Giúp giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim

Mỗi năm, trên toàn thế giới có hơn 30 triệu ca nhồi máu cơ tim (NMCT) và đột quỵ. Bệnh nhân sống sót sau NMCT có nguy cơ tái phát và tỷ lệ tử vong cao gấp 6 lần so với những người khỏe mạnh cùng độ tuổi. Do đó, việc cấp cứu kịp thời và can thiệp trong “giờ vàng” tức là trong vòng 1 - 2 giờ đầu khi bệnh khởi phát sẽ giúp điều trị hiệu quả, giảm biến chứng và giảm tỷ lệ tử vong.

CĂN BỆNH CỦA NHỊP SỐNG HIỆN ĐẠI

Hiện nay, mặc dù y học phát triển, nhiều tiến bộ trong việc tầm soát và điều trị NMCT nhưng tỷ lệ tử vong do bệnh vẫn còn khá cao, phần lớn các trường hợp NMCT tử vong trước khi được đưa đến bệnh viện. Theo các chuyên gia tim mạch, trong năm đầu tiên sau nhồi máu cơ tim, tỷ lệ tử vong tăng thêm từ 5% - 12%. Tiên lượng sau NMCT khác nhau tùy thuộc vào mức độ, vị trí cơ tim bị ảnh hưởng, sự tiến triển bệnh và quản lý tốt các biến chứng bệnh.

Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Hữu Thế, Trưởng Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang can thiệp mạch vành cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim.

Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, có hơn 200.000 người tử vong do bệnh tim mạch trong năm 2023, chiếm 33% tổng số ca tử vong, trong đó, có tới 85% là do NMCT. Theo thống kê của Viện Tim mạch Việt Nam, từ năm 2000 - 2015, tỷ lệ tăng huyết áp ở người trưởng thành tăng khoảng 1% mỗi năm và đã chiếm 25%, tương đương với 4 người trưởng thành thì có một người bị tăng huyết áp. Huyết áp cao làm tăng nguy cơ tử vong do đột quỵ lên 4 lần và tăng nguy cơ tử vong do bệnh lý tim mạch lên gấp 3 lần so với những người không mắc bệnh.

Chuyên gia tim mạch liệt kê một số triệu chứng NMCT thường gặp như: Đau nặng ngực, mỏi cứng hàm, đau mỏi vai, hai tay, vã mồ hôi, mệt mỏi bất thường, khó thở, hụt hơi, khó chịu ở vùng thượng vị, tụt huyết áp đột ngột, ngất xỉu… Khi bản thân hoặc người thân có một trong số những triệu chứng trên thì cần đến ngay bệnh viện gần nhất để được can thiệp kịp thời.

CAN THIỆP TRONG “GIỜ VÀNG”

Can thiệp sớm trong “giờ vàng” giúp bảo tồn mạng sống người bệnh. Theo Tiến sĩ - Bác sĩ Trần Hữu Thế, Trưởng Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang thì khung “giờ vàng” can thiệp NMCT, người bệnh cần lưu ý, đó là khoảng thời gian 1 - 2 giờ đầu khi bệnh nhân mới xuất hiện cơn đau ngực.

Lúc này, cơ tim chỉ mới bị tổn thương nhẹ, do đó, việc tái tưới máu cơ tim sẽ hiệu quả nhất, giúp hạn chế được tình trạng cơ tim chết, giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng cho người bệnh. Nếu bản thân hoặc người thân trong gia đình xuất hiện các triệu chứng của NMCT, cần nhập viện cấp cứu ngay, để được can thiệp trong “giờ vàng”, giúp giảm nguy cơ biến chứng và giảm tỷ lệ tử vong.

Phương pháp điều trị NMCT chính là điều trị tái lưu thông động mạch vành bị tắc nghẽn cấp cứu. Hiện tại, Đơn vị can thiệp tim mạch của Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang là cơ sở y tế duy nhất có thể thực hiện được các kỹ thuật chuyên sâu để cứu chữa bệnh nhân NMCT.

Sau 2 năm, Đơn vị can thiệp tim mạch đi vào hoạt động đã cứu sống gần 2.000 người NMCT thông qua việc áp dụng các biện pháp như: Cho bệnh nhân dùng thuốc tiêu sợi huyết, chụp mạch vành, nong đặt stent NMCT, phẫu thuật bắc cầu động mạch vành…

NMCT là cực kỳ nguy hiểm, tuy nhiên dựa vào nguyên nhân bệnh, chúng ta vẫn có thể dự phòng hiệu quả thông qua việc thay đổi thói quen sinh hoạt và loại trừ các yếu tố nguy cơ. Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Hữu Thế khuyến cáo: “Để phòng ngừa NMCT, người bệnh cần có sự điều chỉnh phù hợp trong lối sống, trong đó, cần rèn thói quen hoạt động thể chất, nên tập thể dục đều đặn khoảng 5 buổi mỗi tuần, mỗi buổi tập khoảng 30 phút; giữ cân nặng ở mức bình thường; ngừng uống rượu, hút thuốc lá; điều chỉnh chế độ ăn tốt cho tim mạch như: Ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại cá béo, trái cây, giảm lượng muối, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa; hạn chế căng thẳng, áp lực; sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc, điều chỉnh liều lượng thuốc, tái khám theo định kỳ”.

Nguyên nhân dẫn đến NMCT là bệnh lý do xơ vữa động mạch, xảy ra khi các mảng xơ tích tụ dần theo thời gian và bám vào thành mạch máu. Những thành phần của mảng xơ vữa thường bao gồm: Cholesterol, canxi và các mảnh vỡ tế bào.

Một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến NMCT như: Tuổi cao, hút thuốc lá, huyết áp cao, đái tháo đường, cholesterol cao, nam giới, người ít hoạt động thể chất, lạm dụng rượu hoặc sử dụng chất kích thích, tiền sử gia đình từng có người bị NMCT…

Trong các yếu tố nguy cơ này thì nhiều yếu tố có thể thay đổi được, đặc biệt là hút thuốc lá. Khoảng 7% - 12% trường hợp NMCT có liên quan đến thói quen ít vận động thể chất và 3% là do căng thẳng quá mức.

THỦY HÀ - HÀ NAM