Phá sản chiến thuật “Hạm đội nhỏ trên sông”

Cách đây 58 năm, vào ngày 4-12-1967, trên sông Rạch Ruộng thuộc xã Thanh Hưng, huyện Cái Bè, tỉnh Mỹ Tho (nay là xã Thanh Hưng, tỉnh Đồng Tháp), Tiểu đoàn 502 bộ đội địa phương tỉnh Kiến Phong (nay là tỉnh Đồng Tháp) dưới sự hỗ trợ của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân địa phương đã mưu trí, dũng cảm giáng cho quân Mỹ bị tổn thất nặng nề, lập nên chiến công hiển hách, đánh bại cuộc hành quân hỗn hợp của Mỹ - ngụy, làm phá sản hoàn toàn chiến thuật “Hạm đội nhỏ trên sông”, bẻ gãy ý đồ tìm diệt và chọc sâu, chiếm đóng Đồng Tháp Mười của Mỹ - ngụy.

ĐÁNH BẠI CHIẾN THUẬT “HẠM ĐỘI NHỎ TRÊN SÔNG” 

Năm 1965, chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ ở miền Nam Việt Nam có nguy cơ thất bại. Đế quốc Mỹ muốn dựa vào binh lực tinh nhuệ, vũ khí hiện đại, cơ động nhanh để tiêu diệt quân chủ lực của cách mạng, xóa sổ các vùng mà chúng xem là “đất thánh của Việt cộng”. Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng đất phì nhiêu, nơi có phong trào đấu tranh cách mạng mạnh mẽ, nơi cung cấp nguồn nhân lực, vật lực to lớn cho cách mạng. 

Đặc điểm ĐBSCL là nơi có sông, rạch chằng chịt, mọi sinh hoạt của Nhân dân phần lớn là bám các tuyến sông, rạch. Từ lâu, quân địch không thể kiểm soát được vùng này. Vì vậy, đế quốc Mỹ quyết định đưa bộ binh Mỹ vào trực tiếp tham chiến, hy vọng với những phương tiện, vũ khí hiện đại cùng với chiến thuật mới có thể “bình định” được vùng đất này.

Dựa vào sức mạnh quân sự, quân Mỹ tổ chức nhiều cuộc hành quân “tìm diệt” tiến công vào Lực lượng vũ trang cách mạng, cố giành lại thế chủ động trên chiến trường, đẩy Lực lượng vũ trang cách mạng vào thế bị động. Quân Mỹ - ngụy mở liên tiếp 2 cuộc phản công chiến lược trong 2 mùa khô 1965 - 1966 và 1966 - 1967 đánh vào vùng giải phóng và vùng căn cứ cách mạng.

Ngày 5-7-1966, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mắc-Na-ma-ra phê chuẩn quyết định tổ chức lực lượng đặc nhiệm thủy - bộ. Ngày 28-1-1967, lực lượng này chính thức được triển khai tại căn cứ Đồng Tâm (xã Bình Đức, huyện Châu Thành, tỉnh Mỹ Tho). Lực lượng đặc nhiệm thủy - bộ hay còn gọi là lực lượng cơ động đường sông, mà thành phần nòng cốt của lực lượng Lữ đoàn 2 thuộc Sư đoàn 9 bộ binh Mỹ.

Quân Mỹ lấy Mỹ Tho làm nơi thí điểm chiến thuật “Hạm đội nhỏ trên sông” để đối phó với quân chủ lực và chiến tranh du kích. Triển khai chiến thuật mới, quân Mỹ đưa Lữ đoàn 2, Sư đoàn 9 tổ chức nhiều cuộc hành quân vào các xã: Cẩm Sơn, Long Trung, Long Khánh (Cai Lậy), xã Bàn Long (Châu Thành). Qua các cuộc hành quân trên, lúc đầu quân Mỹ và tay sai gây tổn thất và khó khăn cho lực lượng cách mạng.

Trước thủ đoạn mới của địch, Khu ủy Khu 8 chỉ đạo các Lực lượng vũ trang xây dựng kế hoạch tác chiến, quyết tâm đánh bại chiến thuật mới của chúng, giữ vững căn cứ, làm chủ chiến trường, dồn quân Mỹ - ngụy trở lại thế bị động. Thực hiện chiến thuật mới, ngày 15-9-1967, quân Mỹ huy động 3 tiểu đoàn bộ binh, xe thiết giáp M.113, tàu chiến, máy bay và pháo binh yểm trợ, chia thành 2 hướng tiến công: Trên bộ xuất phát từ chi khu Cai Lậy theo lộ Ba Dừa tiến vào phía Đông xã Cẩm Sơn, hướng còn lại dùng xuồng thiết giáp từ sông Tiền theo rạch Ba Rài tiến vào phối hợp với hướng đông bao vây khép kín. Sau đó, chúng cho máy bay và pháo binh bắn phá để gây thương vong cho Tiểu đoàn 263 của ta, sử dụng bộ binh tiến vào tiêu diệt lực lượng còn lại. 

Qua 1 ngày chiến đấu, quân và dân ta đã bắn chìm, bắn cháy 16 tàu chiến và 9 xe thiết giáp M.113; bắn rơi 1 máy bay F.100; tiêu diệt và làm bị thương hàng trăm quân địch. Trận chiến đấu trên sông Ba Rài - Chiến thắng Ba Rài, quân giải phóng tiêu diệt được nhiều lính Mỹ nhất, tiêu hủy nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại nhất ở chiến trường tỉnh Mỹ Tho.

TRẬN RẠCH RUỘNG - CHIẾN CÔNG XUẤT SẮC CỦA TIỂU ĐOÀN 502

Nhưng với bản chất ngoan cố và điên cuồng chống lại lực lượng cách mạng, quân Mỹ phối hợp với quân ngụy tổ chức cuộc hành quân vào sâu vào vùng Đồng Tháp Mười, hòng tiêu diệt lực lượng chủ lực cách mạng, lấy lại uy thế của “Hạm đội nhỏ trên sông” của quân đội Mỹ.

Cuối tháng 11-1967, một bộ phận của Tiểu đoàn 502, Tỉnh đội Kiến Phong được cử ra phối hợp với lực lượng địa phương huyện Cao Lãnh, tỉnh Kiến Phong (nay là tỉnh Đồng Tháp) và du kích các xã vùng Nam Cao Lãnh (Kiến Phong) mở đợt tấn công, bao vây đồn bốt.

Trước sức tấn công mạnh mẽ của ta, nhiều đồn bốt địch bị tiêu diệt, vùng giải phóng được mở rộng. Địch xây dựng kế hoạch phản công nhằm tái chiếm các khu vực đã bị lực lượng cách mạng giải phóng vào đầu tháng 12-1967. Thế nhưng âm mưu của chúng đã bị ta nắm bắt. Tỉnh đội Kiến Phong đã xây dựng kế hoạch tác chiến, “giăng lưới” diệt thù.

Ngày 4-12-1967, Sư đoàn 9 bộ binh Mỹ phối hợp với Sư đoàn Thủy quân lục chiến quân ngụy cùng các binh chủng, quân chủng sử dụng tàu chiến và xuồng thiết giáp hành quân vào vùng Tây Bắc huyện Cái Bè, hòng tiêu diệt lực lượng chủ lực cách mạng và bộ tham mưu lãnh đạo kháng chiến của 2 tỉnh Kiến Phong và Mỹ Tho (tỉnh Đồng Tháp ngày nay). Khuya ngày 3, rạng sáng 4-12-1967, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 502 và lực lượng địa phương huyện Cao Lãnh hành quân bằng xuồng đến khu vực Rạch Ruộng để “dàn trận”. 

Đại đội 2 bố trí khóa đầu ngoài, Đại đội 1 khóa đầu trong dọc theo rạch Ông Bích (rạch Ông Bích cắt ngang Rạch Ruộng). Đại đội 3 đóng phía bờ Đông Rạch Ruộng. Lực lượng của ta chỉ được trang bị những loại hỏa lực như: B40, B41, ĐKZ phải đương đầu với hàng ngàn quân Mỹ - ngụy cơ động trên tàu và trực thăng có sự yểm trợ của tàu chiến, máy bay các loại và pháo binh. Thế nhưng cán bộ, chiến sĩ tham gia trận đánh Rạch Ruộng không hề nao núng, ai cũng quyết tâm đánh thắng trận này.

Sau những giây phút căng mình chờ đợi, những chiếc tàu địch đi đầu đã lọt vào tầm hỏa lực của đồng chí Cường, Hai Mới và Nguyễn Minh Trí thuộc Đại đội 2. Ngay lập tức, cả 3 đồng chí đồng loạt ngắm bắn. Sau 3 tiếng nổ lớn, liên hoàn 3 chiếc tàu địch bốc cháy. Địch trên tàu bị đánh bất ngờ, hoảng loạn. Ngay lập tức, từ các vị trí ẩn nấp, quân ta nổ súng tiêu diệt địch theo kế hoạch tác chiến...

Cuộc chiến diễn ra quyết liệt, quân Mỹ liên tục viện trợ cho đội hình đang kháng cự ở Rạch Ruộng, chúng cho trực thăng, máy bay phản lực, pháo binh ném bom vào trận địa, tổ chức nhiều đợt tấn công đánh úp sau lưng và đánh vào bên sườn trận địa mai phục của ta. 

Thế nhưng, đợt phản công nào của chúng cũng bị bộ đội ta bẻ gãy. Trong trận đánh, nhiều tấm gương cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh, tiêu biểu như đồng chí Nguyễn Minh Trí với chiến tích bắn 9 quả B41, nhấn chìm 7 tàu giặc, nhưng sau đó đồng chí đã bị thương và hy sinh.

Trong 1 ngày kiên cường chiến đấu, mặc dù có sự chênh lệch lớn về lực lượng và vũ khí, trang bị nhưng Tiểu đoàn 502 đã mưu trí, anh dũng đẩy lùi nhiều cuộc tiến công của địch; bẻ gãy cuộc càn quét của liên quân Mỹ - ngụy; bắn chìm và cháy 37 tàu địch, loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm binh lính. Trận đánh đã được Khu ủy, Ủy ban Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam gửi điện khen ngợi: “Đây là một chiến công xuất sắc, chiếm kỷ lục cao nhất về thành tích đánh phá cơ giới, phương tiện và tiêu diệt nhiều sinh lực địch trong thời gian ngắn nhất ở chiến trường đồng bằng”.

Chiến thắng Rạch Ruộng của Tiểu đoàn 502 là một trong những chiến công oanh liệt nhất của quân và dân tỉnh Kiến Phong lúc bấy giờ, là cú đánh bồi làm phá sản hoàn toàn chiến thuật “Hạm đội nhỏ trên sông” của Mỹ - ngụy. Chiến thắng Rạch Ruộng một lần nữa chứng minh sự quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ của quân và dân ta. 

Quân và dân ta luôn bám trụ và phản công địch, đồng thời linh hoạt vận dụng tốt 3 mũi giáp công, phối hợp tác chiến trên các chiến trường nhằm ngăn chặn, căng kéo, phân tán lực lượng địch, hạn chế sức mạnh của chúng. Chiến thắng Ba Rài và Rạch Ruộng của quân giải phóng đã chứng minh chiến thuật tân kỳ “Hạm đội nhỏ trên sông” của quân Mỹ đã hoàn toàn thất bại, làm tan vỡ niềm tin của quân đội Mỹ và tay sai vào “sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ”, góp phần đẩy nhanh quá trình phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ ở miền Nam Việt Nam.

HỒNG LÊ 

(tổng hợp)