Đồng Tháp: Tiếp tục thúc đẩy tinh thần sáng tạo kỹ thuật trong Nhân dân

Trong bối cảnh phát triển của khoa học và công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ, yêu cầu đặt ra đối với mỗi địa phương là phải thúc đẩy tinh thần sáng tạo kỹ thuật trong Nhân dân. Đây được xem là “đòn bẩy” nâng cao năng suất, giảm chi phí, tạo ra sản phẩm, ngành nghề và thị trường mới hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Mô hình phân giải Cadimium trên cây sầu riêng do nhóm tác giả Nguyễn Ngọc Thành - Võ Văn Men nghiên cứu thực hiện tại 2 huyện Cái Bè và Cai Lậy (tỉnh Tiền Giang cũ).

Từ định hướng đó, Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp (viết tắt là Hội thi) do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp (Liên hiệp Hội) tổ chức nhằm thúc đẩy phong trào lao động sáng tạo của Nhân dân trong các lĩnh vực khoa học kỹ thuật, thúc đẩy việc áp dụng có hiệu quả các giải pháp kỹ thuật phục vụ sản xuất, đời sống, kinh tế, xã hội, an ninh và quốc phòng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Hội thi được tổ chức 2 năm/lần, được xem là sân chơi bổ ích dành cho mọi đối tượng có niềm đam mê nghiên cứu sáng tạo, sáng kiến cải tiến kỹ thuật trên địa bàn tỉnh. Năm 2024 - 2025, Hội thi thu hút sự tham gia đông đảo của đội ngũ công chức, viên chức, trí thức, người lao động cùng những nhà sáng chế không chuyên trong tỉnh với tổng số 158 giải pháp dự thi.

Các giải pháp dự thi thuộc 6 lĩnh vực gồm: Công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông; cơ khí - tự động hóa, xây dựng và giao thông vận tải; vật liệu, hóa chất, năng lượng; nông - lâm - ngư nghiệp, tài nguyên và môi trường; y dược; giáo dục và đào tạo.

Ông Nguyễn Văn Thuận, Phó Trưởng Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp (cũ), Phó Chủ tịch phụ trách Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp trao Giấy chứng nhận cho các tác giả, nhóm tác giả đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật.

Căn cứ vào kết quả đánh giá của Hội đồng giám khảo, Ban Tổ chức Hội thi của 2 tỉnh Đồng Tháp cũ và Tiền Giang cũ đã quyết định công nhận và trao giải thưởng cho 71 giải pháp xuất sắc, bao gồm: 3 giải Nhất, 16 giải Nhì, 15 giải Ba và 37 giải Khuyến khích.

Các giải pháp đạt giải được Ban Tổ chức tặng Giấy chứng nhận, Giấy khen kèm tiền thưởng. Ngoài ra, Ban Tổ chức Hội thi khen thưởng cho 1 tập thể và 2 cá nhân có thành tích trong tổ chức, tuyên truyền, hướng dẫn, vận động Hội thi và đề nghị UBND tỉnh tặng Bằng khen cho 2 tác giả và 1 nhóm tác giả có giải pháp đạt giải Nhất. Bên cạnh đó, Ban Tổ chức đã xét chọn 20 giải pháp đạt giải Nhất, Nhì, Ba gửi tham dự Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc.

Trong số các giải pháp đạt giải Hội thi năm 2024 - 2025, một số giải pháp được đánh giá cao về tính mới, tính sáng tạo và khả năng ứng dụng cao như: Giải pháp “Ứng dụng probiotics trong chế biến mật nghệ lên men” của tác giả Nguyễn Thành Phạm, Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Xuất nhập khẩu Phạm Bio, xã Chợ Gạo.

Giải pháp là một hướng tiếp cận mới nhằm nâng cao hiệu quả điều trị các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là các bệnh về dạ dày, bằng cách kết hợp hoạt chất sinh học curcumin trong nghệ tươi với các chủng lợi khuẩn (probiotics) thông qua quá trình lên men tự nhiên.

Đây là giải pháp chưa từng được công bố hay áp dụng trước đó trên địa bàn tỉnh. Phương pháp này khác biệt hoàn toàn với các cách sử dụng nghệ truyền thống (như ngâm mật ong hoặc pha tinh bột nghệ) vốn kém hiệu quả và tốn nhiều thời gian (ủ trên 6 tháng). Điểm nhấn của giải pháp là kết hợp công nghệ lên men vi sinh với hoạt chất curcumin tạo ra sản phẩm có khả năng sinh học cao, giúp cơ thể hấp thu nhanh hơn và tốt hơn.

Giải pháp “Đề xuất giải pháp phân giải Cadimium trong đất trồng cây ăn quả, trường hợp cây sầu riêng canh tác tại 2 huyện Cái Bè, Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang” của nhóm tác giả Nguyễn Ngọc Thành - Võ Văn Men (ấp Bình, xã Cái Bè) được xây dựng nhằm giải quyết tình trạng dư lượng kim loại nặng - đặc biệt là Cadimium (Cd) - vượt mức cho phép trong đất trồng sầu riêng.

Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng xuất khẩu, đặc biệt vào thị trường Trung Quốc - thị trường chính của sầu riêng Việt Nam. Đây là giải pháp đầu tiên tại Việt Nam do cá nhân tác giả chủ động nghiên cứu và thực nghiệm thành công trên quy mô thực tế tại nhiều hộ dân nhằm giảm hàm lượng Cadimium tồn dư trong đất trồng cây ăn quả, cụ thể là sầu riêng - mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh.

Sản phẩm mật ong lên men nghệ của tác giả Nguyễn Thành Phạm.

Mặt khác, giải pháp giúp phục hồi sức khỏe cây trồng, nâng cao khả năng sinh trưởng, quang hợp và tổng hợp dinh dưỡng của cây; bảo vệ sức khỏe cộng đồng bằng cách giảm độc chất tích tụ trong nông sản, đất và nước. Hướng đến canh tác an toàn sinh học, thân thiện môi trường, giảm lệ thuộc vào hóa chất nông nghiệp; đáp ứng yêu cầu hàng rào kỹ thuật quốc tế, đặc biệt là các tiêu chuẩn khắt khe từ thị trường Trung Quốc, EU, Hàn Quốc…

Đối với giải pháp “Thiết bị SmartBioCab - Tủ cấy sinh học cấp 1 phục vụ đào tạo và nghiên cứu cơ bản” là sáng kiến nhằm giải quyết các bất cập về chi phí, kích thước và tính ứng dụng của các tủ cấy sinh học hiện có trên thị trường, đặc biệt phù hợp với điều kiện nghiên cứu của các trường đại học, cao đẳng, phổ thông trên địa bàn tỉnh.

Thiết bị được thiết kế gọn nhẹ, giá thành thấp (chỉ từ 3 - 5 triệu đồng), dễ chế tạo từ các vật liệu phổ thông trong nước nhưng vẫn đảm bảo các tính năng cốt lõi của tủ cấy sinh học cấp 1 như vô trùng, lọc khí, chiếu sáng và mô phỏng môi trường nuôi cấy In vitro. SmartBioCab mô phỏng đầy đủ điều kiện thực hành nuôi cấy mô, phân lập vi sinh vật và kỹ thuật cơ bản trong sinh học phân tử.

Hướng đến phát triển sản xuất nông nghiệp theo chiều sâu, giải pháp “Máy kéo bánh xích” của tác giả Phan Tấn Bện, Công ty TNHH MTV Cơ khí nông nghiệp Phan Tấn ra đời mang đến  nhiều cải tiến phù hợp với thực tế địa phương. Máy hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả, kết nối được nhiều phụ kiện nông nghiệp, mang lại hiệu quả kinh tế cao, có thể sản xuất quy mô lớn, phục vụ kinh tế địa phương và Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải pháp “Xây dựng phần mềm hỗ trợ dạy thực hành hệ quản trị cơ sở dữ liệu MySQL cho giáo viên môn Tin học lớp 11 theo Chương trình sách giáo khoa mới” của tác giả Lê Anh Trung, Trường THPT Thành phố Sa Đéc, tác giả có thể hiện phần mềm tự viết mang tính mới, sáng tạo, áp dụng cho giáo viên dạy môn Tin học trong các trường Trung học phổ thông có hiệu quả, giá thành rẻ, kỹ thuật tốt, học sinh dễ hiểu khi học môn Tin học.

Đối với giải pháp “Mô hình IOT Robot” của nhóm tác giả Trần Thanh Toàn - Trần Văn Lực - Nguyễn Thị Cẩm Tú (Trường Cao đẳng Cộng đồng Đồng Tháp), lập trình robot có nhiều chức năng thông qua hệ thống điều kiển theo mô hình IOT phần mềm tự viết có tính sáng tạo, có khả năng áp dụng vào thực tiễn cao, có nhiều tác dụng trong đời sống xã hội. Hiệu quả về kỹ thuật đóng góp nhiều công dụng trong xã hội, nhất là để giảng dạy cho sinh viên dễ hiểu, hiệu quả kinh tế cao.

Qua thực tế cho thấy, các giải pháp này đã giải quyết những yêu cầu cấp bách của thực tiễn, đồng thời góp phần động viên phong trào thi đua nghiên cứu sáng tạo khoa học - công nghệ trong đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật và quần chúng Nhân dân trong tỉnh. Hội thi từng bước khẳng định được uy tín trong lĩnh vực sáng tạo kỹ thuật và được xã hội ghi nhận, đánh giá cao.

Ông Nguyễn Tấn Cường, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội đánh giá, hầu hết, các giải pháp đạt giải được ứng dụng vào thực tiễn sản xuất, đời sống, góp phần thúc đẩy phong trào lao động sáng tạo, góp phần phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.

Sau khi sáp nhập, quy mô tỉnh/thành phố mở rộng giúp nguồn lực tài chính, nhân lực và cơ sở vật chất được tập trung, thuận lợi cho việc phát triển ý tưởng sáng tạo và chuyển giao công nghệ. Chính quyền 2 cấp giúp việc chỉ đạo, điều hành Hội thi nhanh gọn, thống nhất, tiêu chí xét chọn, cơ chế khen thưởng có thể được ban hành đồng bộ trên toàn địa bàn. Hội thi có thể thu hút nhiều đối tượng, lĩnh vực và địa bàn hơn, nâng cao quy mô, chất lượng và sức lan tỏa của phong trào sáng tạo kỹ thuật.

Trong bối cảnh chính quyền địa phương tổ chức theo mô hình 2 cấp, việc duy trì và phát triển Hội thi sáng tạo kỹ thuật vẫn hoàn toàn khả thi, Ban Tổ chức đã đề xuất nhiều cơ chế kiện toàn tổ chức và phối hợp linh hoạt như: Xây dựng mạng lưới cộng tác viên sáng tạo kỹ thuật tại mỗi xã/phường có đầu mối phụ trách phong trào sáng kiến - sáng tạo; đổi mới hình thức tổ chức, ứng dụng công nghệ số mạnh mẽ để tiếp nhận hồ sơ, chấm thi, trưng bày sản phẩm trực tuyến và huy động được các nguồn lực xã hội ngoài kinh phí ngân sách được phân bổ hằng năm cho Hội thi. Mục tiêu hướng đến là phát triển Hội thi không chỉ là phong trào thi đua, mà còn là động lực đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà.

HỮU ĐẠT