Mô hình sản xuất thuận thiên hiệu quả của nông dân vùng biên Đồng Tháp

Nhờ thay đổi tư duy canh tác theo hướng thuận thiên, nhiều nông dân vùng biên giới tỉnh Đồng Tháp không chỉ tăng thêm thu nhập, mà còn góp phần bảo vệ môi trường. 

MẢNH RUỘNG CŨ - CÁCH LÀM MỚI

Đồng Tháp có hơn 50 km đường biên giới đất liền tiếp giáp Vương quốc Campuchia, vốn được biết đến với những cánh đồng lúa bạt ngàn. Nhưng nay, nơi này có nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp mới mang lại hiệu quả. Chị Lê Thị Trinh, kỹ sư nông nghiệp quyết định rời phố thị trở về quê hương xã Thường Phước khởi nghiệp với cây sen trắng.

Sản phẩm “gạo lúa mùa nổi” của ông Nguyễn Đức Trung được Hợp tác xã Thương mại, Dịch vụ và Xuất khẩu Đường Biên Xanh hỗ trợ đóng gói, gắn thương hiệu, đưa ra thị trường.

Trên diện tích hơn 5.000 m² chuyên canh tác lúa, chị mạnh dạn chuyển đổi sang trồng sen trắng lấy bông tươi. Sau 2 tháng xuống giống, những bông sen đầu tiên bắt đầu cho thu hoạch và vụ sen kéo dài liên tục đến nửa năm.

Bình quân mỗi ngày, chị cung ứng cho thị trường khoảng 500 bông sen, có ngày cao điểm đạt đến 2.000 bông. Với giá bán sỉ 3.000 đồng/bông, giá lẻ dao động 5.000 - 10.000 đồng/bông, mô hình này mang lại nguồn thu cao gấp nhiều lần so với trồng lúa trước đây.

Chị Trinh còn mạnh dạn thử sức với mô hình trồng nấm mối đen thương phẩm. Tận dụng diện tích nhỏ ở khu dân cư, chị đầu tư 2 nhà trồng nấm rộng hơn 40 m². Nhờ chăm sóc đúng kỹ thuật, mỗi tháng mô hình này mang lại cho gia đình chị từ 6 - 7 triệu đồng. Đây vừa là bước thử nghiệm, vừa đa dạng hóa sản phẩm, giảm bớt rủi ro trong sản xuất nông nghiệp.

Vườn chà là của anh Đinh Nhựt Hòa, phường Hồng Ngự - một điểm đến mới thú vị của vùng biên.

“Ban đầu quyết định rời thành phố để về quê lập nghiệp không phải dễ dàng, nhưng với vốn kiến thức được học và kinh nghiệm tích lũy, vợ chồng tôi đã mạnh dạn chọn trồng sen trắng, nấm mối đen. Dù buổi đầu việc tiêu thụ có nhiều khó khăn, nhưng nhờ thay đổi cách tiếp thị, quảng bá sản phẩm trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều khách hàng đã biết đến sản phẩm của chúng tôi. Từ đó, thị trường rộng mở hơn, thu nhập cải thiện đáng kể”, chị Trinh chia sẻ.

Câu chuyện trở về quê và khởi nghiệp với sen trắng của chị Trinh không chỉ cho thấy khát vọng đổi thay của một trí thức trẻ, mà còn minh chứng rõ rệt cho sự chuyển biến trong tư duy của nông dân vùng biên giới, không dừng lại ở sản xuất thuần túy, mà hướng tới làm kinh tế gắn với chuỗi giá trị, gắn sản phẩm với thị trường.

Còn tại phường An Bình, ông Nguyễn Đức Trung lại chọn cho mình hướng đi khác. Với 6 ha mặt nước, ông thực hiện mô hình nuôi cá rô phi gia công cho doanh nghiệp. Điều đặc biệt là sau mỗi vụ cá, lượng bùn và phân lắng lại trong ao không bị bỏ phí, mà được ông Trung tận dụng gieo trồng lúa mùa nổi.

Năm 2024, ông Trung thử nghiệm trồng 1,3 ha lúa mùa nổi. Vụ đầu tiên, năng suất đạt 8,5 tấn/1,3 ha, với giá bán 15.000 đồng/kg, lợi nhuận cao hơn nhiều so với trồng lúa truyền thống. Sản phẩm “gạo lúa mùa nổi” của ông đã được Hợp tác xã Thương mại, Dịch vụ và Xuất khẩu Đường Biên Xanh hỗ trợ đóng gói, gắn thương hiệu, đưa ra thị trường. Bước đầu sản phẩm được người tiêu dùng đón nhận mạnh mẽ bởi sản phẩm đảm bảo được tiêu chí an toàn - chất lượng, thân thiện với môi trường.

“Qua thực tế, tôi nhận thấy mô hình trồng lúa mùa nổi kết hợp nuôi trữ cá thật sự mang lại hiệu quả kép cho người nông dân. Bởi khi thực hiện, chúng tôi vừa có lợi nhuận từ hạt lúa mùa nổi, vừa có thêm nguồn thu từ nuôi cá đồng trong mùa lũ. Điều quan trọng là trong quá trình canh tác, tôi không sử dụng phân, thuốc hóa học, nên vừa đảm bảo sức khỏe cho người sản xuất, vừa tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng. Hiện đã có một số đối tác tìm đến liên kết, mong muốn phát triển và nhân rộng mô hình này. Nếu có đầu ra ổn định thì tôi và nông dân ở đây tiếp tục duy trì mô hình”, ông Trung chia sẻ.

LÀM NÔNG NGHIỆP KẾT HỢP VỚI DU LỊCH

Khác với chị Trinh hay ông Trung, anh Đinh Nhựt Hòa ở phường Hồng Ngự lại chọn hướng đi khá ấn tượng. Năm 2022, anh quyết định đầu tư hơn 10 tỷ đồng để biến mảnh đất vốn chuyên trồng lúa thành Chala Farm - mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái.

Sau vụ cá rô phi, mảnh ruộng này sẽ được ông Nguyễn Đức Trung (ngụ phường An Bình) tận dụng trồng lúa mùa nổi kết hợp với nuôi trữ cá đồng.

Trong khu vườn rộng, hơn 100 gốc chà là được trồng bài bản, đến nay đã bước vào vụ thu hoạch đầu tiên, ước sản lượng khoảng 800 kg. Anh Hòa còn kết hợp trồng rau sạch theo mùa, nuôi nhiều loại cá đặc sản như: cá tai tượng, cá vồ đém, cá lóc, cá trê… để phục vụ nhu cầu ẩm thực tại chỗ.

Đặc biệt, 15 tum nghỉ dưỡng được dựng lên giữa không gian vườn cây, ao cá để khách vừa tham quan, thưởng thức trái cây, vừa trải nghiệm không gian yên bình của miền quê biên giới. Ngày 22-8 vừa qua, Chala Farm chính thức mở cửa đón khách, thêm một điểm đến mới mẻ cho vùng đất Hồng Ngự.

Anh Đinh Nhựt Hòa bộc bạch: “Trước đây, nhìn mảnh đất của gia đình, tôi luôn trăn trở phải làm gì để mang lại giá trị cao hơn. Sau khi tìm hiểu, tôi nhận thấy cây chà là phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương nên mạnh dạn đầu tư.

Mô hình trồng sen trắng lấy hoa giúp chị Lê Thị Trinh ở xã Thường Phước tăng lợi nhuận cao gấp nhiều lần so với trồng lúa.

Mục tiêu của tôi không chỉ là trồng cây lấy trái, mà còn gắn với du lịch sinh thái để tạo thêm giá trị”. Sau hơn 2 năm chuẩn bị, vườn chà là của anh Hòa đã cho trái, đón khách tham quan. Nhiều du khách thích thú với không gian và cách làm mới của Chala Farm, đó là động lực để gia đình anh Hòa tiếp tục đầu tư, hoàn thiện dịch vụ. Anh dự kiến phát triển thêm một số sản phẩm chế biến từ chà là như: chà là sấy dẻo, mật hoa chà là… nhằm gia tăng trải nghiệm cho khách khi đến tham quan. 

Những câu chuyện của chị Trinh, ông Trung hay anh Hòa không phải là cá biệt, mà nằm trong chủ trương lớn của tỉnh Đồng Tháp. Hơn 10 năm qua, tỉnh kiên trì triển khai Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Tinh thần của Đề án là tái cơ cấu nông nghiệp không chỉ dừng lại ở thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, mà còn thay đổi tư duy của người nông dân - từ sản xuất sang làm kinh tế nông nghiệp. Những năm qua, Đồng Tháp tập trung khuyến khích mô hình sản xuất thuận thiên, thúc đẩy liên kết “4 nhà” (Nhà nước - nông dân - doanh nghiệp - nhà khoa học), xây dựng thương hiệu nông sản chủ lực gắn chỉ dẫn địa lý, đồng thời phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn.

MỸ LÝ