Từ ý tưởng nhỏ đến những mô hình xanh

Những năm gần đây, phong trào sáng tạo khoa học - kỹ thuật trong thanh thiếu niên trên địa bàn xã Mỹ Hiệp được phát triển mạnh mẽ, trở thành điểm nhấn trong hoạt động giáo dục của địa phương. Từ những ý tưởng nhỏ xuất phát từ thực tiễn đời sống, các em học sinh đã mạnh dạn nghiên cứu, thử nghiệm và tạo ra nhiều mô hình có giá trị, góp phần làm phong phú sân chơi khoa học - kỹ thuật dành cho lứa tuổi học sinh trung học cơ sở (THCS).

Trường THCS Mỹ Long (xã Mỹ Hiệp) nhiều năm liền duy trì thành tích cao trong các cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng, phong trào nghiên cứu khoa học thực sự trở thành “bản sắc” của nhà trường.

 Cô Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Hiệu trưởng Trường THCS Mỹ Long chia sẻ: “Các em học sinh biết quan sát, biết đặt câu hỏi, biết trăn trở trước những vấn đề của cộng đồng và tự tìm cách giải quyết. Chúng tôi xem mỗi học sinh là một “hạt giống sáng tạo” và nhiệm vụ của người thầy là tạo mảnh đất tốt nhất để hạt giống ấy nảy mầm”. 

Từ triết lý giáo dục ấy, trường đầu tư mở rộng phòng thí nghiệm khoa học tự nhiên, phòng công nghệ và các không gian trải nghiệm STEM để hỗ trợ học sinh thử nghiệm - thất bại - rồi lại làm lại. 

Cô Huỳnh Hải Yến, giáo viên Trường THCS Mỹ Long, người giữ vai trò quan trọng trong việc ươm mầm yêu khoa học và sáng tạo của các em học sinh tại trường cho biết: “Trong quá trình hỗ trợ học sinh nghiên cứu sáng tạo, giáo viên luôn là người đồng hành, còn phụ huynh và chính quyền địa phương góp sức về vật liệu và kinh phí để các em hoàn thiện sản phẩm. 

Mỗi mô hình các em thực hiện là một hành trình trải nghiệm, tích lũy kỹ năng và kiến thức thực tiễn về khoa học. Với chúng tôi, đó đều là những bài học quý giá. Nhà trường luôn tạo điều kiện tốt nhất để học sinh mạnh dạn khám phá và sáng tạo”.

Kết quả, những năm qua, nhiều mô hình của Trường THCS Mỹ Long liên tục đạt giải cao cấp huyện (cũ), cấp tỉnh và cấp quốc gia. Tiêu biểu là dự án “Nghiên cứu sử dụng vật liệu thực vật bản địa trong chế tác thủ công mỹ nghệ - giải pháp xanh cho tương lai” của nhóm học sinh Nguyễn Kim Trân, học sinh lớp 9A1 và Trần Ngọc Lan Phương, lớp 9A6. Dự án đã đạt giải Ba Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, Nhi đồng toàn quốc lần thứ 21 năm 2025.

Dự án hướng đến tận dụng nguồn tài nguyên sẵn có tại địa phương như: Sợi tơ chuối, tơ lưỡi hỗ, lụa hạt sen, lá sen khô, vỏ bắp, vỏ cây tràm… để chế tác túi xách, nón lá, tranh nghệ thuật, giấy handmade. “Chúng em muốn thổi hồn vào những nguyên liệu bình dị để tạo ra sản phẩm mang giá trị nghệ thuật và lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường” - em Nguyễn Kim Trân, học sinh lớp 9A1 chia sẻ.

Tại Trường THCS Mỹ Hiệp, phong trào sáng tạo khoa học của học sinh cũng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt từ sau khi học sinh của trường đạt giải tại cuộc thi sáng tạo cấp quốc gia năm 2019. Cô Nguyễn Thanh Trúc, giáo viên Trường THCS Mỹ Hiệp tâm sự: “Hàng năm, nhà trường đều tổ chức các hội thi khoa học kỹ thuật, tạo sân chơi để các em mạnh dạn hình thành ý tưởng và biến ý tưởng thành sản phẩm hữu ích”. 

Em Nguyễn Hoàng Nhật Tân, học sinh lớp 7A4, Trường THCS Mỹ Hiệp bày tỏ: “Chúng em muốn tự tạo ra một món đồ chơi vừa đẹp, vừa tiết kiệm nên đã nghĩ đến việc tận dụng những vật liệu tái chế có sẵn trong nhà để làm mô hình thuyền gỗ. 

Khi bắt tay thực hiện, tụi em phải tự thiết kế bản vẽ, cắt ghép fomex và lắp mô tơ cho thuyền chạy được nên lúc đầu gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng nhờ kiên trì thử đi thử lại, chiếc thuyền đã hoàn chỉnh và chạy ổn định trên nước. Em mong sản phẩm nhỏ này sẽ truyền cảm hứng cho các bạn cùng sáng tạo và tái chế những vật dụng quanh mình”.

Điểm chung của phong trào sáng tạo tại Trường THCS Mỹ Hiệp và Trường THCS Mỹ Long là khơi dậy tinh thần tự học, tự nghiên cứu và tư duy độc lập. Các em không chỉ học để thi mà còn học để giải quyết vấn đề, để tạo ra giá trị mới từ chính những điều thân thuộc nhất của quê hương. 

Các mô hình xuất phát từ vật liệu bản địa, sản phẩm gắn với văn hóa địa phương, hay mô hình thuyền gỗ đều đậm tinh thần “Hiểu quê - yêu quê - vì quê mà sáng tạo”. Hơn hết, phong trào này phù hợp định hướng lớn về “giáo dục xanh - phát triển kinh tế xanh - kinh tế tuần hoàn” mà Đồng Tháp hướng tới.

MỸ LÝ