Luật Xây dựng sửa đổi: Tinh gọn thủ tục, tăng giám sát

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu tại phiên thảo luận.

 

Phát biểu tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu đánh giá dự thảo luật đã tiếp cận tinh thần cải cách mạnh mẽ, chuyển trọng tâm sang hậu kiểm, đơn giản hóa thủ tục, phân cấp hợp lý, tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và quy định chặt chẽ hơn về quản lý chất lượng công trình. Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cũng đặt ra nhiều thách thức, nhất là năng lực của chính quyền cấp cơ sở, nguy cơ xảy ra vi phạm xây dựng nếu thiếu cơ chế kiểm tra thường xuyên.

 

Liên quan vấn đề “tiền kiểm - hậu kiểm”, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Đồng Tháp, nêu rõ thực tế tại một số địa phương và đề nghị phải xác định rõ trách nhiệm quản lý. 

 

Về chính sách của Nhà nước trong hoạt động đầu tư xây dựng: Khuyến khích việc nghiên cứu, đầu tư phát triển và sử dụng vật liệu xây dựng mới, vật liệu tái chế, vật liệu xanh, vật liệu nhẹ, vật liệu thông minh, vật liệu thân thiện môi trường (khoản 4, Điều 11), đại biểu Phạm Văn Hòa nhận định, đây là chính sách rất quan trọng, phù hợp với bối cảnh đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh hiện nay.

 

Đại biểu nhấn mạnh, Nhà nước cần có sự quan tâm, đầu tư để các nhà đầu tư chế tạo, sản xuất các loại vật liệu xanh, vật liệu nhẹ, vật liệu thân thiện môi trường để áp dụng trong thực tiễn xây dựng các công trình công cộng hoặc công trình dân dụng.

 

Đại biểu nêu thực tế, đối với các công trình dân dụng, người dân đã có xu hướng sử dụng vật liệu nhẹ và vật liệu thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, đối với các công trình nhà nước, theo đại biểu, việc áp dụng vật liệu nhẹ và vật liệu thân thiện môi trường cần được nghiên cứu lại. Bởi hiện nay, việc khuyến khích sử dụng vật liệu xanh, vật liệu nhẹ, vật liệu thân thiện với môi trường còn nhiều bất cập, đòi hỏi phải có sự thiết kế, thẩm định, đảm bảo tư vấn thiết kế.

 

Nguyên nhân xuất phát từ thực trạng giá các loại vật liệu xây dựng xanh, vật liệu thân thiện môi trường thường cao hơn so với các loại vật liệu xây dựng thông thường. Các đơn vị thiết kế thi công thường có xu hướng tăng giá trị tư vấn thiết kế công trình khi sử dụng các loại vật liệu này.

 

Do đó, đại biểu kiến nghị, cần có quy định bắt buộc tư vấn thiết kế phải thiết kế và xây dựng bằng vật liệu nhẹ nếu chủ đầu tư có yêu cầu. Bởi, nếu không có quy định bắt buộc, việc sử dụng vật liệu xanh, vật liệu nhẹ, vật liệu thân thiện với môi trường sẽ khó thực hiện.

Đại biểu Phạm Văn Hòa phát biểu thảo luận.

Ngoài ra, để đảm bảo vấn đề môi trường trong thi công công trình xây dựng, đại biểu đề nghị Luật quy định bắt buộc phải có khảo sát, thiết kế và đánh giá tác động môi trường trong quá trình xây dựng. Việc này nhằm hạn chế tối đa các ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và sinh hoạt của người dân.

 

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu đề nghị rà soát tính thống nhất giữa Luật Xây dựng với các Luật Đất đai, Quy hoạch, Đầu tư; hoàn thiện quy định về cấp phép, bổ sung các điều kiện bảo đảm an toàn công trình; đồng thời, chú trọng quy định trách nhiệm của chủ đầu tư, nhà thầu và lực lượng tư vấn giám sát để hạn chế các sự cố xảy ra thời gian qua.

 

Phát biểu tiếp thu, giải trình ý kiến đóng góp của các đại biểu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, dự thảo Luật có nhiều điểm mới quan trọng nhằm đáp ứng với tình hình thực tế, khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn công tác đầu tư xây dựng.

 

Đối với quy định chính sách khuyến khích sử dụng vật liệu xây dựng xanh, vật liệu thân thiện môi trường, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng hiện nay, đã có các tiêu chuẩn, quy chuẩn để sử dụng vật liệu đáp ứng điều kiện về khu đô thị xanh, sạch, thông minh. Ngành Xây dựng đã và đang phát triển rất nhiều loại vật liệu mới. Đồng thời, đưa ra yêu cầu phải áp dụng trong các dự án để bảo đảm về môi trường và sức khỏe của người dân.

 

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng cho biết, dự thảo hướng tới bỏ giấy phép ở những công trình đã được thẩm định đầy đủ qua các bước tiền khả thi, khả thi và thiết kế kỹ thuật; đồng thời, giảm thủ tục cho người dân.

 

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh: Dù thay đổi cơ chế cấp phép, quản lý trật tự xây dựng vẫn phải được thực hiện nghiêm, không buông lỏng. Đồng thời đề nghị, Bộ Xây dựng, cơ quan chủ trì soạn thảo cần lưu ý sớm ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật xây dựng cho đồng bộ và phù hợp với tình hình mới đối với các vật liệu xanh, vật liệu thông minh, vật liệu thân thiện môi trường đối với các tòa nhà, công trình thông minh để đảm bảo thích ứng với biến đổi khí hậu, tiết kiệm năng lượng và phát triển kinh tế xanh.

 

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương tiếp thu đầy đủ ý kiến đại biểu, đảm bảo dự thảo Luật hoàn thiện, khả thi, đồng bộ, tạo chuyển biến thực chất trong quản lý xây dựng cả khu vực công và tư nhân. Đồng thời, cần roát kỹ lưỡng đảm bảo tính khả thi, đồng bộ, thống nhất với các luật có liên quan trong hệ thống pháp luật.

 

Chiều cùng ngày, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2026. Theo Nghị quyết, tổng số thu ngân sách trung ương 1.225.356 tỷ đồng và tổng số chi ngân sách trung ương 1.809.056 tỷ đồng.

 

Nghị quyết cho phép việc kéo dài thời kỳ ổn định ngân sách 2022 - 2025 sang năm 2026 và tăng 3% số bổ sung cân đối cho các địa phương so với năm 2025. Nghị quyết dành 15.000 tỷ đồng cho dự phòng, 10.000 tỷ đồng cho các chương trình mục tiêu quốc gia và tối thiểu 3% tổng chi cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Nguồn lực cũng được bố trí để thực hiện điều chỉnh tiền lương.

 

Chính phủ được giao nhiệm vụ tổ chức thực hiện, ưu tiên phân bổ vốn đầu tư cho các dự án quan trọng quốc gia và các nhiệm vụ trọng điểm.

 

Cũng trong chiều nay, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).