Xây dựng nông thôn mới: Ý nghĩa và bài học kinh nghiệm

(ĐTO) Quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới (NTM), tỉnh Đồng Tháp đã đạt nhiều kết quả nổi bật về phát triển nông thôn và phát triển đời sống, kinh tế của người dân. Cùng với đó là nhiều bài học kinh nghiệm về huy động sức người, sức của trong xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

NÔNG THÔN ĐỔI MỚI

Tỉnh Đồng Tháp mới chính thức đi vào hoạt động trên cơ sở hợp nhất toàn bộ địa giới, dân cư, cơ sở hạ tầng và nguồn lực của 2 tỉnh Đồng Tháp cũ và Tiền Giang. Tỉnh có diện tích tự nhiên 5.938,7 km² và dân số 3.397.200 người. Không chỉ là một trong những địa phương lớn trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng Tháp mới còn có nền tảng NTM sâu rộng thừa hưởng từ 2 địa phương trước đây.

Tỉnh không chỉ thừa hưởng hạ tầng và tài nguyên, mà còn tiếp nhận những giải pháp hiệu quả, kinh nghiệm trong xây dựng NTM phù hợp với đặc thù của từng địa phương, cùng với hệ sinh thái nông nghiệp - văn hóa - xã hội phong phú trải dài từ vùng đầu nguồn sông Tiền đến vùng biển Gò Công.

Tỉnh Đồng Tháp mới có hệ thống hạ tầng đạt chuẩn với giao thông thông suốt, 100% xã có đường ô tô đến trung tâm, 100% đường trục xã được cứng hóa; điện, nước sinh hoạt, y tế, giáo dục và dịch vụ hành chính công đều đạt chuẩn. Toàn tỉnh có 100% hộ dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh, trong đó 94,99% dùng nước sạch; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,81%; tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt đạt 97,15%; giá trị sản xuất nông - lâm - thủy sản tăng 3,94%.

Qua xây dựng NTM, sản xuất ở khu vực nông thôn từng bước được chuẩn hóa. Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đạt 1.002 sản phẩm được chứng nhận, nhiều sản phẩm có tiềm năng xuất khẩu.

Nền kinh tế nông nghiệp tiếp tục là lợi thế với 615.000 ha lúa cho sản lượng trên 4 triệu tấn; 133.370 ha cây ăn trái đạt sản lượng 1,35 triệu tấn; 17.174 ha nuôi trồng thủy sản cho sản lượng 453.750 tấn; 176 cơ sở chăn nuôi ứng dụng công nghệ hiện đại.

Nhiều vùng sản xuất được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, ASC, BAP, góp phần nâng cao giá trị và uy tín nông sản địa phương.

Anh Huỳnh Hữu Tới có thu nhập khá từ diện tích canh tác khóm của gia đình.

Nhiều nông dân làm giàu từ mảnh ruộng, miếng vườn của gia đình. Trong đó, có nhiều nông dân trẻ như anh Huỳnh Hữu Tới ở xã Tân Phước 1, tỉnh Đồng Tháp. Anh Tới đã tận dụng 2 ha đất sản xuất của gia đình trồng khóm ứng dụng các kỹ thuật canh tác hiệu quả.

Anh Huỳnh Hữu Tới cho biết, được sự hỗ trợ của cơ quan khuyến nông hướng dẫn về kỹ thuật và phân thuốc, mỗi vụ anh thu hoạch đạt năng suất bình quân khoảng 18 tấn/ha, mang về thu nhập khá. Với giá khóm trung bình từ 8.000 - 10.000 đồng/kg, trung bình mỗi năm, anh thu nhập hàng trăm triệu đồng.

HUY ĐỘNG SỨC DÂN

Từ thực tiễn xây dựng NTM của 2 tỉnh cũ, Đồng Tháp mới rút ra những bài học kinh nghiệm quan trọng như: Phát huy nội lực và vai trò chủ thể của người dân thay vì chạy theo phong trào; gắn xây dựng NTM với tái cơ cấu nông nghiệp để nâng thu nhập bền vững; đầu tư hạ tầng đồng bộ, đặc biệt là giao thông, y tế, giáo dục và nước sạch; ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong sản xuất, quản lý và truy xuất nguồn gốc; xem NTM như một giá trị văn hóa, hướng tới nông thôn là nơi đáng sống, không chỉ đơn thuần là vùng sản xuất.

Trong đó, phát huy nội lực và vai trò chủ thể của người dân là một trong những bài học kinh nghiệm quan trọng và đã được các cấp, các ngành vận dụng hiệu quả. Bằng nhiều cách làm sáng tạo, lựa chọn những nội dung cụ thể, phù hợp với tình hình của từng xã gắn liền với lợi ích của Nhân dân, trong thời gian qua, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam các cấp phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tham gia xây dựng NTM.

Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp xác định nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là tuyên truyền, vận động để Nhân dân hiểu rõ và tin tưởng vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng NTM để thấy được quyền lợi và trách nhiệm của mình.

Nhiều sản phẩm nông thôn được chuẩn hóa sản xuất và đạt chuẩn OCOP.

Qua đó, người dân chủ động tham gia, không “trông chờ, ỷ lại” trong xây dựng NTM. Đây cũng là cơ hội làm thay đổi diện mạo, tạo nên sức sống mới cho nông thôn với mong muốn không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân tại địa phương. Nhiều cách làm hay, mô hình hiệu quả trong xây dựng NTM đã được người dân chủ động thực hiện để cùng chính quyền địa phương hoàn thành xây dựng NTM.

Người dân đã thể hiện vai trò vừa là chủ thể thụ hưởng thành quả NTM, vừa là chủ thể tham gia xây dựng NTM như: Mô hình tuyến đường liên ấp ở tổ 13, ấp Thới Bình, phường Thới Sơn. Đây là một trong những tuyến đường hoa kiểu mẫu của phường được người dân đóng góp xây dựng khang trang.

Ông Nguyễn Văn Thạnh (ấp Thới Bình, phường Thới Sơn) là người dân tham gia tích cực trong việc xây dựng tuyến đường hoa cho biết: “Trước đây, đường trước nhà tôi hẹp lắm, đi lại khó khăn. Nghe xã làm đường mới, tôi tự nguyện hiến 100 m² đất. Bởi tôi nghĩ, Nhà nước làm đường cũng phục vụ cho người dân. Giờ đường sá được mở rộng, lưu thông thuận lợi, bà con đi khám, chữa bệnh cũng thuận tiện hơn trước”.

Phát huy hiệu quả vai trò quản trị địa phương của người dân thông qua các mô hình tự quản ở cộng đồng dân cư, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên đã tập trung đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, vận động Nhân dân tích cực tham gia các nội dung, phần việc thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM, đô thị văn minh.

Các phong trào được Nhân dân đồng tình hưởng ứng mạnh mẽ qua các mô hình: “Ngày Đại đoàn kết vì cộng đồng”, Khu dân cư “An ninh - An toàn - An dân”, “Chung sức xây dựng NTM”, “Cộng đồng dân cư tham gia quản lý xây dựng NTM”, “Sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn”, “5 không, 3 sạch”, “Thắp sáng đường quê”, Cuộc vận động “Hội viên nông dân trở thành người nông dân chuyên nghiệp”, “Học để thay đổi và thích ứng với cuộc cách mạng công nghệ 4.0”, phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, mô hình “Tết Quân - Dân”, “Cựu chiến binh gương mẫu”, “Phát huy vai trò tôn giáo trong bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu”…

Qua đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã vận động Nhân dân tham gia xây dựng 1.290 tuyến đường NTM kiểu mẫu, trồng hoa, kiểng với tổng kinh phí gần 129 tỷ đồng, góp phần đạt và duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí xã, thành phố nông thôn mới, đô thị văn minh. Kết quả, tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp (cũ) được công nhận tỉnh đạt chuẩn NTM.

Có thể nói rằng, những kết quả và kinh nghiệm qua xây dựng NTM đó đang tạo nền tảng quan trọng để Đồng Tháp mới bước vào giai đoạn phát triển sâu sắc hơn, hướng đến mô hình nông thôn hiện đại, sinh thái, văn minh và giàu bản sắc.

CAO THẮNG