Chuyển đổi mô hình sản xuất, tăng thu nhập cho người dân

(ĐTO) Để phát triển nông nghiệp bền vững, tỉnh Đồng Tháp đã tích cực triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nông dân, các hợp tác xã (HTX) chuyển đổi sản xuất. Qua đó, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp tiên tiến gắn với chuỗi giá trị được hình thành và nhân rộng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

THAY ĐỔI TƯ DUY

Thời gian gần đây, hoạt động liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị được nhiều nông dân bắt tay thực hiện, trong đó đầu tàu là các HTX. Nông dân từng bước chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang nâng cao chất lượng gắn với thị trường tiêu thụ.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao mô hình sản xuất lúa của Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Thắng Lợi.

HTX Dịch vụ nông nghiệp (DVNN) Thắng Lợi (xã Mỹ Quý, tỉnh Đồng Tháp) hiện có 96 thành viên, quản lý hơn 447 ha sản xuất nông nghiệp. Thời gian qua, đơn vị chuyển sang sản xuất lúa theo quy chuẩn SRP. Đây là tiêu chuẩn sản xuất lúa - gạo bền vững, góp phần giảm thiểu tác động môi trường, thúc đẩy hiệu quả sử dụng tài nguyên và khả năng phục hồi với biến đổi khí hậu trong hệ thống lúa - gạo. Đồng thời, củng cố thu nhập cho nông dân và góp phần vào an ninh lương thực.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Giám đốc HTX DVNN Thắng Lợi cho biết: “Phương châm hoạt động của đơn vị là “Liên kết để cùng phát triển - hợp tác để cùng thắng lợi”.

Chính tư duy này giúp từ năm 2018 đến nay, đơn vị phối hợp với các Công ty Chơn Chính, Tập đoàn Lộc Trời sản xuất giống lúa OM 18, OM 5451 để phục vụ thị trường xuất khẩu. Trung bình mỗi năm, HTX cung ứng từ 1.000 - 2.000 tấn lúa phục vụ nhu cầu xuất khẩu. Thị trường xuất khẩu sang các nước châu Âu, châu Á…”.

Là hội quán đầu tiên được thành lập ở tỉnh Đồng Tháp, Canh Tân Hội quán (xã Phú Hựu, tỉnh Đồng Tháp) đã làm tốt vai trò tập hợp, kết nối, định hướng nông dân sản xuất theo nhu cầu thị trường. Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ nhiệm Canh Tân Hội quán cho biết, là thủ phủ của vùng đất trồng nhãn Châu Thành, hàng năm nơi đây cung cấp cho thị trường hàng ngàn tấn nhãn phục vụ cho người tiêu dùng và xuất khẩu.

Từ đòn bẩy hội quán, năm 2018, HTX Nông sản an toàn An Hòa được thành lập với 120 thành viên, vốn điều lệ khoảng 1 tỷ đồng, góp phần mở ra hướng đi mới cho cây nhãn trên vùng đất cù lao. Với mục tiêu nâng cao giá trị cho cây nhãn, HTX đã xây dựng một quy trình sản xuất khép kín.

Khi tham gia sản xuất tại HTX, nông dân phải thường xuyên theo dõi quá trình sinh trưởng, ghi chép lại đầy đủ quá trình phát triển của cây nhãn. Đồng thời, nông dân phải sản xuất theo đúng yêu cầu của tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Nhờ triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, đến nay, tổng diện tích nhãn của HTX được chứng nhận VietGAP là 113,39 ha/120 ha; 19,5 ha được chứng nhận GlobalGAP và có 122,95 ha được cấp mã số vùng trồng đáp ứng yêu cầu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và các thị trường khó tính như: Mỹ, EU...

Ngoài ra, HTX được Viện Thực phẩm Việt Nam cấp giấy chứng thực thẩm định “Thực phẩm sạch - An toàn vì sức khỏe người tiêu dùng”. Hiện tại, HTX liên kết với doanh nghiệp đầu ra cung ứng hàng cho xuất khẩu với số lượng khoảng 18 tấn/tuần… Điều quan trọng nhất là HTX đã mang lại thu nhập ổn định cho các thành viên. Nhiều hộ gia đình thoát nghèo, thậm chí có của ăn của để.

Với mong muốn chuyển đổi cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho thành viên, HTX DVNN Mỹ Trinh (xã Hậu Mỹ, tỉnh Đồng Tháp) đã phát triển mô hình trồng chanh dây vàng hữu cơ. HTX ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm đầu ra với Công ty cổ phần GREEN STAR Tiền Giang. Đơn vị cam kết thu mua chanh dây cho người dân với giá 20.000 đồng/kg.

Với 5 công đất trồng sầu riêng, anh Nguyễn Văn Hiếu (xã Hậu Mỹ, tỉnh Đồng Tháp) đã mạnh dạn trồng xen 1.000 gốc chanh dây vàng theo hướng hữu cơ. Sau 5 tháng canh tác, anh Hiếu thu được 2 tấn trái trong lần thu hoạch đầu tiên. Anh Hiếu chia sẻ: “HTX bao tiêu với giá cố định nên chúng tôi không lo giá cả bấp bênh như trước”.

Hiện nay, vùng trồng chanh dây xã Hậu Mỹ đã mở rộng được 6 ha và có 13 hộ tham gia. Ông Trương Văn Thắm, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX DVNN Mỹ Trinh cho biết: “Khi tham gia mô hình này, nông dân sẽ biết bán cho ai và giá là bao nhiêu một kg. Hiện HTX đã ký hợp đồng mua bán với doanh nghiệp trong vòng 2 năm. Với mức giá này, nông dân có lợi nhuận khoảng gấp 2 lần so với trồng lúa”.

NHÂN RỘNG CÁC MÔ HÌNH

Theo Hội Nông dân tỉnh Đồng Tháp, đến tháng 10-2025, toàn tỉnh có 153 Hội quán với hơn 8.000 thành viên. Với mô hình này, nông dân Đồng Tháp tích cực thi đua lao động, sản xuất, dần chuyển đổi “tư duy sản xuất nông nghiệp” sang “tư duy kinh tế nông nghiệp” thông qua việc liên kết, hợp tác trong sản xuất, kinh doanh.

Hợp tác xã Nông sản an toàn An Hòa liên kết với doanh nghiệp đầu ra cung ứng hàng cho xuất khẩu với số lượng khoảng 18 tấn/tuần, giúp thành viên an tâm về đầu ra, nâng cao thu nhập.

Đặc biệt là ứng dụng công nghệ vào chế biến nông sản, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng lợi nhuận. Từ sản xuất đại trà, nông dân đã biết dõi theo tín hiệu của thị trường; từ sản xuất sản phẩm thô chuyển dần sang đa giá trị; từ chỉ nghĩ cho mình thì nay đã biết đặt mình vào vị trí của người tiêu dùng để tạo ra sản phẩm tử tế phục vụ cộng đồng.

Từ mô hình hội quán, Đồng Tháp đã triển khai xây dựng được 6 Làng thông minh và có 39 HTX được hình thành trên nền tảng Hội quán hoạt động khá hiệu quả.

Trong thời gian tới, để xây dựng hình ảnh người nông dân thế hệ mới, Hội Nông dân tỉnh sẽ tiếp tục nhân rộng phát triển các mô hình kinh tế hợp tác, HTX kiểu mới, hội quán nông dân; chi tổ nông dân nghề nghiệp. Tỉnh phấn đấu đến năm 2030, mỗi xã, phường có ít nhất từ 2 - 3 mô hình liên kết chuỗi giá trị, gắn với các sản phẩm OCOP, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn.

Hội Nông dân tỉnh sẽ trực tiếp và phối hợp hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ, đẩy mạnh thương mại điện tử nông sản. Ngoài ra, Hội sẽ thúc đẩy chuyển đổi số và khởi nghiệp nông thôn; phát triển các mô hình “Tổ nông số cộng đồng” góp phần xây dựng Làng thông minh.

Dưới góc độ ngành cơ quan quản lý nhà nước, trong thời gian tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung phát triển nông nghiệp sinh thái là trọng tâm, nông dân văn minh là chủ thể, nông thôn hiện đại là nền tảng.

Ngành Nông nghiệp sẽ định hướng phát triển nông nghiệp phù hợp với các tiểu vùng sinh thái gắn với 3 nhóm sản phẩm chủ lực là cây ăn quả - thủy sản - lúa gạo phù hợp với định hướng quy hoạch phát triển nông nghiệp toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong tình hình mới.

Song song đó, ngành sẽ tiếp tục hướng dẫn sản xuất, kỹ thuật chăm sóc cây trồng, vật nuôi trong điều kiện biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn... từng bước thích nghi và phát triển bền vững. Đồng thời, phát triển vùng chuyên canh hàng hóa đã có, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, quản lý vùng trồng gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Một trong những định hướng quan trọng là tổ chức lại sản xuất, nhân rộng các mô hình HTX hoạt động hiệu quả, sản xuất hàng hóa lớn đồng bộ trong chuỗi giá trị. Đặc biệt là đảm bảo chia sẻ hợp lý thu nhập và rủi ro cho tất cả các tác nhân tham gia chuỗi giá trị.

Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển bền vững là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới của ngành Nông nghiệp và Môi trường. Đây là cũng là sự chuyển động mạnh mẽ của ngành trong tình hình mới.

NAM PHONG - ANH THƯ