Danh họa Nguyễn Tư Nghiêm - cây đại thụ của Mỹ thuật Việt Nam qua đời

Danh họa Nguyễn Tư Nghiêm, cây đại thụ cuối cùng của Mỹ thuật Việt Nam hiện đại, người cuối cùng trong bộ tứ “Phái - Sáng - Liên - Nghiêm” - những họa sĩ có đóng góp đáng kể cho sự phát triển của hội họa Việt giai đoạn nửa cuối thế kỉ 20 đã ra đi vào sáng ngày 15/6, tại Hà Nội.

Danh họa Nguyễn Tư Nghiêm

Họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm sinh năm 1922 tại Nam Đàn, Nghệ An. Từ nhỏ ông đã ham học và rất thích vẽ. Khi học xong bậc tiểu học ở Vinh, ông đã theo người anh trai ra Hà Nội tìm đến họa sĩ Lê Phổ, người tốt nghiệp khóa I Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925-1930) để học vẽ, ông đã học vẽ say sưa và rất có năng khiếu.

Năm 19 tuổi, Nguyễn Tư Nghiêm thi đỗ vào Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 15 (1941-1946), học cùng với ông có các họa sĩ Bùi Xuân Phái, Huỳnh Văn Gấm, Tạ Thúc Bình…

Năm 1944, khi còn là sinh viên ông đã có tác phẩm dự triển lãm và giành được giải Nhất Triển lãm Duy nhất (Salon Unique) với toàn bộ tác phẩm: Cổng làng Mái, Cảnh đồng quê, Người gác Văn Miếu (chất liệu Sơn dầu và Khắc gỗ).

Năm 1945, họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm rời Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương trở về quê tham gia Việt Minh, cướp chính quyền tại quê nhà, sau đó ông tham gia công tác ở nhiều vị trí khác nhau như sở Thông tin khu III, đoàn Văn hóa kháng chiến, làm họa sĩ Báo Toàn dân kháng chiến, Báo Sông Lô, vẽ nhiều tranh tuyên truyền về các chủ trương, chính sách của Chính phủ Cụ Hồ...

Ông đã cùng với một số họa sĩ thể nghiệm, tìm tòi chất liệu sơn mài; đặc biệt ông là họa sĩ đầu tiên đưa được màu xanh lục vào tranh sơn mài tạo nên một thay đổi quan trọng cho sự phát triển sơn mài truyền thống Việt Nam...

Sơn mài của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm đã thành công với một ngôn ngữ riêng từ khả năng diễn tả hiện thực, tiếp thu tinh hoa vốn mỹ thuật cổ, đến những khả năng thể hiện theo phong cách hiện đại.

“Họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm thuộc thế hệ đầu tiên của nền Mỹ thuật cách mạng Việt Nam, ông đã dành hết cuộc đời mình cho sáng tác hội họa. Gần như ngày nào ông cũng vẽ, tác phẩm nào của ông cũng thấm đậm tình cảm và tài nghệ của một họa sĩ lớn. Với các chất liệu sơn dầu, sơn mài, bột màu, chì than... chất liệu nào ông vẽ cũng thành công. Nhiều sáng tác của ông đã trở thành những tác phẩm nổi tiếng, được nhiều người biết tới và được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Cách mạng thành phố Hải Phòng, Bảo tàng Phương Đông Moscow, Vụ Mỹ thuật - Nhiếp ảnh Bộ Văn hoá - Thông tin, Công ty Tàu biển Việt Nam tại Hải Phòng….” - Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam Trần Khánh Chương chia sẻ.

Cùng với nhiều giải thưởng quốc tế và giải thưởng trong nước thì Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật (đợt I) cho các tác phẩm: Con nghé quả thực - sơn mài (1957), Đêm giao thừa - sơn mài (1958), Nông dân đấu tranh chống thuế - sơn mài (1958), Điệu múa cổ - sơn mài (1983), Thánh Gióng - sơn mài (1990)... của ông là minh chứng cho tài năng của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm.

Mai An (SGGPO)