Xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh cho cộng đồng

Tại Đồng Tháp, những vụ lừa đảo trực tuyến đang xảy ra với các chiêu trò giả danh chuyên gia đầu tư, tổ chức cờ bạc trực tuyến đến khai thác các sự cố công nghệ, những thủ đoạn lừa đảo mới đang âm thầm len lỏi gây ra hậu quả khôn lường, đặt ra bài toán cấp thiết về an toàn thông tin trong cuộc sống số.

TẠO LÒNG TIN VÀ THAO TÚNG TÂM LÝ NẠN NHÂN

Vừa qua, Công an tỉnh Đồng Tháp tiếp nhận đơn tố giác về vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản với số tiền lên đến 434,994 tỷ đồng thông qua hình thức đầu tư chứng khoán giả mạo. Đây không chỉ là vụ việc có quy mô thiệt hại lớn mà còn thể hiện sự tinh vi trong cách các đối tượng sử dụng công nghệ để tạo lòng tin và thao túng tâm lý nạn nhân.

Người dân cần liên hệ hoặc đến cơ quan chức năng gần nhất để nhờ sự hỗ trợ.

Theo thông tin từ Công an tỉnh, đầu tháng 5-2025, tài khoản Facebook “Nguyễn Văn Diệu” chủ động kết bạn với bà T.. Sau khi tạo được lòng tin ban đầu, đối tượng chuyển sang liên lạc qua Zalo với tên “Bình Yên” và số điện thoại 0983.486.572, tự giới thiệu là nhân viên Ngân hàng Quân đội chi nhánh quận 1, TP. Hồ Chí Minh, chuyên phụ trách mảng chứng khoán.

Lợi dụng uy tín ngân hàng nhà nước, đối tượng thuyết phục bà T. đầu tư chứng khoán qua ứng dụng HTX thông qua đường link http://www.huobiee77.com/ - một trang web giả mạo các sàn giao dịch quốc tế.

Để tạo niềm tin, ngày 17-5, đối tượng hướng dẫn bà T. đầu tư thử với số tiền 5 triệu đồng. Chỉ sau vài tiếng, bà T. đã nhận lại 5,335 triệu đồng (bao gồm lãi 335 nghìn đồng) từ tài khoản TRAN THANH AN (VietBank). Chiêu trò “mồi nhử” này khiến bà T. hoàn toàn tin tưởng.

Theo đó, từ ngày 17-31-5, bà T. đã thực hiện 1.126 lần giao dịch chuyển tiền đến nhiều tài khoản khác nhau với tổng số tiền 434,994 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi yêu cầu rút tiền, đối tượng liên tục đưa ra các lý do cản trở như: “hệ thống bảo trì”, “nạp thêm tiền kích hoạt tài khoản”, “đóng thuế trước khi rút”… và tiếp tục yêu cầu nạp thêm tiền vào tài khoản trên sàn HTX. Lúc này, bà T. mới nhận ra mình đã bị lừa đảo.

Song song với việc lừa đảo đầu tư, các đối tượng còn khai thác tâm lý ham chơi và muốn làm giàu nhanh của người dân thông qua việc tổ chức các trò chơi “cào vé số” trên mạng xã hội. Hình thức hoạt động của loại tội phạm này là chạy quảng cáo hoặc lập Fanpage, Group với nội dung hấp dẫn: “Cào vé số nhận thưởng liền tay - giải thưởng đến hàng tỷ đồng”.

Người dùng tham gia sẽ được xem cào vé số trực tiếp thông qua hình thức livestream cào thẻ hoặc vé số online và được “thông báo trúng thưởng” một cách có vẻ rất thuyết phục và chân thật. Để nhận giải thưởng “khủng”, các đối tượng yêu cầu người chơi cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng và chuyển khoản trước các khoản “phí hồ sơ”, “thuế”, “phí đổi tiền vé”... và từng bước dẫn dắt người dùng chuyển khoản các khoản tiền “chi phí” khác ngày càng tăng cao.

Sau khi thu được tiền hoặc thông tin cá nhân cần thiết, đối tượng lập tức chặn mọi liên lạc, xóa sạch bài viết và biến mất khỏi không gian mạng, khiến người chơi vừa mất tiền vừa có nguy cơ bị lộ thông tin cá nhân để các đối tượng khác tiếp tục khai thác.

Đặc biệt vừa mới xảy ra, các đối tượng tội phạm đã thể hiện sự nhạy bén khi lợi dụng sự cố an ninh mạng xảy ra tại Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC) ngày 10-9 để thực hiện các hành vi lừa đảo mới.

Các đối tượng đang giả mạo ngân hàng, CIC gửi tin nhắn, email thông báo “tài khoản bị lộ thông tin, cần đổi mật khẩu” kèm đường link độc hại để đánh cắp thông tin đăng nhập. Chúng còn mạo danh tổng đài các ngân hàng gọi điện thông báo “tài khoản không an toàn”, yêu cầu cung cấp mã OTP để “xác minh”.

Đặc biệt nghiêm trọng là hành vi giả mạo lực lượng Công an, đặc biệt là Lực lượng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao gọi điện thông báo tài khoản có giao dịch bất hợp pháp, yêu cầu cung cấp thông tin để “xác minh” hoặc sử dụng các thủ đoạn đe dọa, thao túng tâm lý như “nộp tiền để chứng minh vô tội” hoặc thậm chí thực hiện thủ đoạn “bắt cóc online” cực kỳ nguy hiểm.

Đáng chú ý, các đối tượng còn lợi dụng sự hoang mang của người dân về vấn đề tín dụng, quảng cáo các dịch vụ “xóa nợ xấu CIC” hoặc bán dữ liệu cá nhân với giá “ưu đãi đặc biệt”.

KHUYẾN CÁO TỪ CHUYÊN GIA AN NINH MẠNG

Trước tình hình các thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi và đa dạng, Thượng tá Nguyễn Văn Tám, Phó Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Đồng Tháp đưa ra những nguyên tắc vàng trong phòng, chống lừa đảo để người dân có thể tự bảo vệ mình.

Theo đó, người dân cần thường xuyên cập nhật các thông báo, cảnh báo từ cơ quan Công an, các ngân hàng và báo chí chính thống để biết các phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới nhất. Việc nắm bắt thông tin từ các nguồn uy tín sẽ giúp nhận biết kịp thời các chiêu trò của kẻ gian.

Công an phường Cao Lãnh trực tiếp hướng dẫn người dân các thủ tục liên quan đến hành chính.

Trong mọi trường hợp này, người dân tuyệt đối không được cung cấp mật khẩu, mã OTP hay các thông tin bảo mật khác liên quan đến tài khoản ngân hàng cho bất kỳ ai qua điện thoại, tin nhắn, kể cả đối tượng tự xưng là lực lượng Công an hay cán bộ ngân hàng. Đây là nguyên tắc vàng mà mọi người dân cần ghi nhớ và tuyệt đối không được phép vi phạm.

“Không chuyển tiền đến bất kỳ tài khoản lạ nào mà chưa xác minh thông tin cụ thể, kể cả các tài khoản có tên tương tự cơ quan, tổ chức Nhà nước. Cần nhớ rằng tất cả cơ quan, tổ chức Nhà nước khi thu tiền đều phải có hóa đơn, chứng từ theo đúng quy định pháp luật”- Thượng tá Nguyễn Văn Tám khuyến cáo.

Song song đó, Công an Đồng Tháp khuyến cáo người dân cần thực hiện một số biện pháp cụ thể để phòng, chống lừa đảo đầu tư chứng khoán. Chỉ nên truy cập và giao dịch trên các website, ứng dụng của những sàn chứng khoán được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chính thức cấp phép hoạt động. Tuyệt đối không tin tưởng các đối tượng lạ mặt qua mạng xã hội tự xưng là nhân viên ngân hàng, công ty chứng khoán mà không xác minh kỹ lưỡng thông tin qua các kênh chính thức.

Khi có nhu cầu thay đổi thông tin liên quan đến tài khoản ngân hàng, người dân phải đến trực tiếp quầy giao dịch hoặc thông qua ứng dụng chính thức có trong Google Play hoặc App Store, website chính thống của ngân hàng. Tuyệt đối không thực hiện qua các link lạ được gửi qua tin nhắn, email hay mạng xã hội.

Đối với các trò chơi, chương trình trúng thưởng trực tuyến, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân không cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng cho các trò chơi online không rõ nguồn gốc. Khi nhận được thông báo trúng thưởng, cần hỏi rõ họ tên nhân viên, chức danh, đơn vị cung cấp thông tin và kiểm tra chương trình khuyến mãi trên website chính thức của doanh nghiệp. Tuyệt đối không chuyển khoản bất kỳ khoản phí nào trước khi nhận thưởng.

Mặt khác, Phòng An ninh mạng Công an Đồng Tháp đặc biệt nhấn mạnh vai trò quan trọng của gia đình trong việc phòng, chống tội phạm mạng. Việc tổ chức tuyên truyền phương thức, thủ đoạn lừa đảo đến người thân, bạn bè để chủ động phòng ngừa rất quan trọng.

Phụ huynh cần tăng cường hướng dẫn con cái kiến thức về đời sống, xã hội, kỹ năng sống an toàn trên môi trường mạng. Đồng thời, con cái cũng cần trợ giúp, hướng dẫn ông bà, bố mẹ lớn tuổi thực hiện các vấn đề liên quan đến công nghệ, cách nhận biết và từ chối các cuộc gọi, tin nhắn lừa đảo.

Người dân cần bảo mật thông tin cá nhân, không tùy tiện cung cấp số chứng minh nhân dân, tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng; thận trọng khi giao dịch điện tử và hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội vì đây chính là nguồn dữ liệu để các đối tượng thu thập, dàn dựng kịch bản lừa đảo.

Cũng theo Thượng tá Nguyễn Văn Tám, Công an tỉnh Đồng Tháp đang tích cực tiếp tục điều tra, làm rõ danh tính các đối tượng liên quan trong vụ lừa đảo đầu tư chứng khoán và mở rộng điều tra vụ án để xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Với sự hợp tác của các cơ quan chức năng, đặc biệt là ngành ngân hàng, cơ quan Công an đang nỗ lực truy vết dòng tiền và áp dụng mọi biện pháp nghiệp vụ để thu hồi tối đa tài sản cho những người bị hại.

Song song với việc điều tra xử lý, Lực lượng An ninh mạng cũng đang tăng cường công tác tuần tra, giám sát trên không gian mạng để phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hoạt động lừa đảo mới. Việc phối hợp giữa các lực lượng chức năng và sự tham gia tích cực của người dân sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp trong cuộc chiến chống tội phạm công nghệ cao.

Có thể nói, trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao không ngừng phát triển và biến đổi với những thủ đoạn ngày càng tinh vi, việc nâng cao nhận thức, cảnh giác của người dân chính là yếu tố then chốt và quyết định thành công trong cuộc chiến chống lại các hình thức lừa đảo trên không gian mạng.

Mỗi người dân cần trở thành một “chiến sĩ” tích cực, có trách nhiệm trong việc bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân của chính mình cũng như gia đình, đồng thời góp phần tích cực vào việc xây dựng một môi trường mạng an toàn, lành mạnh cho toàn cộng đồng.

LONG GIANG