Để hợp tác xã phát triển đúng hướng

ĐTO - Đó là chủ đề xuyên suốt được Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp Lê Minh Hoan chia sẻ cùng với lãnh đạo chủ chốt các huyện, thị đầu ngành trong buổi tập huấn về kiến thức chỉ đạo phát triển hợp tác xã (HTX).

Ra mắt Nhân Tâm Hội quán (Bình Thạnh, huyện Cao Lãnh)

Chưa hợp tác đã tính đến liên kết

Bí thư Lê Minh Hoan cho rằng, Đề án tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp đã triển khai được 3 năm, có sự chuyển biến tương đối nhưng dường như các địa phương trong tỉnh vẫn chưa đi đúng hướng, chưa đáp ứng tốt cốt lõi của Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh. Đa phần các địa phương còn loay hoay trong bài toán: chưa hợp tác nông dân lại được nhưng đã tính đến liên kết, dẫn đến nhiều đổ vỡ trong thời gian qua. Theo Bí thư Lê Minh Hoan, chúng ta cần nhìn nhận rõ hơn về kinh tế hợp tác để có sự chỉ đạo kịp thời, giúp các HTX, tổ hợp tác đi đúng hướng.

Liên quan về vấn đề này, Tiến sĩ Trần Minh Hải - Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Tư vấn kinh tế hợp tác – Trường Cán bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II cho rằng, đây không phải là câu chuyện riêng ở Đồng Tháp mà hầu như các HTX trên cả nước đều chưa phát triển theo đúng bản chất của nó, dẫn đến việc loay hoay về bài toán hợp tác – liên kết thời gian qua. Ông Hải phân tích, bản chất thực của HTX không phải là đem lại lợi ích cho một nhóm người cụ thể mà phát triển HTX là để giúp đỡ nhau, cung cấp đa dạng các dịch vụ cho xã viên. Các dịch vụ này có thể là dịch vụ có lãi hay chỉ đơn thuần là dịch vụ đem lại lợi ích cho xã viên. Tuy nhiên, các HTX ở Việt Nam chỉ phát triển đơn thuần là làm sao đem lại nhiều lợi nhuận cho HTX và có rất ít thành viên.

Ông Hải cho ví dụ cụ thể, khác hẳn với HTX Việt Nam, từ năm 1961 trở về đây, do Chính phủ Nhật Bản khuyến khích hợp nhất các HTX nông nghiệp thành HTX nông nghiệp lớn, nên mô hình hoạt động chủ yếu của HTX nông nghiệp Nhật Bản hiện nay là đa chức năng. Các HTX nông nghiệp đa chức năng chịu trách nhiệm đối với nông dân trên tất cả các lĩnh vực dịch vụ cung cấp công cụ, tín dụng, mặt hàng, giúp nông dân chế biến, tiêu thụ sản phẩm và bảo hiểm cho hoạt động của nông dân. Mục tiêu của HTX là giúp nông dân tiêu thụ hàng hóa có lợi nhất. Do đó, mặc dù HTX nông nghiệp là đơn vị hạch toán lấy thu bù chi nhưng các HTX không đặt lợi nhuận lên mục tiêu hàng đầu mà chủ yếu là trợ giúp nông dân.

“Tất nhiên, phải trải qua hàng trăm năm, HTX Nhật Bản mới định hình được mô hình HTX tiêu biểu như hiện nay. Chúng ta không thể một ngày một bữa mà thay đổi nhanh nhận thức cho các cán bộ quản lý, đội ngũ lãnh đạo HTX ngay được mà phải có lộ trình cụ thể. Riêng đối với Đồng Tháp, mô hình đáng ghi nhận hiện nay là mô hình hội quán? Ở đây mặc dù họ không nói gì đến vai trò của HTX, song sự tự nguyện góp sức cùng nhau sản xuất, trao đổi để tìm ra một cách làm hay cùng nhau tìm đầu ra ổn định cho nông sản, đó là một điểm mới để chúng ta phấn khởi” - Tiến sĩ Trần Minh Hải cho biết.

Chỉ đạo sâu sát, đúng thực tiễn

Theo Tiến sĩ Trần Minh Hải, vấn đề ở đây là phải có sự tuyên truyền và tuyên truyền lại đối với lãnh đạo cấp tỉnh, huyện, xã về mô hình HTX; lồng ghép các chương trình của tỉnh để hỗ trợ HTX; đầu tư nhà máy chế biến một số sản phẩm chủ lực của địa phương; sử dụng hệ thống đoàn thể để tuyên truyền giải thích cho người dân hiểu rõ mô hình lợi ích của HTX. Bên cạnh đó, cần có các chương trình thực tiễn để vận động đội ngũ sinh viên vào hoạt động thực tiễn của địa phương, từ đây họ có thể vận dụng các kiến thức đã học trong quản lý, lập kế hoạch kinh doanh và có những sáng kiến trong việc bán hàng nhằm tăng lợi nhuận cho HTX.

Vai trò của chính quyền rất quan trọng, HTX nông nghiệp nếu không có sự vào cuộc của chính quyền thì sẽ không phát triển được. Chính vì vậy, địa phương phải xem HTX như một tổ chức xã hội để giúp họ phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương với những chương trình trọng điểm như sản xuất liên kết theo chuỗi, chương trình xây dựng cánh đồng lớn. Địa phương cần hỗ trợ các mặt: tạo khuôn khổ luật pháp, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng ở nông thôn, nhất là đường giao thông, điện, nước, tuyên truyền, khuyến khích, quảng bá cho HTX. Nhà nước cần giúp đỡ HTX thực thi kiểm soát bằng các chế định luật hạn chế ban lãnh đạo HTX lũng đoạn, trá hình doanh nghiệp tư nhân dưới lốt HTX để hưởng ưu đãi.

Nói về HTX, Bí thư Tỉnh ủy Lê Minh Hoan xác định, đây là tổ chức tự nguyện của nông dân, cấp ủy chính quyền không can thiệp quá sâu. Phía sau HTX là nền sản xuất nông nghiệp, là cạnh tranh hàng hóa nông sản. Và, nếu chúng ta không phát triển HTX thì việc tái cơ cấu nông nghiệp của chúng ta xem như không làm được gì hết, nông nghiệp vẫn tiếp tục là sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chi phí cao, chất lượng kém, liên kết lỏng lẻo..., bởi tái cơ cấu nông nghiệp là tăng sức cạnh cho nông sản, qua đó tăng thu nhập cho nông dân.

Ông Lê Minh Hoan nhấn mạnh, cán bộ chủ chốt phải hiểu rằng tái cơ cấu nông nghiệp không phải là cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, khoa học công nghệ mà đầu tiên phải là cuộc cách mạng về ý thức của người nông dân. Từ người nông dân sản xuất riêng lẻ sang sản xuất tập thể, nâng lên sản xuất quy mô lớn. Một khi vượt qua rào cản đó thì khoa học công nghệ mới có thể tác động đến nông dân, sản xuất nông nghiệp.

Thảo Vy