Khi sức trẻ "thổi hồn" vào nông nghiệp

Thời gian qua, giữa lúc nhiều bạn trẻ chọn phố thị làm nơi lập nghiệp, vẫn có nhiều thanh niên quyết định gắn bó với vùng nông thôn. Họ đến với nông nghiệp không chỉ bằng sức lao động mà còn bằng tri thức, đam mê và khát vọng đổi mới.

ĐỒNG HÀNH CÙNG NÔNG DÂN    

Ở vùng Tân Phước, cây khóm được xem như cây xóa đói, làm giàu từ bao đời nay. Thế nhưng, nông dân địa phương lại thường xuyên đối diện với nhiều khó khăn như: giống khóm kém chất lượng do thoái hóa, bệnh đỏ đầu lá hoành hành, giá cả bấp bênh do phụ thuộc thương lái…

Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát của anh Ngô Hùng Vũ (bìa phải) đang gặt hái những “quả ngọt”.

Chính trong bối cảnh ấy, cuối năm 2023, một nhóm bạn trẻ đã cùng nhau thành lập Hợp tác xã (HTX) khóm Tân Phước BMF (xã Hưng Thạnh, tỉnh Đồng Tháp).

“Thủ lĩnh” HTX là anh Nguyễn Tiến Đạt, cử nhân Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh. HTX ra đời với khát vọng thay đổi cách canh tác truyền thống, mang khoa học - công nghệ về với ruộng đồng. Các thành viên HTX đều là người trẻ, được đào tạo bài bản về nông nghiệp, cùng mong muốn làm giàu từ chính mảnh đất quê hương. Họ quyết định xắn tay áo lội ruộng, sát cánh cùng nông dân giải quyết tận gốc những khó khăn vốn kéo dài nhiều năm.

Theo anh Nguyễn Tiến Đạt, điều đầu tiên mà HTX khóm Tân Phước BMF làm là khảo sát và nghiên cứu bệnh đỏ đầu lá – căn bệnh khiến nông dân nhiều nơi mất ăn mất ngủ. Trong khi cách xử lý truyền thống chỉ dừng lại ở việc phun thuốc theo khuyến cáo, thì các thanh niên trong HTX đã chứng minh rằng, căn bệnh này không chỉ xuất phát từ rệp sáp hay vi khuẩn wilt như nhiều người nghĩ. Qua phân tích, HTX phát hiện có đến 8 nguyên nhân khác nhau từ đất, giống cho đến tuyến trùng. Nhờ đó, nông dân có hướng điều trị đúng cách.

Điển hình là vườn khóm với diện tích 1 ha của anh Huỳnh Thanh Tiền ở ấp Hưng Điền, xã Hưng Thạnh. Trước kia, dù đã nhiều lần xử lý bằng thuốc nhưng bệnh đỏ đầu lá vẫn không cải thiện, cây còi cọc, năng suất thấp.

Từ khi HTX trực tiếp xuống đồng, xác định nguyên nhân là do tuyến trùng và đưa ra liệu trình phù hợp, chỉ sau hơn 1 tháng, vườn khóm đã xanh tốt trở lại, lá căng mọng, đọt non lên đều. Anh Tiền vui mừng cho biết, nhờ sự đồng hành của HTX mà gia đình anh giữ vững được mùa vụ, thu nhập ổn định hơn hẳn.

Không dừng lại ở nghiên cứu bệnh hại, HTX khóm Tân Phước BMF còn triển khai hàng loạt sáng kiến nhằm nâng cao giá trị trái khóm. HTX đã thử nghiệm thành công quy trình giảm nứt, giảm nốt ruồi trên trái, tăng số mắt lên đến 25% so với đối chứng, qua đó giúp trái khóm vàng đều, đẹp mắt, giá trị thương phẩm cao hơn.

Song song đó là các hướng đi đầy sáng tạo: chiết tách enzym bromelain phục vụ công nghiệp thực phẩm, sản xuất nước ép khóm kết hợp tảo xoắn, chế biến nước sốt khóm hay chiết xuất mùi hương để sản xuất sáp thơm.

HTX đang xây dựng vườn đầu dòng giống khóm Queen, với kỳ vọng trong tương lai sẽ chủ động được nguồn giống chất lượng cao. Với tầm nhìn dài hạn, HTX còn nghiên cứu ứng dụng máy bay không người lái tích hợp AI để theo dõi nhật ký canh tác, phát hiện bệnh hại, giúp người nông dân quản lý ruộng vườn hiệu quả hơn. Tất cả những điều này cho thấy, khi tri thức trẻ gắn liền với đồng ruộng, nông nghiệp truyền thống có thể khoác lên mình tấm áo mới hiện đại và bền vững.

Anh Lê Phong Thái, kỹ sư nông nghiệp, thành viên HTX khóm Tân Phước BMF cho biết: “Anh em trong HTX luôn làm việc trên tinh thần trách nhiệm và chân thành. Với bất kỳ kỹ thuật hay sản phẩm mới nào, trước khi đưa đến bà con nông dân, chúng tôi đều trực tiếp khảo nghiệm ngoài đồng ruộng. Khi thấy mang lại hiệu quả rõ rệt, thực tế, chúng tôi mới tự tin triển khai rộng rãi để bà con áp dụng”.

LÀM NÔNG NGHIỆP THEO CÁCH MỚI

Tương tự như câu chuyện của các thành viên HTX khóm Tân Phước BMF, là trường hợp của vợ chồng anh Ngô Hùng Vũ và chị Bùi Thị Kim Thanh (anh, chị đều là cán bộ Viện Cây ăn quả miền Nam). Nhận thấy nông dân thường gặp khó khăn với nguồn giống (chất lượng không đồng đều, giá cả cao, dễ nhiễm bệnh), anh chị quyết định bỏ công việc ổn định để lập nghiệp từ đam mê.

Các thành viên là kỹ sư của Hợp tác xã khóm Tân Phước BMF luôn bám sát ruộng khóm cùng nông dân.

Năm 2019, Cơ sở cây giống - cây cấy mô 5Q ra đời với khoản đầu tư hơn 2 tỷ đồng cho phòng thí nghiệm hiện đại và hệ thống nhà lưới khép kín. Bằng sự kiên trì và kiến thức tích lũy, chỉ sau 4 năm, cơ sở đã nhân giống thành công hơn 30 loại cây, từ hoa lan, kiểng lá đến chuối, khóm, tre.

Trong đó, sản phẩm lan phi điệp nuôi cấy mô trở thành niềm tự hào của cơ sở, khi cung cấp hàng chục ngàn cây giống cho thị trường, được cộng đồng chơi lan khắp nơi đón nhận và được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao vào năm 2023.

Không dừng lại đó, anh Vũ và chị Thanh tiếp tục nghiên cứu nhân giống thành công khóm MD2 bằng phương pháp Invitro. Nhờ thành công này, tháng 4-2024, Cơ sở cây giống - cây cấy mô 5Q được công nhận sản xuất giống đầu dòng khóm MD2.

Đến tháng 5-2024, HTX nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát (xã An Thạnh Thủy, tỉnh Đồng Tháp) ra đời, với định hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, mở rộng chuỗi giá trị. Chỉ trong năm đầu, HTX đã sản xuất khoảng 1 triệu cây khóm giống cung cấp cho vùng trồng ở Tân Phước và nhiều tỉnh khác, đồng thời nghiên cứu thành công nhân giống tre khổng lồ Dendrocalamus Giganteus. Đó là bước tiến quan trọng, khẳng định rằng nông nghiệp có thể mở ra cả một thị trường cây giống đa dạng, chất lượng cao, phục vụ trong nước và hướng tới xuất khẩu.

Theo anh Ngô Hùng Vũ, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát, nhiều người vẫn nghĩ HTX chỉ là câu chuyện của những chú, những bác lớn tuổi thường làm nông nghiệp theo lối cũ. Chính vì vậy, anh đã tập hợp những bạn trẻ có kiến thức, có đam mê về nông nghiệp để cùng nhau thành lập HTX, góp phần phát triển kinh tế tập thể và nâng cao giá trị ngành nông nghiệp của địa phương.

Thực tế, HTX Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát hiện là nơi quy tụ nhiều kỹ sư trẻ trong các lĩnh vực nông học, bảo vệ thực vật, công nghệ thực phẩm. 10 thành viên của HTX đều là những bạn trẻ có trình độ chuyên môn cùng nhau khởi nghiệp và đang từng bước khẳng định hiệu quả mô hình kinh tế tập thể. Chị Vũ Thị Mỹ Linh, thành viên HTX Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát chia sẻ: “Hoạt động của HTX diễn ra rất thuận lợi, bởi chúng tôi luôn cùng nhau phấn đấu, cùng nghiên cứu các loại cây mới, giống mới, đồng thời chăm sóc, theo dõi tất cả các loại cây trong HTX. Chính tinh thần đoàn kết giúp chúng tôi ngày càng tự tin hơn trong sản xuất”.

Dù xuất phát điểm khác nhau, nhưng câu chuyện của những người trẻ ở HTX khóm Tân Phước BMF và HTX Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát đều cho thấy một điểm chung: Người trẻ có thể làm nông nghiệp theo cách mới – hiện đại, bài bản và đầy sáng tạo. Họ không ngại khó khăn, không ngại bắt đầu từ con số 0, dám từ bỏ sự ổn định để theo đuổi hoài bão.

Điều quan trọng hơn, thành công của họ không chỉ mang lại lợi ích cá nhân, mà còn lan tỏa tới cộng đồng. Nông dân có cây giống sạch bệnh, có phương pháp canh tác hiệu quả, có thị trường ổn định; địa phương có thêm sản phẩm OCOP, có thêm HTX kiểu mới, góp phần xây dựng nông thôn mới nâng cao.

CAO THẮNG