Toàn cảnh Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trả lời chất vấn

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV, chiều 18/11, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã phát biểu làm rõ thêm và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về những vấn đề liên quan thuộc trách nhiệm của Chính phủ trong các phiên chất vấn từ ngày 16 - 18/11.

* Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết có 47 đại biểu Quốc hội đăng ký chất vấn Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc. Do thời gian có hạn, tại phiên chất vấn có 23 đại biểu trực tiếp đặt câu hỏi chất vấn, 3 đại biểu tranh luận. Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu còn lại gửi câu hỏi để Thủ tướng Chính phủ trả lời bằng văn bản.

Tại phiên chất vấn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trực tiếp trả lời chất vấn của các đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum); Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn); Vũ Tiến Lộc (Thái Bình); Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận); Lê Thanh Vân (Cà Mau); Hồ Thị Cẩm Đào (Sóc Trăng); Thích Thanh Quyết (Quảng Ninh); Đặng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận); Nguyễn Văn Hiền (Lâm Đồng); Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị); Cao Thị Xuân (Thanh Hóa); Bùi Văn Xuyền (Thái Bình); Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ); Trần Thị Hoa Ry (Bạc Liêu); Hoàng Văn Cường (Hà Nội)... chất vấn nội dung: Giải pháp ngăn chặn tình trạng chênh lệch giầu nghèo; giải pháp nâng cao chất lượng tăng trưởng; xử lý bất cập trong các dự án BOT giao thông; thực hiện thông điệp "Chính phủ kiến tạo" mở đường cho sự phát triển; chủ trương, giải pháp thúc đẩy quan hệ với Hoa Kỳ trong điều kiện nước này chưa trở lại với TPP; triển khai các giải pháp xây dựng đô thị thông minh; giải pháp đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; tại sao Việt Nam chưa thể phát triển đột phá so với tiềm năng lợi thế của mình; xử lý các vụ đại án tham nhũng; xử lý các vụ phá rừng, giải pháp phát triển rừng bền vững; chiến lược phát triển công nghiệp 4.0; giải pháp đột phá trong công tác phòng chống tham nhũng; biện pháp mạnh mẽ để ngăn chặn, xử lý triệt để tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực; vấn đề phân định trách nhiệm giữa các cấp chính quyền, giữa các cá nhân trong bộ máy hành chính nhà nước; giải pháp hạn chế tình trạng chạy theo bằng cấp, tuyển dụng không sát với tiêu chuẩn, chạy theo số lượng không theo chất lượng; các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh mạnh mẽ hơn trong thời gian tới; giải pháp ngăn chặn bất cập trong thực hiện chủ trương xã hội hóa trong các lĩnh vực; giải pháp khắc phục tình trạng ngân sách không đi liền với chính sách dân tộc; giải quyết nợ đọng xây dựng cơ bản; biện phạm triệt để ngăn chặn tình trạng "trên nóng, dưới lạnh"; quản lý ODA; quản lý nợ công; tinh giản biên chế, cải cách bộ máy hành chính; giải pháp cơ bản phát triển vùng ĐBSCL;...

"Tôi thấy chưa hài lòng!"

Trả lời chất vấn của đại biểu Lê Thanh Vân về việc Thủ tướng có hài lòng với kết quả điều hành không, còn điều gì trăn trở, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói rằng, “đây là câu hỏi hóc búa”.

Đồng thời nêu rõ, như báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội ngay đầu nhiệm kỳ này, đó là dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, của người dân, doanh nghiệp, đất nước đã vượt qua khó khăn, đạt được thành công bước đầu quan trọng, là năm đầu tiên có thể hoàn thành 13/13 chỉ tiêu do Ban Chấp hành Trung ương, Quốc hội giao cho Chính phủ.

“Kết quả đó rất đáng phấn khởi, nhưng chúng tôi xác định đó là kết quả bước đầu”, Thủ tướng nhận định.

Theo Thủ tướng, chất lượng tăng trưởng có khá hơn, môi trường kinh doanh tốt hơn, trong điều kiện thiên tai, bão lũ xảy ra, gây nhiều thiệt hại, nhưng chúng ta vươn lên được. Nhưng quy mô nền kinh tế còn nhỏ, thiên tai liên tục xảy ra, khoa học công nghệ còn lạc hậu, năng lực nguồn nhân lực còn hạn chế...

Chính vì vậy, "trả lời câu hỏi có hài lòng với kết quả điều hành không? Thì Tôi thấy chưa hài lòng! Chúng ta phải thẳng thắn như vậy. Chính vì vậy, cần làm tốt hơn nữa, trách nhiệm hơn nữa và đồng bộ hơn nữa thì kết quả tốt hơn”, Thủ tướng nêu rõ.

Đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau). Ảnh ĐBND

Thủ tướng lo “trên nóng, dưới lạnh”, cán bộ “quan liêu, xa dân”

Trả lời câu hỏi Thủ tướng lo lắng gì nhất, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ: Đảng ta đã nhận định từ lâu các nguy cơ tụt hậu, diễn biến hòa bình, tham nhũng, gần đây theo tinh thần chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng là chống sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Và lo lắng nữa là hiện tượng “trên nóng, dưới lạnh”, một bộ phận cán bộ còn nhũng nhiễu, sách nhiễu, chưa sát dân, chưa gần dân, kịp thời giải quyết các nguyện vọng chính đáng của người dân. 

“Xa dân, quan liêu là điểm phải lo lắng nếu có ở bộ máy của ta”, Thủ tướng nói, “không phải tất cả, nhưng điều đó rất nguy hiểm”.

Do đó, phải tiếp tục thực hiện kiến tạo, liêm chính, hành động vì nhân dân. Cả bộ máy phải đồng lòng vì nhân dân, để dân tin, không còn tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”.

Quan trọng trong điều hành hiện nay là giải quyết các “điểm nghẽn” Đại hội Đảng ta đã chỉ ra, đó là hạ tầng, nguồn nhân lực, thể chế, chính sách, phát huy tiềm năng đất nước.

Chấn chỉnh các hạn chế của BOT

Trả lời chất vấn của đại biểu về BOT, Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xã hội hóa, huy động nguồn lực để xây dựng hạ tầng cho đất nước.

Trong những năm qua, lĩnh vực giao thông đã huy động được 210 nghìn tỷ đồng thông qua các dự án BOT.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng nêu rõ, nhiều dự án BOT còn hạn chế, tồn tại, quy hoạch chưa làm tốt, triển khai ồ ạt, có những tuyến đường khiến dư luận bất bình về nơi đặt trạm, về giá phí...

“Chính phủ đang rà soát để quyết liệt chấn chỉnh các hạn chế của BOT”, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về BOT để triển khai tốt hơn trong thời gian tới”, Thủ tướng cho biết.

Chính phủ cũng yêu cầu các cơ quan chức năng phải kiểm soát được tổng mức đầu tư, giá phí các dự án BOT, tổ chức đấu thầu công khai để nhiều nhà đầu tư tham gia.

Cổ phần hóa DNNN: Nhiều bộ ngành, địa phương chưa tích cực

Về cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, Thủ tướng nêu rõ, còn nhiều bộ, ngành, địa phương chưa tích cực, chưa chủ động. Một số doanh nghiệp chưa quyết liệt, sợ cổ phần hóa, thoái vốn. Hay các doanh nghiệp cổ phần hóa quy mô lớn, thời gian chuẩn bị kéo dài, quy mô thị trường còn nhỏ, hấp thụ vốn còn hạn chế.

Cho nên, “chủ trương của Đảng, Nhà nước là đẩy mạnh quyết liệt cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước theo đề án, lộ trình thoái vốn”, Thủ tướng nói.

Theo đó, không cần nắm giữ theo cơ chế thị trường những doanh nghiệp nhà nước ở lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ. Xử lý nghiêm sai phạm, lợi ích nhóm, thất thoát vốn nhà nước.

Tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật, tháo gỡ vướng mắc, đề cao trách nhiệm người đứng đầu, tạo chuyển biến rõ nét về quản trị, niêm yết trên thị trường chứng khoán là những việc làm cần thiết.

Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước không phải chỉ là thu hút vốn, nguồn lực mà còn góp phần phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Cổ đông càng nhiều thì giám sát càng nhiều. Đây đều là chủ trương quan trọng mà Chính phủ tiếp tục triển khai trong thời gian gần đây.

Chủ động thiết kế chính sách, pháp luật để đất nước phát triển

Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Vũ Tiến Lộc nói: Ngay sau khi Chính phủ nhiệm kỳ mới thành lập, cùng với chủ trương xây dựng quốc gia khởi nghiệp, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã đưa thông điệp về Chính phủ kiến tạo. Đây là thông điệp có sức lay động ở trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, hiện đang có nhiều quan điểm khác nhau về thông điệp này, đại biểu đề nghị Thủ tướng cho biết, nội dung cốt lõi của Chính phủ kiến tạo là gì? Chính phủ kiến tạo có những điểm mới nào so với mô hình quản lý truyền thống? 

Trả lời chất vấn này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, nội hàm của Chính phủ kiến tạo trước hết là chủ động thiết kế chính sách, pháp luật để đất nước phát triển. 

Thứ hai, Nhà nước không làm thay thị trường và nhân dân, cái gì nhân dân làm tốt thì để nhân dân, xã hội làm. 

Thứ ba, Chính phủ kiến thiết được môi trường kinh doanh thuận lợi. Môi trường kinh doanh của nước ta không chỉ dẫn đầu khu vực ASEAN, mà còn vươn lên nhóm các quốc gia phát triển. 

Thứ tư, nâng cao chất lượng giáo dục, y tế để phục vụ người dân. Chính phủ kiến tạo là Chính phủ phục vụ tốt nhất cho người dân, mà trước hết là phục vụ y tế và giáo dục. 

Thứ năm, Chính phủ kiến tạo là Chính phủ hành động, nói đi đôi với làm, đề cao trách nhiệm cá nhân, thiết lập kỷ cương, đặc biệt phải thay ngay theo thẩm quyền khi cán bộ không đáp ứng yêu cầu, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thứ sáu, xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử... 

Thủ tướng cũng nêu rõ, sự khác nhau giữa Chính phủ kiến tạo và Chính phủ điều hành là Chính phủ kiến tạo có sự chủ động hơn về chính sách, pháp luật, để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn. Chính phủ điều hành là Chính phủ chỉ thực hiện trên chính sách, pháp luật.

Đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa). Ảnh ĐBND

Xây dựng đô thị thông minh là xu thế của thế giới

Về chủ trương xây dựng đô thị thông minh, Thủ tướng nhấn mạnh đây là xu thế của thế giới. Mục tiêu của đô thị thông minh là nâng cao hiệu quả quản trị công; nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng; bảo vệ môi trường; xây dựng chính quyền kiến tạo vì dân, sát dân... 

Hiện một số địa phương đã triển khai như TPHCM, Bình Dương... Thủ tướng hoan nghênh các địa phương đã mạnh dạn, đồng thời cũng cảnh báo việc xây dựng đô thị thông minh cần tiến hành một cách bài bản, có hệ thống, phải có công nghệ, có nguồn lực về con người... nếu không sẽ thất bại.

Về vấn đề ngăn chặn nạn phá rừng, Thủ tướng cho biết đi thực tiễn địa phương, chứng kiến tình hình nghiêm trọng đã báo cáo Ban Bí thư ra Chỉ thị 13 chống phá rừng tự nhiên. Chính phủ đã tổ chức 3 hội nghị toàn quốc triển khai vấn đề này. Bước đầu đã đạt được những kết quả, nhiều địa phương xử lý nghiêm tình trạng phá rừng xảy ra một cách nghiêm khắc nhất (Bình Định, Gia Lai, Quảng Nam, Huế, Điện Biên); đồng thời tiếp tục đẩy mạnh trồng rừng, năm nay chỉ tiêu trồng rừng Quốc hội giao đã đạt mục tiêu đề ra;...

Tự do thương mại là xu thế không thể đảo ngược

Về vấn đề Hoa Kỳ rút khỏi TPP, Thủ tướng nêu rõ, Bộ Chính trị đã xem xét kiến nghị của Chính phủ và đồng ý thảo luận ở cấp Bộ trưởng thương mại các nước tham gia về TPP với 11 đối tác. Hoa Kỳ là nền kinh tế lớn, nhưng Australia, Nhật Bản, Mexico cũng là nền kinh tế mà Việt Nam đang khai thác. Xu hướng tự do thương mại là xu thế không đảo ngược của kinh tế thế giới.

“Hoa Kỳ là thị trường lớn nên sẽ có lợi hơn, nhưng không có Hoa Kỳ sẽ vẫn có lợi”, Thủ tướng nêu rõ và cho biết, Việt Nam quyết tâm cùng các thành viên tiếp tục nỗ lực sớm triển khai Hiệp định CPTPP trên tinh thần cân bằng lợi ích, bảo vệ lợi ích quốc gia lên trên hết trong quá trình đàm phán.

Cần phát triển mạnh mẽ trên cơ sở tái cơ cấu lại FDI

Về thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), Thủ tướng cho biết, “đây là vấn đề tôi rất tâm huyết”, đồng thời khẳng định rằng FDI đóng vai trò quan trọng cho xuất khẩu, giải quyết lao động, chuyển giao công nghệ và quản lý, đặc biệt góp phần thúc đẩy kinh tế trong nước. 

Riêng xuất khẩu FDI chiếm 60% tổng xuất khẩu kim ngạch của đất nước, giải quyết 3 triệu việc làm. Trong một số mô hình quản lý cũng rất tốt, và bước đầu đã kết hợp FDI với doanh nghiệp trong nước. Rất nhiều tấm gương tốt ở FDI đã phát triển ở Việt Nam.

“Chúng ta không nói một chiều rằng FDI không hay mà chính FDI đã đóng góp cho nền kinh tế Việt Nam và là một thành phần của nền kinh tế Việt Nam”, Thủ tướng nói.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ rõ, bên cạnh những tiến bộ, FDI còn một số tồn tại phải xử lý. Đó là công nghệ còn ở mức trung bình, có tình trạng chuyển giá, trốn thuế, vi phạm môi trường trong một số doanh nghiệp FDI. Quan điểm là “chúng ta phải xử lý nghiêm” và “cần phát triển mạnh mẽ FDI trên cơ sở tái cơ cấu FDI”. 

Theo đó, “chúng ta cần cái gì thì kêu gọi đầu tư, nhưng không phải kêu gọi đầu tư mọi thứ và không phải đầu tư bằng bất cứ giá nào”, Thủ tướng nói và mong muốn “các bộ, ngành, địa phương cần triển khai mạnh mẽ hơn việc kết hợp giữa FDI và đầu tư trong nước”. Hai chủ thể phải cùng phát triển, cùng có lợi. Đặc biệt, việc tạo dựng môi trường đầu tư và nguồn nhân lực thật tốt của Việt Nam cũng chính là môi trường quan trọng để thu hút FDI vào Việt Nam. 

Ưu tiên nguồn lực cho vùng khó khăn

Về vấn đề giảm chênh lệch giầu nghèo giữa các vùng miền, Thủ tướng nhấn mạnh đây là chủ trương của Đảng, trong những năm qua cả hệ thống chính trị đã vào cuộc, và thực hiện chủ trương này là vấn đề cần làm vừa lâu dài, vừa cấp bách.

Trước hết để phát triển kinh tế xã hội vùng khó khăn, cần tạo điều kiện để người dân vùng khó khăn tiếp cận tín dụng ưu đãi; đào tạo nghề nghiệp; nâng cao năng suất lao động; giải quyết việc làm; hỗ trợ người yếu thế tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục; hỗ trợ người dân vùng khó khăn, vùng bị thiên tai khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống;...

Đồng thời, có hình thức phân phối thu nhập hiệu quả qua thuế; đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế; ưu tiên vốn đầu tư hạ tầng... tạo môi trường thuận lợi để người dân sản xuất, kinh doanh vươn lên thoát nghèo...

Khẳng định, chính sách đối với vùng đồng bào dân tộc miền núi được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm, ban hành nhiều chính sách, tuy nhiên thời gian vừa qua, do điều kiện khó khăn nên việc bố trí kinh phí thực hiện các chính sách còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế, Thủ tướng cho biết, trong giai đoạn 2016-2020 Chính phủ sẽ cố gắng cân đối, bố trí nguồn lực cao hơn để thực hiện chính sách dân tộc. 

Thủ tướng cảm ơn các ĐBQH đã thảo luận tâm huyết, trách nhiệm

Trước khi trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã báo cáo, giải trình về một số vấn đề mà nhiều vị đại biểu Quốc hội và đồng bào cử tri cả nước quan tâm, chất vấn.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng trân trọng cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội đã thảo luận tâm huyết, trách nhiệm về các Báo cáo của Chính phủ và đã thông qua các Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018.

Tại Kỳ họp này, các vị đại biểu Quốc hội đã gửi 76 phiếu chất vấn đến các thành viên Chính phủ, trong đó có 6 phiếu chất vấn Thủ tướng Chính phủ.    

Trong hơn 2 ngày qua, các đồng chí Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đã trực tiếp trả lời chất vấn; 2 đồng chí Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ trưởng Bộ Công an đã tham gia báo cáo, giải trình thêm tại Hội trường.

Đa số các vị đại biểu Quốc hội đánh giá cao kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội với 13/13 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch, các chỉ số vĩ mô ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; các lĩnh vực văn hóa, xã hội tiếp tục chuyển biến tích cực; tạo không khí phấn khởi trong làm ăn kinh doanh và trong toàn xã hội; triển khai hiệu quả nhiều hoạt động đối ngoại, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Niềm tin của người dân vào sự lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo điều hành của Đảng và Nhà nước được nâng lên.

Đồng thời, các vị đại biểu Quốc hội cũng lưu ý những vấn đề còn tồn tại, hạn chế cần sớm khắc phục. Chính phủ lắng nghe, nghiêm túc tiếp thu và sẽ tập trung giải quyết, nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội. 

Các lĩnh vực chủ yếu của nền kinh tế đều diễn biến tích cực

Tiếp đó, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng báo cáo, giải trình về một số vấn đề mà nhiều vị đại biểu Quốc hội và đồng bào cử tri cả nước quan tâm, chất vấn.

Về cập nhật tình hình kinh tế - xã hội từ Phiên khai mạc đến nay: Các ngành, lĩnh vực chủ yếu của nền kinh tế đều chuyển biến tích cực hơn, tiếp tục khẳng định kết quả đạt được toàn diện như đã báo cáo Quốc hội. 

Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành không chủ quan, theo dõi sát diễn biến tình hình, vừa bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, vừa tập trung tháo gỡ khó khăn, tận dụng cơ hội cuối năm để phát triển sản xuất kinh doanh và thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đề ra. Lạm phát tiếp tục được kiểm soát, giá tiêu dùng tháng 10 tăng 2,25% so với tháng 12/2016, bình quân 10 tháng tăng 3,71%. Các chính sách tài chính, tiền tệ được điều hành chủ động, linh hoạt, bảo đảm đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế; vốn tín dụng tập trung cho lĩnh vực ưu tiên; thị trường chứng khoán vượt mốc 890 điểm, tiếp tục thoái vốn thành công tại Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk). Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 10 tăng 17%, 10 tháng tăng 8,7% (cùng kỳ tăng 7,3%). Tổng cầu phục hồi, thị trường phát triển tốt; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 10,7%, loại trừ yếu tố giá còn tăng 9,4%. Thu hút khách quốc tế vượt 10 triệu lượt, tăng trên 28%.

Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các giải pháp chống thất thu, nợ đọng thuế, bảo đảm thu ngân sách nhà nước và thúc đẩy xuất khẩu, khai thác tốt các cơ hội mở rộng thị trường mà các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mang lại. Tổng thu ngân sách lũy kế 10 tháng tăng gần 14% so với cùng kỳ. Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu tháng 10 đạt 20,29 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch 10 tháng đạt 174,5 tỷ USD, tăng 21,3%; xuất siêu 2,56 tỷ USD. Đầu tư nước ngoài và đầu tư tư nhân tiếp tục khởi sắc; vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thực hiện đạt 14,2 tỷ USD, tăng 11,8%; có trên 105 nghìn doanh nghiệp đăng ký mới, tăng 43,8% về vốn đăng ký và gần 23 nghìn doanh nghiệp hoạt động trở lại. Chú trọng thực hiện tốt các chính sách phát triển các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Đặc biệt, tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Mười Nga.

Nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước, môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế tiếp tục được cải thiện. Ngân hàng Thế giới vừa công bố xếp hạng về môi trường kinh doanh của Việt Nam tăng 14 bậc, lên thứ 68/190 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế Moody’s nâng mức đánh giá triển vọng của hệ thống ngân hàng Việt Nam từ “ổn định” lên “tích cực”.

Thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp phòng chống, ứng phó thiên tai

Về phòng chống thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu: Từ đầu năm đến nay, nước ta đã chịu ảnh hưởng 13 cơn bão, 4 cơn áp thấp nhiệt đới, trong đó các cơn bão số 10, 12 cường độ mạnh kèm theo mưa lũ rất lớn. Nhiều thách thức mới đã nảy sinh đối với công tác phòng chống thiên tai, như bão xảy ra vào bất cứ thời điểm nào trong năm, đổ bộ vào những địa phương rất ít khi có bão; bão kèm theo mưa rất lớn trong thời gian ngắn gây ra lũ quét, sạt lở, uy hiếp an toàn đê điều, hồ đập. Trong năm nay, thiên tai đã làm 363 người chết, mất tích; hàng trăm nghìn ngôi nhà bị sập, hư hỏng; hàng trăm nghìn ha lúa, hoa màu và hàng chục nghìn lồng bè nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại; hàng nghìn tàu thuyền bị chìm và hư hỏng; ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống của người dân.

Chính phủ đã trực tiếp chỉ đạo các cấp, các ngành chủ động vào cuộc cùng cả hệ thống chính trị và nhân dân thực hiện đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp phòng chống, ứng phó và khẩn trương khắc phục hậu quả, sớm ổn định sản xuất, đời sống. Khẩn cấp hỗ trợ lương thực, thuốc men cho đồng bào. Kịp thời tổ chức rút kinh nghiệm và đề ra nhiều giải pháp cả cấp bách và dài hạn tập trung phòng chống thiên tai. Chính phủ trân trọng cảm ơn đồng chí, đồng bào cả nước, cộng đồng doanh nghiệp, bạn bè quốc tế đã cùng chung tay chia sẻ khó khăn, mất mát, ủng hộ và giúp đỡ đồng bào vùng bị thiệt hại.

Tuy nhiên, công tác phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu vẫn còn nhiều hạn chế. Khả năng dự báo, năng lực ứng phó chưa đáp ứng yêu cầu. Việc điều hành liên hồ chứa còn bất cập. Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước còn hạn hẹp, trong khi chưa huy động được nhiều nguồn lực xã hội. Một số địa phương còn chủ quan, chưa sâu sát, quyết liệt trong phòng chống, ứng phó.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tập trung rà soát, hoàn thiện các chiến lược, cơ chế, chính sách, pháp luật về phòng chống thiên tai, chủ động ứng phó và thích ứng biến đổi khí hậu, nước biển dâng; hoàn thiện các quy hoạch, trong đó có quy hoạch thủy lợi, quy hoạch phòng chống lũ, quy hoạch sản xuất nông nghiệp. Tập trung nâng cao chất lượng công tác dự báo, cảnh báo; tăng cường đầu tư trạm quan trắc khí tượng thủy văn tại các vùng có nguy cơ sạt lở cao. Củng cố, nâng cấp đê sông, đê biển, hồ đập, trước mắt tập trung khắc phục các sự cố trong đợt mưa lũ vừa qua. Tiếp tục đầu tư các khu neo đậu tàu thuyền; có phương án tránh trú bão cho các tàu vận tải. Huy động mọi nguồn lực để ưu tiên triển khai các công trình, dự án cấp bách; sớm hoàn thiện bản đồ phân bố dân cư gắn với phòng chống thiên tai.

Thực hiện hiệu quả Đề án nâng cao nhận thức cộng đồng quản lý rủi ro thiên tai; rà soát, sắp xếp, chủ động di dời dân cư, nhất là tại các khu vực có nguy cơ bị lũ ống, lũ quét, sạt lở ở miền núi, sạt lở bờ sông, bờ biển. Xây dựng chính sách tài chính phòng, chống thiên tai bền vững; trong đó có bảo hiểm rủi ro, xã hội hoá và khuyến khích đầu tư công trình phòng, chống thiên tai. Xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về phòng, chống thiên tai, bảo vệ tài nguyên, môi trường, kiên quyết ngăn chặn tình trạng khai thác cát sỏi, lấn chiếm lòng, bờ sông, kênh rạch trái phép. Kiện toàn tổ chức, nâng cao năng lực các cơ quan chức năng, bảo đảm hiệu quả, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Quyết liệt cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh

Về cải cách hành chính, tăng cường kỷ luật, kỷ cương: Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, kịp thời giải quyết những phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp. Ban hành 14 Nghị quyết của Chính phủ về đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư, tiến tới sử dụng mã số định danh cá nhân điện tử, bỏ sổ hộ khẩu giấy; triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 đối với trên 700 thủ tục hành chính. Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ đã tăng cường đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ được giao đối với các bộ ngành, địa phương. Hệ thống tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp và người dân tại các Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ và của các bộ, ngành, địa phương được vận hành khá hiệu quả, riêng Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tiếp nhận trên 4.600 phản ánh, kiến nghị của người dân và gần 1.100 phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp. Trong 2 năm qua, xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam tăng 23 bậc, từ thứ 91 lên 68/190 quốc gia, vùng lãnh thổ, đứng vào nhóm đầu của các nước ASEAN.

Thực hiện tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo tinh thần Nghị quyết của Bộ Chính trị, từ năm 2015 đến nay đã tinh giản được trên 30 nghìn người. Tập trung chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương, đẩy mạnh phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác cán bộ, nhất là tuyển dụng, bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo, quản lý; đã xử lý nghiêm nhiều vi phạm.

Tuy nhiên, cải cách hành chính nhìn chung còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu; tổ chức bộ máy nhiều nơi vẫn cồng kềnh, hoạt động kém hiệu quả. Tinh thần hành động quyết liệt đã được thể hiện rõ trong chỉ đạo điều hành của Chính phủ, nhưng vẫn còn tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, "thờ ơ", đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên. Việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương chưa nghiêm, năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Vẫn còn hiện tượng nhũng nhiễu, cửa quyền, vô cảm, chưa ứng xử, thực thi công vụ theo quy định; còn tình trạng lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí gây bức xúc dư luận.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành tiếp tục thực hiện hiệu quả các Nghị quyết Trung ương về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; về tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; về đổi mới đơn vị sự nghiệp công lập và Nghị quyết của Quốc hội về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước đến năm 2021. Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các Nghị quyết số 19, 35 của Chính phủ về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, phấn đấu cải thiện căn bản các nhóm chỉ số còn thấp. Vận hành hiệu quả hệ thống tiếp nhận, giải quyết phản ánh, kiến nghị người dân, doanh nghiệp. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước; đẩy nhanh xây dựng Chính phủ điện tử; thực hiện và công khai minh bạch chỉ số cải cách hành chính, chỉ số hài lòng của người dân.

Rà soát, kiện toàn tổ chức bộ máy, giảm đầu mối, tinh giản biên chế, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, hiệu lực hiệu quả trên tinh thần xây dựng hệ thống hành chính nhà nước kiến tạo, phục vụ nhân dân. Tiếp tục phân cấp, phân quyền hợp lý, phát huy tính chủ động, sáng tạo, đề cao tinh thần trách nhiệm của từng cấp, từng ngành gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả. Thực hiện nghiêm Nghị quyết và Kết luận của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; kiên quyết thực hiện mục tiêu từ nay đến năm 2021, mỗi năm giảm ít nhất 2,5% biên chế trong cả hệ thống chính trị; bảo đảm nguyên tắc không thành lập mới tổ chức làm tăng biên chế, trừ trường hợp đặc biệt được lãnh đạo Đảng, Nhà nước phê duyệt chính thức.

Tiếp tục đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức, bảo đảm tính thống nhất, dân chủ, công khai, minh bạch; đề cao trách nhiệm của người đứng đầu và của cán bộ, công chức trong thực thi nhiệm vụ; xây dựng văn hóa công sở và ý thức chấp hành các quy định về đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức; triệt để phòng chống tham nhũng, lợi ích nhóm. Rà soát, hoàn thiện các quy định về công tác cán bộ; kiên quyết sàng lọc, thay thế những người yếu về năng lực, kém về phẩm chất đạo đức, tín nhiệm thấp mà không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác. Ngăn chặn, đẩy lùi tiêu cực trong từng cơ quan, đơn vị; tăng cường thanh tra, kiểm tra công vụ và công tác cán bộ; xử lý kịp thời, nghiêm minh các vi phạm. Nghiên cứu, xây dựng phương án cải cách tiền lương và bảo hiểm xã hội phù hợp, trình Trung ương và Quốc hội. 

Đồng bào dân tộc thiểu số là máu thịt của dân tộc Việt Nam

Về giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Đồng bào dân tộc thiểu số là bộ phận máu thịt của dân tộc Việt Nam, sinh sống chủ yếu ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới nơi phên giậu của Tổ quốc. Đảng, Nhà nước luôn quan tâm chăm lo, đã ban hành và thực hiện nhiều chương trình, chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và đạt được những kết quả tích cực. Kết cấu hạ tầng được cải thiện; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào không ngừng được nâng lên.

Tuy nhiên, do điều kiện tự nhiên khó khăn, xuất phát điểm thấp, công tác giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn nhiều thách thức. Trên 30% hộ dân tộc thiểu số còn là hộ nghèo. Thu nhập bình quân đầu người vùng dân tộc và miền núi chỉ bằng 44% bình quân chung cả nước.

Phát triển toàn diện về kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta, là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, liên tục của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp. Chúng ta phải có trách nhiệm chăm lo bảo đảm an sinh xã hội, không để đồng bào đứt bữa, ốm đau không được chữa bệnh, con em đến tuổi không được học hành…

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện và tập trung thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách giảm nghèo, phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số; trước hết, ưu tiên bố trí nguồn lực cho các chương trình, chính sách hiện hành. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chương trình 135 phát triển các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn; Đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng các dân tộc rất ít người và Chính sách hỗ trợ người có uy tín… Đẩy mạnh thông tin truyền thông, hỗ trợ người dân tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, gồm: y tế, giáo dục, thông tin, nước sạch, nhà ở và trợ giúp pháp lý. Quan tâm phát triển các lĩnh vực có tiềm năng, mang bản sắc của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhất là du lịch, dược liệu, bảo vệ và phát triển rừng. Phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số. Củng cố khối đại đoàn kết toàn dân; gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc. 

Đẩy mạnh hội nhập quốc tế; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ chủ quyền

Về đối ngoại và hội nhập quốc tế: Sau 30 năm đổi mới và 10 năm trở thành thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), nước ta đã hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu; mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với các nước, thúc đẩy phát triển quan hệ hợp tác toàn diện trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh. Các hoạt động đối ngoại được chủ động triển khai; tổ chức thành công các chương trình đối ngoại của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Tích cực tham gia, khai thác hiệu quả các khuôn khổ đa phương. Đặc biệt, ta đã đảm nhận thành công vai trò nước chủ nhà Năm APEC 2017, tổ chức chu đáo các hoạt động theo chương trình đề ra và đón Nguyên thủ một số quốc gia thăm cấp Nhà nước, đạt nhiều kết quả hợp tác chiến lược quan trọng. Tại Hội nghị cấp cao ASEAN 31 vừa diễn ra ở Philippines, ta đã chủ động, tích cực đóng góp và đã thông qua nhiều văn kiện quan trọng. Qua đó, góp phần tăng cường tin cậy chính trị, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam năng động, mến khách, nâng cao uy tín và vị thế của ta trên trường quốc tế.

Chúng ta đã ký kết, thực thi 10 Hiệp định thương mại tự do (FTA), đang hoàn tất ký kết, phê chuẩn 2 Hiệp định và đàm phán 4 Hiệp định khác, trở thành một mắt xích ngày càng quan trọng của mạng lưới liên kết kinh tế khu vực, toàn cầu. Thị trường xuất khẩu ngày càng mở rộng; hiện nước ta có quan hệ thương mại với trên 230 quốc gia, vùng lãnh thổ. Thực thi nghiêm túc, đầy đủ các cam kết của WTO; vận dụng hiệu quả Cơ chế giải quyết tranh chấp để bảo vệ lợi ích chính đáng của ta. Đồng thời, tạo động lực thúc đẩy cải cách và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; hoàn thiện hệ thống pháp luật phù hợp với các chuẩn mực quốc tế; góp phần tạo chuyển biến về tư duy và nhận thức của các cấp chính quyền, doanh nghiệp, người dân.

Tuy nhiên, việc bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ còn nhiều khó khăn, thách thức, nhất là trong bối cảnh thế giới, khu vực và Biển Đông diễn biến phức tạp. Việc thực hiện các Hiệp định FTA chưa đạt kết quả như mong muốn, lợi ích thu được chưa tương xứng với tiềm năng. Năng lực cạnh tranh chưa đủ mạnh, trình độ công nghệ của doanh nghiệp còn thấp, nguy cơ “thua ngay trên sân nhà” là có thể xảy ra. Các ngành có lợi thế cạnh tranh, nhất là nông nghiệp, tiếp tục gặp khó khăn trước những rào cản thương mại, phải đối mặt nhiều hơn với các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ. Việc tham gia và giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế vẫn còn bất cập, thiếu đội ngũ chuyên gia, luật sư có khả năng tham gia tranh tụng quốc tế.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tập trung triển khai hiệu quả các Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị và Quốc hội về đẩy mạnh hội nhập quốc tế. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo, lợi ích quốc gia; chủ động có những giải pháp phù hợp, kịp thời, tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Phấn đấu đạt kết quả thực chất trong giải quyết các vấn đề biên giới, lãnh thổ. Tổ chức tốt các hoạt động đối ngoại cấp cao. Phát huy vai trò và đóng góp của Việt Nam trên các diễn đàn đa phương và hợp tác song phương.

Tiếp tục thực hiện hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đẩy mạnh vận động chính trị, ngoại giao, tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy đàm phán các Hiệp định FTA; cùng các nước tích cực trao đổi, sớm kết thúc đàm phán Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); thúc đẩy, sớm ký kết, phê chuẩn FTA với Liên minh châu Âu (EU) và Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Khẩn trương hoàn thiện các văn bản pháp luật, bảo đảm phù hợp với các cam kết quốc tế. Đẩy mạnh truyền thông, hỗ trợ hiệu quả, nâng cao năng lực hội nhập và xúc tiến thương mại, đầu tư, du lịch; khuyến khích áp dụng công nghệ mới, nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực, toàn cầu. Chủ động phòng tránh, giải quyết hiệu quả các tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế. 

Thành công trong đối ngoại, hội nhập quốc tế của nước ta thời gian qua có đóng góp quan trọng của các nhà đầu tư, doanh nghiệp và kiều bào ta ở nước ngoài. Thời gian tới, chúng ta tiếp tục tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, làm tốt hơn nữa công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân và tạo mọi thuận lợi cho kiều bào đầu tư kinh doanh, làm ăn tại Việt Nam, đóng góp nhiều hơn cho sự nghiệp xây dựng quê hương, đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

* Trước đó, trong hai ngày 16 - 17/11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với 3 thành viên Chính phủ là: Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng; Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn.

Ba ‘tư lệnh ngành” đã trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội các nội dung:  

Công tác quản lý thuế (giải quyết nợ đọng thuế, thanh tra, kiểm tra, chống thất thu thuế, chuyển giá); công tác quản lý trong lĩnh vực hải quan; đảm bảo nền tài chính an toàn, bền vững; giải pháp tăng cường quản lý nợ công an toàn, hiệu quả.

Việc điều hành chính sách tiền tệ đảm bảo hỗ trợ sản xuất kinh doanh và tăng trưởng tín dụng hợp lý. Hoạt động của các ngân hàng yếu kém đã được xử lý và giải pháp bảo đảm an toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính và xây dựng Chính phủ điện tử. Công tác quản lý nhà nước về báo chí, truyền thông; về hệ thống dịch vụ truyền thông, việc xã hội hóa các chương trình phát thanh, truyền hình. Giải pháp kiểm soát, hạn chế thông tin xấu, độc hại, phản cảm trên mạng xã hội và định hướng thông tin, tuyên truyền văn hóa, đạo đức xã hội.

Trong quá trình Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn trả lời chất vấn, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã phát biểu giải trình thêm một  số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV, chiều 18/11, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu làm rõ thêm và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về những vấn đề liên quan thuộc trách nhiệm của Chính phủ trong các phiên chất vấn từ ngày 16 - 18/11.

PV (VGP)