Nông dân đổi mới cách làm, nâng tầm trái sầu riêng xuất khẩu

Trong bối cảnh nông sản Việt Nam ngày càng phải đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế, nhiều nông dân đã mạnh dạn thay đổi tư duy và cách làm. Từ chỗ sản xuất dựa vào kinh nghiệm truyền thống, họ từng bước tiếp cận khoa học kỹ thuật, ghi chép nhật ký sản xuất, áp dụng quy trình chuẩn, góp phần nâng cao chất lượng nông sản và từng bước khẳng định vị thế trên thị trường xuất khẩu.

TỪ VƯỜN TẠP ĐẾN VƯỜN SẦU RIÊNG XUẤT KHẨU

Một buổi sáng giữa tháng 8, trong khu vườn sầu riêng xanh mát rộng 7.000 m² ở ấp Phú Hòa, xã Long Khánh, TX. Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang cũ (nay là khu phố Phú Hòa, phường Cai Lậy, tỉnh Đồng Tháp), ông Nguyễn Văn Hùng (sinh năm 1960) - người nông dân gắn bó hơn chục năm với mảnh vườn, vừa tỉ mỉ ghi chép nhật ký sản xuất, vừa chăm chú quan sát từng cành cây, từng chùm hoa.

Chủ tịch Hội Nông dân phường Cai Lậy Võ Ái Nhân và ông Nguyễn Văn Hùng tham quan vườn sầu riêng xử lý ra hoa nghịch mùa.

Trên những nhánh sầu riêng, từng chùm nụ trắng ngà bắt đầu bung nở, chuẩn bị bước vào giai đoạn xổ nhị - thời điểm quyết định đến năng suất và chất lượng trái sau này. Ông Hùng chia sẻ: “Đây là giai đoạn vất vả nhất, vì phải canh kỹ, chăm kỹ hoa mới đậu trái tốt, năng suất mới đạt chuẩn, được doanh nghiệp thu mua để xuất khẩu, chứ làm theo kiểu cũ, phó mặc cho thương lái thì không yên tâm”.

Trước đây, khu đất của gia đình ông chỉ là vườn tạp với nhiều loại cây. Từ khi Nhà nước triển khai chủ trương xây dựng đê bao chống lũ, xã Long Khánh (cũ) có điều kiện để phát triển cây ăn trái. Nhận thấy cơ hội đó, ông Hùng mạnh dạn cải tạo toàn bộ diện tích, lên mô mới trồng các loại cây đặc sản, trong đó sầu riêng Ri6 được chọn làm cây chủ lực.

Năm 2012, ông quyết định đầu tư 7.000 m² đất, trồng 160 gốc sầu riêng Ri6. Nhờ sự giới thiệu của Hội Nông dân xã, ông được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách Xã hội, có điều kiện chăm sóc vườn theo hướng bài bản hơn. “Hồi đó cũng lo lắm, bỏ vốn ra mà không biết có thành công không. Nhưng nghĩ nếu mình không thay đổi thì cứ mãi nghèo. Thế là tôi quyết làm tới cùng” - ông Hùng nhớ lại.

Vườn sầu riêng của ông Hùng đang trong giai đoạn xử lý ra hoa nghịch mùa.

Khác với cách làm truyền thống “có sâu thì phun thuốc, thiếu phân thì bón đại”, ông Hùng luôn tìm tòi và chịu khó học hỏi. Ông tham gia nhiều lớp tập huấn do Hội Nông dân xã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp tổ chức, tiếp thu kiến thức về chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh và đặc biệt là kỹ thuật xử lý ra hoa nghịch mùa.

Thành công trong trồng sầu riêng không chỉ dựa vào tính cần cù mà còn phải có kiến thức khoa học. “Xử lý ra hoa nghịch mùa rất khó. Nếu không nắm vững kỹ thuật, cây dễ suy, trái non rụng nhiều, coi như mất trắng. Nhưng khi làm đúng thì hiệu quả kinh tế gấp nhiều lần” - ông Hùng chia sẻ.

Ông ghi nhớ từng chi tiết: trước khi xử lý phải bón thúc phân hữu cơ, kết hợp phun thuốc ngừa nấm bệnh; khi cây ra cơi đọt phải bổ sung phân khoáng và vi lượng; lúc đậy mũ ni-lon giữ khô gốc thì theo dõi sát sao. “Thời tiết chiếm 80% thành công, còn lại là công chăm sóc. Tôi làm theo đúng quy trình, từng bước đều ghi vào nhật ký để đối chiếu” - ông Hùng nói.

Sau nhiều năm kiên trì áp dụng kỹ thuật xử lý nghịch vụ, vườn sầu riêng của ông Hùng cho hiệu quả rõ rệt. Đặc biệt, năm 2024 được xem là vụ mùa thành công nhất. Công sức bỏ ra không nhỏ, nhưng kết quả vượt mong đợi: Với 80% trái đạt loại 1, tương ứng khoảng 125 gốc đạt năng suất trung bình khoảng 12 tấn trái, bán với giá bình quân 110.000 đồng/kg. Tổng thu nhập đạt 1,3 tỷ đồng, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận còn hơn 1 tỷ đồng.

Ông Hùng phấn khởi chia sẻ: “Kinh nghiệm nhiều năm liền giúp tôi nắm vững quy trình sản xuất, từ khâu xử lý ra hoa, xổ nhị đến chăm sóc đậu trái. Nhờ vậy, sầu riêng đạt chất lượng đồng đều, được doanh nghiệp và thương lái thu mua ngay tại vườn”.

“Ngày cân bán, cả nhà tôi vui không ngủ được. Tính ra mỗi gốc sầu riêng cho lợi nhuận khoảng chục triệu đồng, cao gấp nhiều lần so với trước kia. Có vốn, tôi xây được căn nhà khang trang” - ông Hùng chia sẻ thêm.

LAN TỎA KINH NGHIỆM, MỞ HƯỚNG ĐI CHUNG

Điều đáng quý là sau khi thành công, ông không giữ cho riêng mình mà sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho bà con xung quanh. Tính đến nay, ông đã hướng dẫn hơn 20 hộ trong ấp áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa nghịch vụ, đạt hiệu quả trên 75%. “Mình khá lên thì cũng muốn bà con khá cùng được vậy lòng mình sẽ rất vui...” ông Hùng cười.

Ông Nguyễn Văn Hùng bên vườn sầu riêng xử lý ra hoa nghịch mùa.

Không chỉ sản xuất giỏi, ông Hùng còn tích cực tham gia phong trào thi đua “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi” do Hội Nông dân phát động. Nhiều năm liền, ông được công nhận danh hiệu này. Ông còn gương mẫu trong việc đóng góp các quỹ cộng đồng như: Quỹ Vì người nghèo, Quỹ Hỗ trợ nông dân, Quỹ Đền ơn đáp nghĩa, góp phần xây dựng xã Long Khánh (cũ) trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu.

Chủ tịch Hội Nông dân phường Cai Lậy Võ Ái Nhân nhận xét: “Ông Nguyễn Văn Hùng không chỉ làm kinh tế giỏi mà còn có tinh thần trách nhiệm với cộng đồng. Câu chuyện làm sầu riêng của ông là tấm gương để nhiều nông dân khác học hỏi, nhất là trong bối cảnh sản xuất nông sản phải gắn với tiêu chuẩn xuất khẩu”.

Trường hợp của ông Hùng chỉ là một trong nhiều minh chứng sống động về sự thay đổi tư duy sản xuất của nông dân hiện nay. Nếu như trước kia, sầu riêng chủ yếu bán qua thương lái thì nay, nông dân phải hướng đến việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe, từ mã số vùng trồng, nhật ký sản xuất đến truy xuất nguồn gốc.

Tại Tiền Giang (cũ) và nhiều tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, hàng trăm mã số vùng trồng sầu riêng đã được cấp, mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc và các thị trường khác. Nhưng cơ hội chỉ trở thành hiện thực khi nông dân thay đổi cách làm, kiên trì với kỹ thuật, liên kết trong hợp tác xã để đảm bảo chất lượng đồng bộ.

Nhìn lại chặng đường đã qua, ông Hùng tâm sự: “Có được kết quả hôm nay không phải một sớm một chiều. Đó là nhờ sự quan tâm của chính quyền, Hội Nông dân, sự đồng lòng của bà con và cả sự chịu khó học hỏi của mình. Nhưng tôi nghĩ mình phải cố gắng hơn, vừa làm kinh tế gia đình, vừa giúp bà con làm giàu cùng nhau”.

Trái sầu riêng Ri6 của ông Hùng, từ một sản phẩm làm theo kinh nghiệm, nay đã trở thành trái cây sản xuất theo chuẩn, có thể đường hoàng xuất khẩu. Những cuốn nhật ký chi chít chữ, những buổi tập huấn đông đủ bà con tham gia, những thùng sầu riêng dán tem truy xuất nguồn gốc được chuyển ra thị trường quốc tế - tất cả là thành quả của một quá trình thay đổi căn bản. Và từ những người nông dân như ông Nguyễn Văn Hùng, trái sầu riêng ở địa phương dần khẳng định vị thế trên thị trường, ngày càng được người tiêu dùng và thương lái tin tưởng.

LÊ MINH