Ký ức về ngày giải phóng Sa Đéc

ĐTO - Trong những ngày tháng Tư lịch sử, phóng viên Báo Đồng Tháp may mắn tìm gặp được đồng chí Lê Văn Mai (SN 1937) - nguyên Tỉnh ủy viên, nguyên Bí thư Thị ủy Sa Đéc. Chúng tôi được nghe đồng chí Lê Văn Mai chia sẻ ký ức khó quên về ngày giải phóng TX.Sa Đéc (nay là TP.Sa Đéc).

Đồng chí Lê Văn Mai - nguyên Tỉnh ủy viên, nguyên Bí thư Thị ủy Sa Đéc

Từng giữ vai trò Bí thư Thị ủy Sa Đéc giai đoạn 1973 - 1977, đồng chí Lê Văn Mai là người trực tiếp tham gia lãnh đạo, chỉ đạo các lực lượng chiến đấu, giải phóng TX.Sa Đéc. Hiện đã hơn 80 tuổi nhưng đồng chí còn khá minh mẫn, kể cho chúng tôi nghe về quá trình giải phóng, tiếp quản TX.Sa Đéc.

Đồng chí Lê Văn Mai nhớ lại: “Trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, tôi là Bí thư Thị ủy Sa Đéc (lúc này thuộc tỉnh Sa Đéc), nhận được lệnh trực tiếp từ đồng chí Trần Anh Điền - Thường vụ Khu ủy Khu 8, đồng chí Lê Văn Sa - Thường vụ Tỉnh ủy Sa Đéc. Các đồng chí phổ biến lệnh tổng công kích - tổng khởi nghĩa giành chính quyền và có phân tích tình hình, thời cơ cách mạng đã đến. Để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, một số đồng chí trong Tỉnh ủy về TX.Sa Đéc trực tiếp tham gia lãnh đạo khởi nghĩa. Ban Chỉ đạo khởi nghĩa được thành lập do đồng chí Năm Thảo - Thường vụ Tỉnh ủy Sa Đéc giữ vai trò Trưởng ban”.

Lực lượng ta tấn công vào TX.Sa Đéc được bố trí thành 3 mũi. Mũi 1 có nhiệm vụ đánh chiếm Tiểu khu Sa Đéc, Bộ tư lệnh Sư đoàn 9, căn cứ Đại đội 834 và căn cứ Trung đoàn 15 của ngụy. Mũi 2 đánh chiếm quận Đức Thành và Tòa hành chính tỉnh Sa Đéc. Mũi 3 đánh căn cứ Bến Đá (Tân Xuân) chiếm 2 khẩu pháo cối, sau đó chiếm Ty Cảnh sát của ngụy. Đồng thời có phương án đánh rã các đồn bót còn rải rác quanh TX.Sa Đéc (từ hướng Châu Thành lên).

Trưa 30/4/1975, chính quyền Sài Gòn đã sụp đổ nhưng bọn ngụy quân, ngụy quyền tại TX.Sa Đéc vẫn còn nuôi ảo tưởng bám víu “thế cờ tàn”. Chúng bắn pháo vào căn cứ của ta, cho lực lượng án ngữ ở các ngả vào thị xã. Một tiểu đoàn do tên Huỳnh Trung Hiếu chỉ huy án ngữ ngay cửa Tiểu khu Sa Đéc và Đơn vị 834 của địch; một bộ phận chặn ngang nhà máy Nam Hòa; các nơi khác dẫn vào nội ô TX.Sa Đéc như Tân Qui Tây do bọn cảnh sát dã chiến trấn giữ. Riêng ở Tân Xuân có Trung đoàn 3 thuộc Sư đoàn 9 phối hợp cùng bọn lính dân vệ chốt giữ.

Ngay trong đêm 30/4/1975, lực lượng của ta áp sát và tiếp cận được các mục tiêu tấn công, mặc dù địch bắn pháo cối khá nhiều. Đến 8 giờ tối, ta nổ súng vào một bộ phận tuần tiễu của Biệt khu 41, chúng bỏ chạy về Rạch Dầu. Lực lượng vũ trang thị xã tiếp tục truy kích địch và tiến công vào Tiểu khu Sa Đéc. Khoảng 12 giờ khuya ngày 30/4, tên Tỉnh trưởng Lê Khánh không còn lên máy PRC 25 để chỉ huy, hắn đã bỏ chạy. Lực lượng ta tiến quân, chiếm hầu hết các mục tiêu đã định.

Đến 5 giờ sáng, ngày 1/5/1975, TX.Sa Đéc hoàn toàn giải phóng. Cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng tung bay tại Tòa hành chính tỉnh Sa Đéc và xuất hiện nhiều trên đường phố Sa Đéc. Nhân dân hân hoan đón chào lực lượng cách mạng vào giải phóng TX.Sa Đéc. Thị xã thoát khỏi sự kìm kẹp dưới ách thống trị của đế quốc Mỹ và tay sai Sài Gòn.

Lễ mừng chiến thắng tại TX.Sa Đéc vào năm 1975. (Ảnh tư liệu)

Đồng chí Lê Văn Mai chia sẻ: “Sáng 1/5/1975, với vai trò Bí thư Thị ủy Sa Đéc, tôi rất lo lắng trước hàng ngàn việc phải làm, mà việc nào cũng quá mới mẻ, quá bỡ ngỡ đối với tôi. Trước hết, lo tiếp quản toàn bộ các cơ quan chính quyền và căn cứ quân sự của chế độ cũ để lại. Đồng thời phải ổn định đời sống nhân dân, đảm bảo điện, nước sinh hoạt, thông tin liên lạc...

Một số cơ sở hoạt động hợp pháp lâu nay trong nội ô đã hăng hái lao vào cuộc; ta cũng tranh thủ lôi kéo công chức, nhân viên cũ để tiếp tay với chính quyền cách mạng. Những ngày đầu mới tiếp quản, người dân ở chợ Sa Đéc mang đồ ăn, thức uống... đến tiếp tế cho cán bộ, bộ đội ta. Binh sĩ, nhân viên chế độ cũ cũng bớt mặc cảm, ra trình diện để học tập cải tạo. Tuy nhiên, một số tên ác ôn ngoan cố trốn tránh, tìm cách giấu vũ khí nhưng cũng bị nhân dân tố giác”.

Sau ngày đất nước hòa bình, TX.Sa Đéc bắt tay ngay vào công cuộc khôi phục kinh tế, văn hóa, xã hội. Đến năm 2005, Chính phủ công nhận Sa Đéc là đô thị loại III trực thuộc tỉnh Đồng Tháp. Địa phương tiếp tục tập trung mọi nguồn lực xây dựng đồng bộ về hạ tầng kinh tế, xã hội, hạ tầng kỹ thuật và xây dựng khu công nghiệp, công trình công cộng, dịch vụ du lịch. Từ đó, làm thay đổi bộ mặt đô thị, thu hút đầu tư. Một dấu ấn quan trọng nữa là năm 2013, Sa Đéc được Chính phủ công nhận thành phố trực thuộc tỉnh.

Từ đó đến nay, Đảng bộ và nhân dân TP.Sa Đéc nỗ lực phấn đấu, đạt những bước tiến mạnh mẽ. Hiện, Sa Đéc là địa phương đầu tiên của tỉnh Đồng Tháp hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và vinh dự được Thủ tướng Chính phủ công nhận đô thị loại II, trực thuộc tỉnh Đồng Tháp. “Sau 44 năm giải phóng, Sa Đéc phát triển vượt bậc về nhiều mặt. Tôi rất vui mừng trước sự khởi sắc, đổi mới của quê hương” - đồng chí Lê Văn Mai bộc bạch.

NHỰT AN (ghi chép)