An toàn tiêm chủng vắc-xin phòng Covid-19

Sáng ngày 8/3/2021, vắc-xin Astrazeneca phòng COVID-19 đã được tiêm những mũi đầu tiên tại các tỉnh, thành phố có dịch của Việt Nam, trong đó gồm: Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Hải Dương. Tại Đồng Tháp, theo Quyết định 1469/QĐ-BYT ban hành ngày 6/3/2021 về việc phân bổ vắc-xin phòng COVID-19, Bệnh viện Đa khoa khu vực Hồng Ngự nhận được 350 liều vắc-xin để tiêm phòng cho các cán bộ y tế, lực lượng tuyến đầu phòng, chống dịch, người có nguy cơ lây bệnh.

Vắc-xin phòng COVID-19 nhập về Việt Nam

Mỗi người tham gia tiêm chủng sẽ được tiêm 2 mũi vắc-xin phòng COVID-19 (tiêm bắp 0,5ml mỗi liều) cách nhau 12 tuần. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, vắc-xin có hiệu lực khoảng 63% trên những người nhiễm SARS-CoV-2 có triệu chứng, tuy nhiên khả năng phòng các trường hợp nặng phải nhập viện và tử vong khi tiêm đủ liều lên tới gần 100%. Điều này có nghĩa không phải tất cả người khi tiêm vắc-xin thì không mắc bệnh, chỉ có 65% trong số đó có hiệu quả bảo vệ khỏi dịch bệnh do COVID-19 gây ra. Những người này có thể hoàn toàn không bị nhiễm SARS-CoV-2 hoặc có thể có nhiễm nhưng chỉ ở giai đoạn tiền triệu chứng, chưa biểu hiện triệu chứng ra bên ngoài thì hệ miễn dịch cơ thể đã đào thải vi-rút ra khỏi cơ thể. 35% người còn lại có thể vẫn bị mắc bệnh nhưng bệnh sẽ không diễn tiến nặng phải nhập viện và tử vong. Trong nước, sau khi tiêm chủng hiệu quả của vắc-xin tiếp tục được Bộ Y tế theo dõi và cập nhật.

Mỗi người có hệ miễn dịch khác nhau nên khi tiêm vắc-xin mỗi người cũng sẽ có đáp ứng khác nhau. Người có hệ miễn dịch khỏe mạnh, không mắc các bệnh suy giảm miễn dịch, bệnh tự nhiễm, các bệnh lý nền... khả năng được bảo vệ khi tiêm vắc-xin có thể lên đến 90%. Ngược lại, ở những người có sức đề kháng yếu hơn cũng như đi kèm nhiều bệnh lý, vắc-xin cũng giúp cơ thể ở trạng thái tốt nhất khi gặp vi-rút, giúp tăng cường hệ miễn dịch không làm bệnh diễn tiến xấu.

Để đảm bảo an toàn tiêm chủng người được tiêm cần tự kiểm tra sức khỏe bản thân, đánh giá nguy cơ bản thân có mắc COVID-19 không, có sốt hay triệu chứng nhiễm trùng nào không, nếu có cần thông báo cho y tế và không đến điểm tiêm chủng. Người đang có các bệnh lý nặng/tiến triển cần điều trị ổn định trước khi tiêm chủng. Khi đi tiêm, người tham gia cần khai báo đầy đủ cho y, bác sĩ về tình trạng sức khỏe bản thân, tiền sử bệnh tật, đặc biệt là tiền sử dị ứng vắc - xin trước đó.

Khi tiến hành tiêm chủng cần tuân thủ các quy định của buổi tiêm theo hướng dẫn của cán bộ y tế, đeo khẩu trang, tránh chạm vào các vị trí công cộng nhiều người dễ tiếp xúc như tay nắm cửa, tay vịnh cầu thang, lan can. Kiểm tra lọ vắc-xin nếu được yêu cầu, nên ngồi quay mặt khác hướng với cán bộ tiêm.

Sau tiêm cần lưu lại ít nhất 30 phút tại điểm tiêm để được theo dõi và báo ngay cho cán bộ y tế nếu thấy có bất thường xảy ra với cơ thể. Sau khi về nhà, người được tiêm chủng cần theo dõi sức khỏe bản thân ít nhất 2 ngày. Phiếu xác nhận tiêm chủng cần được lưu giữ cẩn thận và mang đến điểm tiêm khi đi tiêm mũi tiếp theo.

Vắc-xin phòng COVID- 19 cũng như bao loại vắc-xin khác, sau khi tiêm có các phản ứng rất phổ biến như: đau đầu, buồn nôn, đau cơ, đau khớp, nhạy cảm đau, đau nóng tại vị trí tiêm, ngứa, mệt mỏi, bồn chồn, sốt nhẹ ớn lạnh (>= 10% người tiêm). Có từ 1% đến dưới 10% người sau khi tiêm có phản ứng phổ biến là sưng và đỏ tại vị trí tiêm. Đặc biệt lưu ý có thể xảy ra phản ứng nghiêm trọng là sốc phản vệ, phản ứng quá mẩn muộn.

Những điểm cần lưu ý bao gồm các dấu hiệu tại chỗ như: sưng, nóng, đỏ tại nơi tiêm (chú ý tuyệt đối không đắp bất cứ thứ gì vào nơi tiêm). Theo dõi thân nhiệt, cặp nhiệt độ khi sốt, sử dụng thuốc hạ sốt đúng liều lượng và theo dõi đáp ứng với thuốc hạ sốt. Nếu phát hiện bất thường về sức khỏe, phải báo ngay cho nhân viên y tế để được tư vấn và xử lý kịp thời. Các dấu hiệu nguy cơ bao gồm: sốt cao trên 39oC, khó hạ nhiệt độ, hoặc sốt kéo dài hơn 24 giờ; co giật; phát ban; tinh thần khó chịu, kích thích vật vã, lừ đừ,...; khó thở hoặc khi có biểu hiện bất thường khác về sức khỏe, cần đến ngay cơ sở y tế.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên tiêm đủ 2 liều của cùng một loại vắc-xin phòng COVID-19, nên tiêm vắc-xin phòng COVID-19 tối thiểu cách 14 ngày với các vắc-xin phòng bệnh khác. Bên cạnh việc tiêm vắc-xin để phòng bệnh thì việc nâng cao sức khỏe bản thân, tăng cường hệ miễn dịch cơ thể là điều rất quan trọng giúp cơ thể chống lại dịch bệnh. Mọi người cần có chế độ ăn uống hợp lý, rèn luyện thân thể, có lối sống lành mạnh... đặc biệt tiếp tục thực nguyên tắc 5k: mang khẩu trang; khử khuẩn; giữ khoảng cách; không tập trung đông người; khai báo y tế khi cần thiết. Mọi thông tin về sức khỏe sau tiêm cần cung cấp cho cán bộ y tế, để công tác theo dõi phản ứng sau tiêm đánh giá đúng về đặc điểm của vắc-xin cũng như góp phần giúp ngành y tế kịp thời có những điều chỉnh cần thiết liên quan đến vắc-xin và tiêm chủng.

Mỹ Hạnh (tổng hợp )