Hiểu đúng về vắc xin mRNA phòng Covid-19

(ĐTO) Những ngày qua, dư luận xôn xao khi Bộ trưởng Y tế Mỹ Robert F. Kennedy Jr. tuyên bố sẽ cắt giảm ngân sách nghiên cứu vắc xin mRNA vì cho rằng “không hiệu quả”. Nghe qua, nhiều người cũng hoang mang, nhưng sự thật thế nào, xin được chia sẻ cùng người dân để hiểu đúng.

Trước hết, người dân hãy hình dung cơ thể mình như một đất nước thu nhỏ, trong đó mỗi tế bào là một căn nhà, còn hệ miễn dịch chính là quân đội bảo vệ. Con vi rút corona - thủ phạm gây Covid-19 - mang trên mình chiếc “gai” sắc nhọn, dùng nó như chìa khóa để mở cửa xông vào từng tế bào, nhất là phổi.

Quân đội trong cơ thể mình giỏi lắm, nhưng trước một kẻ thù mới lạ, họ cần được tập luyện trước - đó chính là nhiệm vụ của vắc xin.

Có hai cách tập luyện, cách truyền thống là đưa vào cơ thể vi rút đã làm yếu, để quân đội quen mặt, luyện tập và chế tạo vũ khí kháng thể, khi vi rút thật kéo đến thì đánh trúng ngay. Cách này an toàn nhưng chậm, mà vi rút corona lại hay “thay áo”, biến đổi, khiến quân ta dễ nhận nhầm.

Còn một cách hiện đại hơn, thông minh hơn, đó là sử dụng mRNA, gọi là RNA thông tin: Thay vì phải đưa cả vi rút, chỉ cần đưa “bản vẽ” cái gai của nó vào. Tế bào trong cơ thể sẽ đọc bản vẽ, tự sản xuất gai giả (vô hại). Quân đội thấy gai giả thì lập tức nhận biết sớm kẻ thù xâm nhập để đối phó. Sau huấn luyện, bản vẽ tự biến mất, tế bào ngưng sản xuất gai giả, nhưng kỹ năng chiến đấu thì được giữ lại lâu dài.

Nhờ cách này, khi vi rút thật tấn công, quân ta nhận diện ngay và tiêu diệt nhanh chóng. Đặc biệt, mRNA không hề làm thay đổi gen của con người, không làm trẻ tự kỷ, không tăng nguy cơ tạo cục máu đông như nhiều lời đồn thổi.

Kết quả thực tế đã chứng minh: Vắc xin mRNA giúp giảm đến 90% nguy cơ nhập viện và tử vong, cứu sống hàng triệu người trong đại dịch. Công nghệ này còn hứa hẹn mở ra kỷ nguyên mới cho nhiều bệnh hiểm nghèo khác như ung thư, HIV, cúm. Chính vì thế, hai nhà khoa học Katalin Karikó và Drew Weissman đã được trao Giải Nobel Y học 2023.

Còn những phát biểu của ông Kennedy Jr.? Rất nhiều nhà khoa học đã lên tiếng phản đối, bởi ông từng đưa ra nhiều ý kiến thiếu căn cứ: Từ việc cho rằng vắc xin gây tự kỷ (đã bị bác bỏ bởi hàng chục năm nghiên cứu), cho đến phủ nhận hiệu quả của vắc xin mRNA.

Nguy hiểm hơn, ông còn cắt giảm khuyến nghị tiêm chủng cho trẻ em, thai phụ, giải tán cả ủy ban cố vấn tiêm chủng của CDC và cắt hàng trăm triệu USD nghiên cứu. Những quyết định ấy đi ngược hoàn toàn với bằng chứng khoa học và khuyến cáo y tế công cộng. Hàng trăm chuyên gia y tế Mỹ đã phải gửi thư ngỏ cảnh báo ông đang “lan truyền thông tin sai lệch”, gây nguy hại cho sức khỏe cộng đồng.

Người dân cần nhớ là nhiệm vụ chính của vắc xin là giảm bệnh nặng và tử vong, chứ không phải là bức tường tuyệt đối ngăn vi rút xâm nhập. Và vắc xin mRNA đã hoàn thành rất tốt nhiệm vụ đó.

Trong bối cảnh dịch bệnh còn tiềm ẩn, điều quan trọng nhất là tin vào khoa học, vào những bằng chứng rõ ràng. Vắc xin mRNA không chỉ là lá chắn bảo vệ chúng ta khỏi Covid-19, mà còn là thành tựu lớn lao của nhân loại, mở ra nhiều hy vọng mới cho y học tương lai.

BS NGUYỄN THÀNH ÚC