Bí ẩn bao trùm Edward Snowden

Tung tích của Edward Snowden, người đang bị Mỹ truy lùng gắt gao, đang là một câu hỏi lớn khi có tin anh này đã rời khỏi Nga.

Hôm qua, chính quyền Mỹ cảnh báo các nước không nên cho phép Edward Snowden, người tiết lộ thông tin nhiều chấn động về các chương trình bí mật do thám toàn cầu của Washington, nhập cảnh hoặc mượn đường bay di chuyển đến nơi trú ẩn. Trong thời gian qua, Snowden ẩn náu tại Hồng Kông để tránh sự truy lùng của Mỹ sau khi bị khởi tố tội gián điệp, ăn cắp dữ liệu chính phủ và chuyển tài liệu mật cho người không có thẩm quyền. Vẫn đang thương thảo với Hồng Kông về việc dẫn độ, đến sáng qua, giới chức Mỹ “ngã ngửa” khi biết Snowden đã đáp máy bay sang thủ đô Moscow của Nga, theo Reuters. Một số nguồn tin cho biết mục tiêu của Snowden là đến Ecuador xin tị nạn, có quá cảnh qua Cuba và Venezuela.

Theo AFP, trong ngày 24.6, hàng chục phóng viên tập trung tại sân bay Sheremetyevo ở Moscow và chờ sẵn ngay cửa một máy bay sang Cuba thuộc Hãng Aeroflot. Tuy nhiên, cho đến khi máy bay này cất cánh vẫn không hề thấy bóng dáng Snowden. Có vẻ như người này lại tiếp tục có một màn đào thoát ngoạn mục khi Interfax dẫn nguồn tin an ninh cho biết Snowden đã bí mật rời khỏi Nga vào chiều 24.6 nhưng không phải bằng chuyến bay nói trên. Cùng ngày, Ngoại trưởng Ecuador Ricardo Patino cho biết nước này đang xem xét yêu cầu tị nạn của Snowden.

Những diễn biến trên khiến Mỹ hết sức giận dữ và có nguy cơ làm xấu thêm quan hệ giữa nước này với Nga và Trung Quốc. AFP dẫn lời Ngoại trưởng John Kerry cáo buộc Snowden là “kẻ phản quốc” và cảnh báo “sẽ có hậu quả ảnh hưởng quan hệ với Trung Quốc và Nga”. Trong khi đó, chính quyền Hồng Kông tuyên bố họ để Snowden rời khỏi vì yêu cầu đòi người của Mỹ “không đáp ứng được các yêu cầu pháp lý của Hồng Kông”. Trung Quốc thì tránh né mọi cáo buộc cho rằng nước này đã dàn xếp sự ra đi của Snowden. AFP ngày 24.6 dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Xuân Doanh chỉ nói ngắn gọn rằng chính quyền trung ương “luôn tôn trọng cách xử lý của đặc khu Hồng Kông”. Nga cũng tuyên bố chuyện bắt và dẫn độ Snowden không phải là vấn đề của nước này.

AFP dẫn lời một số chuyên gia Nga và Hồng Kông thì cho rằng sự xuất hiện của Snowden là “mỏ vàng từ trên trời rơi xuống” đối với giới tình báo Bắc Kinh và Moscow. “Tôi tin rằng Snowden đã được khai thác tối đa về các thông tin mật của Mỹ trước khi rời Hồng Kông”, chuyên gia Johnny Lau nói, còn một cựu quan chức an ninh Nga nhận định: “Chắc chắn Snowden và các nhân viên tình báo Nga đã có một đêm không ngủ ở Moscow”. Cũng theo giới quan sát, việc để Snowden ra đi sau khi đã lấy được thông tin là bước đi khôn ngoan của Nga và Trung Quốc khi vừa không phải vướng vào cuộc chiến pháp lý - ngoại giao dai dẳng với Mỹ vừa không khiến dư luận trong nước bực bội.

Thụy Miên/Thanh Niên