằng, cách mạng công nghiệp lần thứ tư dựa trên đặc trưng của cuộc cách mạng kỹ thuật số, trí tuệ nhân tạo, internet, di động với các cảm biến thông minh kết hợp với công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới... Vì vậy, muốn phát triển nông nghiệp mạnh mẽ và bền vững, không thể chỉ loay hoay với việc tăng diện tích, tăng sản lượng mà cần tận dụng các sáng tạo công nghệ để tối ưu hóa chi phí sản xuất, nâng cao giá trị nông sản. Nghĩa là phải chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Tuy nhiên, từ nông nghiệp truyền thống đến nền nông nghiệp công nghệ thông minh là một chặng đường dài chứa đựng nhiều thách thức nhưng hoàn toàn khả thi. Bằng chứng là người nông dân Đồng Tháp đang ý thức và bước đầu làm nông nghiệp thông minh bằng những mô hình có hiệu quả cao.

Bí thư Lê Minh Hoan chia sẻ thêm, trong mối quan hệ giữa “nông dân - nhà khoa học - doanh nghiệp - nhà nước” trong thời buổi mới, người nông dân rất cần và phải tiếp cận nguồn tri thức nông nghiệp tiên tiến, nông nghiệp 4.0. Nông dân không phải chỉ đơn thuần sản xuất mà cần trở thành chủ thể tham gia và làm ra chuỗi giá trị gia tăng để mang lại lợi nhuận cho chính mình. Doanh nghiệp, nhà khoa học có vai trò định hướng, định hình để kích hoạt người nông dân ứng dụng công nghệ, tiếp cận kiến thức khoa học. Khi đó, chính quyền địa phương giữ vai trò kết nối, đầu tư cơ sở hạ tầng về các hội quán, hợp tác xã để sự liên kết giữa người sản xuất và doanh nghiệp nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Ông Phạm Đại Dương - Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, bên cạnh việc đặt ra những thách thức, nhất là về trình độ KHKT, bản thân cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 mang lại nhiều cơ hội lớn cho các quốc gia nông nghiệp, trong đó có Việt Nam. Để cạnh tranh với các sản phẩm trên thị trường trong nước cũng như xuất khẩu ngoài nước, thì giá trị gia tăng của mỗi sản phẩm rất quan trọng. Để thực hiện những vấn đề này bắt buộc phải áp dụng công nghệ vào trong sản xuất.

Đồng Tháp - một tỉnh thuần nông nghiệp ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long nhưng hoàn toàn có khả năng phát huy vai trò công nghệ khi tiềm năng gắn kết giữa chính quyền - doanh nghiệp - nông dân đã từng bước hình thành.

Thực tế cho thấy, thế giới đã - đang bước vào ngưỡng cửa của kỷ nguyên cách mạng công nghiệp 4.0, KHKT hiện đại sẽ tạo ra các công nghệ hoàn toàn mới, tạo động lực để thúc đẩy cho sản xuất phát triển mạnh mẽ theo chiều sâu, trong đó có nông nghiệp. Vì vậy, với một địa phương có thế mạnh về nông nghiệp như Đồng Tháp, việc hướng đến xây dựng một nền nông nghiệp thông minh là điều cần thiết.

Thảo Vy