Sản xuất phân bón hữu cơ từ rác thải, phụ phẩm nông nghiệp

Mô hình “Nông dân Đồng Tháp tái sử dụng rác thải sinh hoạt hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp tạo ra chế phẩm sinh học phục vụ sản xuất (IMO)”, do Hội Nông dân tỉnh triển khai đang phát huy hiệu quả.

Cách làm này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí sản xuất, giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, hướng tới nền nông nghiệp tuần hoàn, xanh và bền vững.

PHÂN HỮU CƠ DỄ LÀM, TIẾT KIỆM CHI PHÍ

Trước đây, gia đình ông Lê Thành Lập, xã Phú Hựu (Đồng Tháp) chủ yếu sử dụng phân vô cơ để bón cho 0,4 ha nhãn nên chi phí ngày càng lớn, đất có dấu hiệu bạc màu. Tháng 8-2023, sau khi tham gia lớp tập huấn về mô hình “Nông dân Đồng Tháp tái sử dụng rác thải sinh hoạt hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp tạo ra chế phẩm sinh học phục vụ sản xuất” do Hội Nông dân tỉnh Đồng Tháp tổ chức, ông Lập quyết định chuyển sang mô hình ủ phân hữu cơ, trong đó có phương pháp ủ đạm cá.

Nông dân dùng men gốc IMO cùng nguyên liệu lục bình làm phân hữu cơ.

Ông Lập chia sẻ: “Tôi mua các thùng nhựa lớn, tận dụng phế phẩm cá, ốc sẵn có của gia đình, kết hợp với men tiêu hóa, sữa chua, đường, men rượu, cám gạo, chuối để ngâm ủ. Sau gần 1 tháng ủ, tôi pha dung dịch đạm cá theo tỷ lệ hợp lý để bón cho cây. Trong cá có nhiều protein, kết hợp men vi sinh giúp cây hấp thụ tốt, phát triển nhanh, hạn chế sâu bệnh, đồng thời đất cũng tơi xốp, giàu sinh vật có lợi hơn trước”.

Men gốc IMO được chế biến từ các nguyên liệu quen thuộc như: Men tiêu hóa Bio, sữa chua, đường, men rượu, cám gạo, chuối.

Không chỉ dừng lại ở đạm cá, ông Lập còn tận dụng rác hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp để ủ phân, bón cho cây. Nhờ đó, vườn cây của gia đình luôn xanh tốt, năng suất ổn định và tiết kiệm hơn 40% chi phí sản xuất.

Ông Nguyễn Văn Đức, ấp Tân Phú, xã Phú Hựu cũng áp dụng thành công mô hình tận dụng chất thải nông nghiệp để sản xuất phân hữu cơ. Với 0,6 ha đất trồng mít, ông Đức sử dụng rác thải sinh hoạt, rơm rạ ủ cùng chế phẩm sinh học.

Ông Nguyễn Văn Đức dùng men gốc IMO ủ cá bón cho cây đậu, mít.

Ông chia sẻ: “Trước tiên, tôi gom phế phẩm nông nghiệp chất thành mô, sau đó trộn đều nguyên liệu với chế phẩm sinh học. Sau gần 30 ngày, đống ủ hoai mục, trở thành phân hữu cơ vi sinh an toàn. Cách làm này vừa loại bỏ mầm bệnh, vừa tạo nguồn phân dồi dào cho cây trồng, giảm phụ thuộc phân bón hóa học. Quan trọng hơn, vườn cây luôn khỏe mạnh, ít sâu bệnh, mang lại hiệu quả kinh tế cao”.

IMO (Indigenous Microorganisms) là chế phẩm sinh học từ vi sinh vật bản địa. Cách làm men IMO: Đầu tiên làm men gốc, dùng men tiêu hóa (Bio), sữa chua, đường, men rượu, cám gạo, chuối, trộn ủ 24 giờ rồi phơi khô. Sau đó, tiến hành ủ phân bằng cách lấy một lượng men gốc cần đủ pha với nước, rồi tưới vào phần rác thải, phụ phẩm nông nghiệp, ủ lại khoảng 3 - 4 ngày là có thể bón cho cây.

TIẾP TỤC NHÂN RỘNG MÔ HÌNH IMO

Tái sử dụng rác thải sinh hoạt hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp tạo ra chế phẩm sinh học phục vụ sản xuất” là mô hình do Hội Nông dân tỉnh triển khai, thí điểm tại xã Phú Hựu (trước đây là xã An Nhơn) vào tháng 8-2023. Đây là một phương pháp sử dụng vi sinh vật có lợi kết hợp với các nguyên liệu sẵn có như đường, cám gạo, chuối tạo ra chế phẩm để phục vụ việc ủ rác, cải tạo đất và chăm sóc cây trồng.

Ông Lê Thành Lập pha phân IMO ốc bón cho vườn nhãn.

Nhờ dễ làm, ít tốn chi phí nên mô hình đã nhanh chóng huy động được nhiều hội viên tham gia. Theo thống kê của Hội Nông dân tỉnh, qua hơn 2 năm triển khai tại 5 xã: Tân Hồng, Tam Nông, Thanh Bình, Tháp Mười (riêng huyện Châu Thành cũ - nơi khởi điểm mô hình đã nhân rộng ra phạm vi 3 xã). Mô hình đã huy động gần 11.400 hộ hội viên nông dân tham gia thu gom và phân loại rác tại hộ gia đình, biến rác thành tài nguyên tái tạo.

Vườn nhãn của ông Lập sum xuê trái sau 1 năm sử dụng IMO thay phân hóa học.

Ngoài triển khai trong lĩnh vực nông nghiệp, tại huyện Châu Thành cũ, còn triển khai mô hình đến các trường học, hướng dẫn học sinh phân loại rác và ủ phân vi sinh. Qua đó, giúp giảm thiểu lượng rác thải sinh hoạt ra môi trường hằng ngày, nâng cao ý thức của các tầng lớp nhân dân trong việc bảo vệ môi trường.

Hội Nông dân tỉnh tiếp tục nhân rộng mô hình ra các xã: Vĩnh Hựu, Mỹ Tịnh An, Tân Khánh Trung, Mỹ Hiệp. Theo đó, ngoài mục tiêu hướng dẫn nông dân tự làm chế phẩm sinh học phục vụ trồng trọt, chăn nuôi và đời sống (thực phẩm, dược liệu) còn giải quyết triệt để vấn đề mùi hôi tại trường học, bãi rác, chợ.

MỸ NHÂN