Nam Bộ kháng chiến - Bản hùng ca bất khuất

“Mùa Thu rồi, ngày 23, ta đi theo tiếng kêu sơn hà nguy biến…” - lời ca vang vọng như tiếng gọi thiêng liêng của lịch sử, gợi nhắc một thời khắc hào hùng mà dân tộc Việt Nam mãi khắc ghi 80 năm trước, với ý chí sắt đá “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ!”, quân và dân Nam Bộ, đặc biệt là quân dân 2 tỉnh Tiền Giang (trên cơ sở sát nhập tỉnh Mỹ Tho - Gò Công) và tỉnh Đồng Tháp trước đây đã anh dũng đứng lên, kiên cường đánh trả cuộc tái xâm lược của thực dân Pháp, quyết tâm bảo vệ nền độc lập thiêng liêng của Tổ quốc. 

NAM BỘ XỨNG DANH “THÀNH ĐỒNG TỔ QUỐC”

Trong những ngày của mùa Thu lịch sử năm 1945, chỉ 21 ngày sau khi Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2-9-1945 - khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, thực dân Pháp đã trắng trợn nổ súng xâm lược Nam bộ với dã tâm tái chiếm đất nước ta một lần nữa.

Thanh niên và Nhân dân cả nước sôi nổi tình nguyện Nam tiến kháng chiến. Ảnh: Tư liệu

Trước hành động xâm lược của kẻ thù, rạng sáng ngày 23-9-1945, Xứ ủy, Ủy ban Nhân dân Nam bộ tổ chức Hội nghị tại đường Cây Mai (Chợ Lớn). Hội nghị phân tích, so sánh lực lượng giữa ta với địch, nhất trí tán thành chủ trương và ra lời kêu gọi quân, dân Nam bộ đứng lên chiến đấu bảo vệ thành quả cách mạng…

Cùng ngày, với sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Xứ ủy Nam bộ, Ủy ban Nhân dân và Ủy ban Kháng chiến Nam bộ mà trực tiếp là đồng chí Trần Văn Giàu, Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Nam bộ phát lời kêu gọi đồng bào mạnh mẽ, đanh thép: “Từ giờ phút này, nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta là tiêu diệt giặc Pháp, tiêu diệt tay sai của chúng. Hỡi anh em binh sĩ, dân quân, tự vệ! Hãy nắm chặt vũ khí trong tay xông lên đánh đuổi thực dân Pháp, cứu nước. Cuộc kháng chiến bắt đầu!”

Tiếp đó, ngày 26-9-1945, qua làn sóng của Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi lời kêu gọi, động viên đồng bào Nam bộ tiếp tục kiên cường kháng chiến: “Hỡi đồng bào Nam bộ! Nước ta vừa tranh quyền độc lập, thì đã gặp nạn ngoại xâm...

Tôi chắc và đồng bào cả nước đều chắc vào lòng kiên quyết ái quốc của đồng bào Nam bộ. Chúng ta nên nhớ lời nói oanh liệt của nhà đại cách mạng Pháp “thà chết tự do còn hơn sống nô lệ”... Chúng ta nhất định thắng lợi vì cuộc đấu tranh của chúng ta là chính đáng”.

Lời kêu gọi đã nhanh chóng thức tỉnh tinh thần yêu nước và truyền lửa đấu tranh cho quân và dân Nam bộ, chính thức mở đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Hưởng ứng lời kêu gọi, Nhân dân Nam bộ đã nhất tề đứng lên, tiến ra mặt trận quyết chiến với quân xâm lược, mở ra một trang sử oanh liệt mới: Ngày Nam bộ kháng chiến.

Cụ thể, hơn 4 tháng anh dũng đánh địch (từ ngày 23-9-1945 - 9-2-1946), quân dân Nam bộ đã tiêu diệt, làm bị thương hàng ngàn tên địch, thu nhiều súng đạn, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh, làm tiêu hao một bộ phận sinh lực địch, hoàn thành tốt nhiệm vụ kìm giữ quân địch trong thành phố và các thị xã trong một thời gian dài, góp phần to lớn vào công cuộc đấu tranh giữ vững chính quyền Nhân dân, chủ quyền dân tộc.

Ghi nhận và biểu dương tinh thần chiến đấu kiên cường bất khuất của quân dân Nam bộ, tháng 2-1946, thay mặt Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng đồng bào Nam bộ danh hiệu vẻ vang: “Thành đồng Tổ quốc”.

Cùng với Nhân dân Nam bộ, với lòng yêu nước cháy bỏng và tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, quân dân tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp (trước khi sáp nhập) đã lập nên những chiến công vang dội trên khắp các mặt trận: từ Mỹ Tho, Gò Công đến Sa Đéc, Cao Lãnh, từng tấc đất, từng dòng sông đều thấm đẫm xương máu của những người con kiên trung, bất khuất. Tiêu biểu như: Chiến thắng Cổ Cò (22-1-1947), Chiến thắng Long Thạnh (18-2-1947 âm lịch), Chiến thắng Giồng Dứa (25-4-1947)… góp phần quan trọng vào sự nghiệp kháng chiến của toàn dân tộc.

Có thể thấy, cuộc kháng chiến ở Nam bộ vào mùa Thu năm 1945 đã mở đầu cho toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược lần thứ hai, khẳng định mạnh mẽ ý chí độc lập, tự chủ không gì lay chuyển được của dân tộc Việt Nam.

Đây không chỉ là một sự kiện quân sự - chính trị có ý nghĩa to lớn, mà còn là biểu tượng rực rỡ của tinh thần yêu nước nồng nàn, lòng dũng cảm và sự hy sinh quên mình vì Tổ quốc của Nhân dân ta, bước đầu làm thất bại chiến lược “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp.

Cuộc kháng chiến ở Nam bộ vì thế đã trở thành ngọn lửa mở đầu, hun đúc tinh thần chiến đấu cho cả nước trong suốt 9 năm kháng chiến gian khổ nhưng đầy vinh quang, để rồi cùng toàn dân tộc làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” - một bản hùng ca bất diệt trong lịch sử chống ngoại xâm của Việt Nam.

TIẾP NỐI TINH THẦN “NAM BỘ KHÁNG CHIẾN”

Tinh thần quật cường của cuộc kháng chiến Nam bộ mùa Thu năm 1945 vẫn luôn là ngọn lửa thiêng liêng, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các thế hệ hôm nay tiếp tục học tập, rèn luyện, noi gương và tiếp bước cha anh.

Các cựu chiến binh về thăm Di tích lịch sử chiến thắng Giồng Dứa - một trong những trận đánh tiêu biểu, mở đầu cho những thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trên quê hương Tiền Giang trước đây.

Tinh thần ấy không chỉ là niềm tự hào lịch sử, mà còn là động lực thôi thúc toàn dân tộc, đặc biệt là thế hệ trẻ, chung sức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh và phát triển bền vững. Tại tỉnh Đồng Tháp, tinh thần đó đã và đang được hiện thực hóa qua những thành tựu nổi bật trong công cuộc xây dựng, phát triển quê hương.

Đặc biệt, trong thời gian qua, công tác xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả tích cực, 2 tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp trước khi hợp nhất đều được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới.

Kinh tế ổn định, phát triển; các lĩnh vực văn hóa, xã hội tiếp tục có chuyển biến rõ nét; giáo dục, y tế và công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân luôn được quan tâm đúng mức. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ngày càng được chú trọng, bộ máy chính quyền các cấp hoạt động hiệu quả, gần dân, sát dân hơn…

Vừa qua, tại buổi Họp mặt Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19-8-1945 - 19-8-2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2-9-1945 - 2-9-2025), đồng chí Lê Quốc Phong, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp khẳng định: Trước mắt, tỉnh sẽ tập trung hoàn thành tốt các nhiệm vụ của năm 2025, đặc biệt là các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Trong đó, ưu tiên thu hút đầu tư, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, đảm bảo tiến độ các dự án trọng điểm, nhất là các công trình hạ tầng giao thông trọng điểm quốc gia, các dự án liên vùng, dự án giao thông nội tỉnh và hạ tầng đô thị; thúc đẩy hoạt động sản xuất, xuất khẩu; hỗ trợ hiệu quả các ngành hàng nông nghiệp chủ lực của tỉnh, gia tăng chuỗi giá trị, ổn định thị trường tiêu thụ; tổ chức tốt các hoạt động lớn về du lịch, văn hóa, thể thao; tham gia triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

Đồng chí Lê Quốc Phong đặt mục tiêu cụ thể: Mức tăng trưởng những tháng cuối năm 2025 phải trên 8,8% để năm 2025, Đồng Tháp cùng cả nước tăng trưởng ít nhất 8%, qua đó tạo nền tảng vững chắc để Đồng Tháp bứt phá, hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030.

Tròn 80 năm trôi qua, tinh thần “Nam bộ kháng chiến” không chỉ là ký ức lịch sử, mà còn là ngọn lửa soi đường cho hành trình dựng xây tương lai. Tiếp nối truyền thống vẻ vang ấy, với quyết tâm chính trị cao, tinh thần đoàn kết, sáng tạo và khát vọng vươn lên, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Đồng Tháp đã, đang và sẽ vững bước trên con đường đổi mới, phát triển bền vững, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh và hiện đại.

LÊ NGUYÊN