Mùa mật trên vùng đệm Tràm Chim

Sáu giờ sáng, khi những tia nắng đầu tiên vừa trải xuống những tán rừng tràm xanh thẫm của Vườn quốc gia Tràm Chim, cũng là lúc cánh ong thợ bắt đầu nhộn nhịp bay lượn đi hút mật hoa tràm. Đây cũng là thời điểm người dân vùng đệm, trong đó có gia đình chị Nguyễn Thị Dẻo, chủ Cơ sở mật ong Hút Dẻo, tất bật bước vào ngày mới với công việc thu hoạch mật ong - nguồn sinh kế gắn bó với nhịp sống thiên nhiên nơi vùng đất ngập nước này.

Trước khi thu hoạch mật ong, người nuôi thường nhóm lửa hun khói để đàn ong bớt hung dữ nhằm thuận lợi hơn cho quá trình thu mật.

Dưới những tán dừa rợp bóng mát ven rừng, hàng trăm thùng ong đầy ấp mật ngọt tại Cơ sở mật ong Hút Dẻo của chị Nguyễn Thị Dẻo đã sẵn sàng chờ người đến thu hoạch. Trước khi buổi thu hoạch bắt đầu, các thành viên được phân công nhiệm vụ rõ ràng.

Người nhóm lửa hun khói để đàn ong bớt hung dữ, người cẩn thận nâng từng cầu ong vàng óng đưa ra ngoài, người dùng chổi quét nhẹ để ong non chưa biết bay kịp trở về thùng, người lại đưa cầu ong vào máy quay ly tâm để thu mật. Tất cả đều phối hợp nhịp nhàng, tạo nên một khung cảnh “mùa vụ” nhộn nhịp.

Khác với nhiều ngành nghề sản xuất nông nghiệp khác, nghề nuôi ong ở vùng đệm Vườn Quốc gia Tràm Chim mang đậm tính mùa vụ và phụ thuộc lớn vào thiên nhiên. Người dân địa phương thường gọi “mùa mật thuận” là khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 12 âm lịch hằng năm, khi hoa tràm trong Vườn Quốc gia Tràm Chim nở rộ, ong thợ tha hồ hút mật, đàn ong phát triển mạnh, sản lượng mật dồi dào. Đến khi hoa tràm tàn, các hộ nuôi ong lại “chạy đàn” xuống các vùng hạ lưu sông Tiền như: Bến Tre, Vĩnh Long, tận dụng mùa hoa nhãn, hoa chôm chôm để duy trì nguồn mật trong những tháng “nghịch mùa”.

Chị Nguyễn Thị Dẻo chia sẻ: “Nghề nuôi ong phụ thuộc nhiều vào con nước, năm nào nước lũ về sớm, rừng tràm được tắm mát, cây cối xanh tốt, hoa ra nhiều thì coi như bà con mình trúng mùa. Ngược lại, nước ít, hoa cũng ít, thì sản lượng mật giảm rõ rệt”. Chính sự bấp bênh ấy khiến người nuôi ong vừa hồi hộp chờ mùa, vừa khéo léo thích ứng, xoay xở để duy trì đàn ong và nguồn thu nhập quanh năm.

Mùa mật thuận tại Vườn Quốc gia Tràm Chim thường bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 12 âm lịch hằng năm, cũng là thời điểm hoa tràm nở rộ.

Mật ong Tràm Chim nổi tiếng bởi hương vị đặc trưng khó lẫn bởi vị ngọt thanh, hương thơm dìu dịu của hoa tràm xen lẫn hương sen, hương súng, hương hoàng đầu ấn, những loài hoa đặc hữu của vùng đất ngập nước Đồng Tháp Mười. Sự kết hợp ấy tạo nên loại mật ong không chỉ thơm ngon, mà còn mang đậm “hồn cốt” của cả hệ sinh thái Tràm Chim.

Anh Trần Thành Long (Cơ sở mật ong Hút Dẻo) cho biết: “Khách hàng rất thích mật ong hương tràm vì mùi thơm tự nhiên, vị khác hẳn mật ong nuôi ở nơi khác. Chính sự phong phú của các loài hoa trong rừng ngập nước đã làm nên sự đặc biệt ấy”.

Chị Nguyễn Thị Dẻo (bìa phải), một trong những nông dân tại vùng đệm Vườn Quốc gia Tràm Chim vươn lên khá giàu nhờ nghề nuôi ong lấy mật.

Để giữ được chất lượng tự nhiên, cơ sở đã đầu tư máy móc hiện đại để tách nước, cô đặc mật ong mà không dùng bất kỳ loại hóa chất nào. Nhờ đó, mật ong bảo quản được lâu hơn, không bị chua, đáp ứng tốt nhu cầu thị trường. Sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao năm 2024, khẳng định uy tín và thương hiệu trên thị trường.

Theo anh Long, hiện tại, Cơ sở mật ong Hút Dẻo đang quản lý khoảng 400 - 450 đàn ong, mỗi năm cho sản lượng trung bình 8.000 - 12.000 lít mật ong nguyên chất, doanh thu hằng năm từ 1,8 - 2 tỷ đồng. Ngoài tiêu thụ tại chỗ và trong tỉnh, sản phẩm còn được đưa đi các tỉnh miền Tây, TP. Hồ Chí Minh và có đơn hàng liên kết để xuất khẩu sang thị trường Mỹ.

Hiện nay, ngoài cơ sở của chị Nguyễn Thị Dẻo, nhiều hộ dân ở các xã vùng đệm Vườn Quốc gia Tràm Chim cũng phát triển nghề nuôi ong. Sự lan tỏa này góp phần hình thành mô hình sinh kế xanh, hài hòa giữa lợi ích kinh tế và bảo tồn thiên nhiên.

Đồng thời, nghề nuôi ong còn mở ra hướng đi mới khi kết hợp với du lịch trải nghiệm, du khách đến tham quan, tận mắt chứng kiến cảnh quay mật, thưởng thức mật ong nguyên chất ngay tại vườn, qua đó tăng giá trị sản phẩm và quảng bá hình ảnh của Vườn Quốc gia Tràm Chim.

MỸ LÝ