Điều trị ARV là giải pháp hiệu quả giảm nguy cơ lây nhiễm HIV
Bảo hiểm y tế (BHYT) chính thức thanh toán chi phí điều trị cho người nhiễm HIV như những bệnh nhân mắc bệnh mãn tính khác. Đây là cơ hội để người nhiễm HIV được điều trị sau khi các nguồn thuốc ARV viện trợ chấm dứt.
CƠ HỘI KIỂM SOÁT BỆNH CHO NGƯỜI NHIỄM HIV
Thuốc ARV được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng trong điều trị HIV/AIDS từ những năm 1990 và được đánh giá là giải pháp hiệu quả bảo vệ sức khỏe cho người nhiễm HIV/AIDS, giúp kiểm soát sự bùng phát của đại dịch.
 |
| Bác sĩ Nguyễn Kim Khanh, Khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Tháp tư vấn về ý nghĩa việc tầm soát HIV cho người dân có nhu cầu. |
Theo báo cáo của Chương trình Phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), điều trị ARV sớm có thể làm giảm 41% khả năng mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và do đó có thể giảm nguy cơ tử vong; giảm 96% nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục và giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%; giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và ngành Y tế trong hoạt động điều trị và dự phòng. Khi người nhiễm HIV được điều trị bằng ARV có thể phục hồi sức khỏe, tiếp tục sống, học tập và lao động, không còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Tại Việt Nam, từ năm 2004, cũng đã áp dụng điều trị HIV bằng thuốc ARV và phần lớn nguồn thuốc ARV (có giai đoạn chiếm khoảng 95%) được Chính phủ một số nước và các Tổ chức quốc tế tài trợ. Theo lộ trình, các Tổ chức quốc tế đã cắt giảm và kết thúc tài trợ thuốc vào cuối năm 2018. Từ thực tế đó, Việt Nam đã đưa ARV vào danh mục thuốc được thanh toán BHYT.
Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thuốc ARV từ năm 2019 được Quỹ BHYT thanh toán cho người nhiễm HIV có thẻ BHYT. Người nhiễm HIV không có thẻ BHYT sẽ phải chi trả toàn bộ chi phí cho việc khám, chữa bệnh. Ước tính trung bình tổng chi phí cho người nhiễm HIV điều trị phác đồ bậc 1 là 5 triệu đồng mỗi năm và phác đồ bậc 2 là 18 triệu đồng mỗi năm.
Trong khi đó, phần lớn người nhiễm HIV đều thuộc nhóm dễ tổn thương, do đó, nếu không có BHYT, họ sẽ không có khả năng thanh toán chi phí, dẫn đến bỏ điều trị, gây tình trạng kháng thuốc và thất bại điều trị.
Bệnh nhân buộc phải chuyển sang phác đồ điều trị đắt tiền hơn; đồng thời làm gia tăng sự lây lan HIV ra cộng đồng. Điều trị ARV là điều trị liên tục và suốt đời. Việc tham gia BHYT đối với người nhiễm HIV là hết sức cần thiết, giúp họ có nguồn lực tài chính bền vững cho việc duy trì điều trị.
Theo các quy định hiện hành, trẻ em dưới 6 tuổi nhiễm HIV, người nhiễm HIV là người nghèo, người dân tộc thiểu số... được cơ quan bảo hiểm chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh. Mức chi trả cho người cận nghèo, người đã về hưu là 95% và cho các đối tượng khác là 80%...
Như vậy, người nhiễm HIV chỉ phải chi trả nhiều nhất là 20% tiền chữa bệnh. Người nhiễm HIV/AIDS khi mua BHYT sẽ được hưởng rất nhiều lợi ích trong dịch vụ y tế như: Khám bệnh, làm xét nghiệm phục vụ quá trình điều trị, mua thuốc ARV, điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội… BHYT sẽ giúp người nhiễm HIV được tiếp tục điều trị ARV khi không còn nguồn tài trợ quốc tế, nhất là khi yêu cầu điều trị ARV là liên tục và suốt đời.
HƠN 73% NGƯỜI NHIỄM HIV ĐANG DÙNG ARV
Số liệu từ Khoa Phòng, chống HIV/AIDC, Trung tâm kiểm soát bệnh tật Đồng Tháp, tính đến cuối tháng 9-2025, toàn tỉnh có gần 6.900 người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng vi-rút ARV, chiếm 73,2%. Trong số 365 trường hợp nhiễm mới trong 9 tháng đầu năm, có hơn 90% trong số này đã tham gia chương trình điều trị ARV.
Chị V., một tiểu thương ở phường Mỹ Tho là bệnh nhân điều trị liên tục tại Khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Tháp cho biết: “Tôi phát hiện mắc bệnh cách nay ngoài 6 năm, lúc đó sức khỏe của tôi suy giảm, người mệt mỏi và cảm sốt liên tục.
Khi xét nghiệm máu thì biết được bản thân bị nhiễm HIV. Lúc đó, tôi cảm thấy đau khổ, lo sợ và thậm chí có ý định kết thúc cuộc sống. Bác sĩ Khoa Phòng, chống HIV/AIDS đã động viên, giải thích và khuyến khích tôi dùng ARV để điều trị. Từ đó, tôi tuân thủ dùng thuốc đều đặn, đúng giờ và đúng liều. Hiện tại, sức khỏe tôi rất tốt, lạc quan, mọi sinh hoạt của tôi đều như người bình thường”.
Bác sĩ chuyên khoa 1 Nguyễn Quốc đạt, Trưởng Khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Tháp cho biết: “Trong 9 tháng đầu năm 2025, chúng tôi ghi nhận 98% bệnh nhân HIV đang điều trị ARV có kết quả tải lượng vi-rút dưới ngưỡng 1.000 bản sao/ml máu. Kết quả này có ý nghĩa rất quan trọng đối với người nhiễm HIV.
Đó là giúp người nhiễm HIV sống khỏe mạnh, giảm nguy cơ bị nhiễm trùng cơ hội, từ đó giúp họ có chất lượng cuộc sống gần như giống người bình thường. Người dùng ARV được giúp kéo dài tuổi thọ vì nó làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của người nhiễm HIV sang giai đoạn AIDS.
HOÀNG HÀ - VĂN THẢO