Sự cần thiết của vi chất dinh dưỡng đối với cơ thể con người

Vi chất dinh dưỡng (VCDD) ngày càng được biết đến vì tác động trực tiếp đối với sức khỏe con người. Thiếu VCDD dẫn đến nhiều tác hại khôn lường. Sắt, canxi và axít folic là những VCDD cần được quan tâm.

THIẾU MÁU DO THIẾU SẮT

Thiếu máu dinh dưỡng hay còn gọi là thiếu máu do thiếu sắt là tình trạng thường gặp hiện nay ở cả trẻ em và người trưởng thành. Thiếu máu ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của con người, đặc biệt thiếu máu gây nhiều nguy hại đối với trẻ em và phụ nữ mang thai.

Bổ sung vi chất dinh dưỡng qua chế độ ăn cân bằng là vô cùng quan trọng đối với sức khỏe mỗi người.

Tình trạng thiếu máu do thiếu sắt ở các nước đang phát triển chiếm tới 36% dân số, trong khi đó, tỷ lệ này ở các nước phát triển chỉ ở mức 8%. Thiếu máu hay gặp nhất ở phụ nữ có thai (51%), trẻ em (43%), học sinh (37%).

Sắt là một nguyên tố vi lượng đã được xác định là 1 trong 3 vi chất có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe con người. Sắt tham gia quá trình tạo máu, máu mang ôxy và chất dinh dưỡng tới các tế bào và nuôi cơ thể lớn lên, phát triển.

Sắt cũng tham gia quá trình tạo chất đạm, cũng như tham gia quá trình chống một số bệnh như bệnh nhiễm trùng... Ðối với người trưởng thành, khi bị thiếu máu, khả năng vận chuyển khí ôxy trong hồng cầu bị giảm, gây thiếu ôxy ở các tổ chức não, cơ bắp, làm tim đập nhanh, hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, khả năng lao động giảm sút, năng suất lao động kém.

Nguyên nhân thiếu máu dinh dưỡng thường gặp nhất là do nguồn sắt cung cấp từ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng. Thực tế, hiện nay lượng sắt trong bữa ăn của người dân mới chỉ đạt khoảng 30% - 50% nhu cầu, nhất là các vùng nông thôn.

Trẻ em, phụ nữ là đối tượng có nhu cầu cao về sắt, dù có ăn uống tốt cũng không thể cung cấp đầy đủ. Nhìn chung, bữa ăn của người dân chủ yếu là nguồn thực vật, một số loại rau xanh có nhiều chất xơ, lượng đạm trong khẩu phần thấp, thường có lượng sắt thấp và chất lượng kém, vì vậy cơ thể khó hấp thu và sử dụng...

Đối với phụ nữ có thai, thiếu máu do thiếu sắt có thể gây sẩy thai liên tục, đẻ non hoặc trẻ sinh ra có cân nặng sơ sinh thấp. Thiếu máu do sắt có thể gây ra một số tai biến về sản khoa như: Chảy máu khi sinh, hậu sản... Phụ nữ ở tuổi sinh đẻ nếu thiếu máu sẽ giảm sức lao động do mệt mỏi. Trẻ thiếu máu sẽ thiếu sự tập trung, khiến kết quả học tập không cao.

Ðể phòng, chống thiếu máu do thiếu sắt, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo mọi người cần cải thiện chế độ ăn, làm cho bữa ăn phong phú, đa dạng với nhiều loại thức ăn khác nhau, nhất là nguồn thức ăn có nhiều sắt như: Gan, thịt bò, thịt heo, tôm, cua, cá, đậu... và các loại rau xanh giàu sắt như rau ngót, rau muống... Để cho lượng sắt trong khẩu phần hấp thụ được tốt phải có vitamin C và rau cũng là nguồn cung cấp vitamin C phong phú.

THIẾU CANXI

Thiếu canxi cũng là tình trạng báo động hiện nay. Thiếu canxi gây nên tình trạng loãng xương ở người lớn và còi xương, chậm phát triển chiều cao ở trẻ nhỏ. Đối với thai phụ và phụ nữ cho con bú, nhu cầu canxi rất cao.

Bổ sung vi chất dinh dưỡng qua chế độ ăn cân bằng là vô cùng quan trọng đối với sức khỏe mỗi người.

Một thai phụ cần 1.200 mg canxi/ngày; thai phụ còn trẻ cần lượng canxi nhiều hơn. Việc cung cấp đủ nhu cầu canxi trong thời kỳ mang thai sẽ giúp bộ xương thai nhi phát triển tốt và bảo đảm toàn vẹn bộ xương cho bà mẹ. Trong cơ thể con người, 99% canxi nằm trong xương, 1% còn lại nằm trong các dịch và các tế bào của cơ thể.

Vì xương là mô sống nên hằng ngày canxi đều lắng đọng và thoát khỏi bộ xương, do vậy, cơ thể rất cần canxi. Việc tích lũy canxi đều đặn là rất cần thiết, vừa thay thế cho phần canxi mất đi, vừa tạo nguồn dự trữ canxi khi các thực phẩm cung cấp không đủ.

Trong trường hợp canxi thiếu do cơ thể không hấp thu đủ canxi (có thể do thiếu vitamin D) hoặc lượng canxi đưa vào ít thì lượng canxi bị rút ra từ xương sẽ nhiều hơn, dần dần làm tiêu xương, xốp xương và xương dễ gãy.

Canxi còn có vai trò giúp cho sự co cơ, nhịp đập của tim, sự đông máu và giúp hệ thần kinh gửi đi các thông tin. Thực phẩm chứa nhiều canxi là: Sữa, lá rau xanh đậm, tôm, cua, cá nhỏ có thể ăn luôn xương…

SỰ CẦN THIẾT CỦA AXÍT FOLIC

Axit folic (còn gọi là vitamin B9) là một vitamin nhóm B cần thiết cho sự phát triển và phân chia tế bào của người, động vật, thực vật và cần thiết cho sự hình thành của tế bào máu. Chất chuyển hóa này có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình tạo hồng cầu. Chính vì thế, thiếu axit folic sẽ gây thiếu máu nguyên hồng cầu to - một dạng thiếu máu giống như do thiếu vitamin B12 gây ra.

Nhu cầu axit folic đối với người bình thường là 400 microgam/ngày, nhưng với phụ nữ mang thai tăng lên 600 microgam/ngày để đáp ứng sự gia tăng của quá trình phân chia tế bào cũng như tăng kích thước của tử cung, cần cho sự tổng hợp nhân tế bào và protein, hình thành nhau thai, tăng trưởng của bào thai và do tăng thải folat qua nước tiểu trong khi mang thai.

Nếu bị thiếu axit folic trong khi mang thai thì bà mẹ có thể bị thiếu máu hồng cầu khổng lồ, nguy cơ sảy thai cao, sinh non, suy dinh dưỡng bào thai và điều quan trọng nhất là sinh ra đứa con bị khuyết tật của ống thần kinh (nứt đốt sống, não úng thủy, thai vô sọ).

Sự khuyết tật của ống thần kinh thường xảy ra vào ngày thứ 28 sau khi thụ thai. Do vậy, phải bổ sung axit folic từ trước khi thụ thai mới có hiệu quả dự phòng khuyết tật ống thần kinh cho thai nhi, nồng độ axid folic phải bảo đảm đủ cao vào thời điểm thụ thai.

Một cách bổ sung axit folic đơn giản và rẻ tiền nhất là bổ sung chế độ ăn. Một chế độ ăn có nhiều rau màu xanh sẫm như: Bông cải xanh, rau mồng tơi, rau muống, ớt ngọt màu xanh, gan heo, trứng… có thể đảm bảo cung cấp đủ axit folic cho cơ thể thai phụ.

Tuy nhiên, hàm lượng vi chất này trong cơ thể còn phụ thuộc rất nhiều vào khả năng hấp thu của cơ thể mỗi người. Bởi thế, bổ sung axit folic bằng cách uống thuốc là rất cần thiết.

MAI HÀ