Tác hại của thuốc lá thế hệ mới đối với sức khỏe
Cập nhật ngày: 12/11/2021 09:45:35
Thuốc lá điện tử (TLĐT), thuốc lá nung nóng (TLNN) hay còn gọi chung là thuốc lá thế hệ mới đang được bày bán tràn lan trên khắp các thị trường, từ các sàn thương mại điện tử hay các trang mạng xã hội đều đăng bán một cách công khai với những lời giới thiệu hấp dẫn đối với giới trẻ và cả người lớn tuổi.
|
Ảnh: minh họa từ Internext
THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ
Là các thiết bị điện tử sử dụng pin để làm nóng dung dịch có chứa nicotine và các chất hóa học khác, đựng trong ống/bình chứa dùng một lần hoặc có thể tái nạp, tạo ra sol khí (khói) cho người sử dụng hít vào.
Thành phần: Các thành phần chính có trong dung dịch TLĐT thường bao gồm: nicotine, propylene glycol, glycerin và chất tạo hương vị (có hơn 15.500 loại hương vị khác nhau, trong đó nhiều loại có chứa chất độc).
Khói của TLĐT: Có chứa nicotine, acetaldehyde, aceton, acrolein, formaldehyde, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs), nitrosamine đặc trưng của thuốc lá (TSNA) và kim loại (nồng độ chì, crom, niken và fomandehit được tìm thấy trong khói của một số sản phẩm TLĐT ở mức bằng và cao hơn thuốc lá điếu truyền thống).
Bệnh cấp và mãn tính nguy hiểm liên quan đến TLĐT:
Hô hấp: sử dụng TLĐT có liên quan đến tổn thương phổi cấp tính, viêm phổi do lipoid, viêm phổi tăng bạch cầu ái toan, viêm phổi thể lỏng và viêm tiểu phế quản tắc nghẽn.
Ung thư: nguy cơ ung thư cao do kim loại nặng và các hợp chất carbonyl độc hại có trong khói thuốc lá điện tử.
Tim mạch: tăng nguy cơ hình thành huyết khối và xơ vữa động mạch, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, rối loạn chức năng nội mô liên quan đến bệnh tim mạch.
|
Ảnh: minh họa từ Internext
THUỐC LÁ NUNG NÓNG
Là sự kết hợp thiết bị điện tử và sản phẩm thuốc lá chuyên dùng làm sản sinh ra sol khí (khói) chứa nicotine và các hóa chất khác cho người sử dụng hít vào.
Thành phần: Sử dụng nguyên liệu từ thuốc lá (sợi, lá thuốc lá) cùng các chất phụ gia không phải thuốc lá, và thường được tẩm hương liệu. Thuốc lá có thể ở dạng điếu hoặc ở các dạng thiết kế đặc biệt khác như thanh, viên/ngăn chứa thuốc lá
Khói của TLNN: Có chứa nicotine và các hóa chất độc hại khác giống như trong khói thuốc lá điếu truyền thống. Nồng độ một số hóa chất trong TLNN thấp hơn thuốc lá điếu truyền thống, nhưng nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn và tạo ra những chất mới không có trong khói thuốc lá thông thường có khả năng gây hại cho sức khỏe.
Bệnh cấp và mãn tính nguy hiểm liên quan đến TLNN: Phơi nhiễm chất độc hại (nitrosamines, aldehydes, carbon monoxide...) có trong khói của TLNN liên quan tới các loại ung thư phổi, mũi, thực quản, gan, tụy, cổ tử cung, tăng nguy cơ tim mạch, đột quỵ.
|
Về cơ bản, hai loại thuốc lá này có khác nhau về mặt cấu tạo, thành phần cũng như cơ chế tạo ra khói thuốc. Tuy nhiên sản phẩm tạo ra là gần như nhau đều chứa thành phần chủ yếu là nicotine và nhiều độc chất khác gây tổn hại đến sức khỏe con người:
Gây nghiện: Thành phần chính của khói thuốc lànicotine thuộc nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như các chất ma túy Heroin và Cocain. Nicotine tác động trên hệ thần kinh trung ương, sau khi hút thuốc nicotine được đưa đến não một cách nhanh chóng trong vòng 10 giây dễ dẫn đến các rối loạn tâm thần, có những suy nghĩ và hành động sai lệch khi sử dụng không kiểm soát các loại thuốc lá này.
Đối với trẻ em và phụ nữ mang thai: Nicotin trong TLĐT gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em vì não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển, nicotin cũng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bà mẹ và thai nhi trong thai kỳ, gây ra sinh non và thai chết lưu.
Tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá điếu truyền thống: WHO lo ngại rằng trẻ em sử dụng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới có nguy cơ sử dụng các sản phẩm thuốc lá cao gấp 3 lần trong tương lai. Những thanh thiếu niên và người trẻ chưa bao giờ hút thuốc lá nhưng sử dụng TLĐT thì có nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu truyền thống cao hơn những người chưa từng sử dụng TLĐT do ảnh hưởng của nhiều yếu tố như chi phí mua thuốc lá, tính tiện lợi sẵn có của thuốc lá truyền thống... hay đơn giản chỉ vì tính tò mò muốn thử nhiều loại thuốc hơn một khi đã sử dụng thuốc lá.
Gây chấn thương nghiêm trọng do nổ pin: cũng giống như những thiết bị điện tử khác, TLĐT hay TLNN cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ pin do chạm các mạch điện với nhau, độ an toàn không được đảm bảo.
Gây tử vong: TLĐT làm tăng nguy cơ mắc và tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh và ung thư dẫn đến làm tăng tỉ lệ vong ở những trường hợp này. Trên thế giới đã có nhiều trường hợp tử vong được ghi nhận có liên quan đến TLĐT. Cụ thể, ở Mỹ từ tháng 8/2019 đến 2/2020, có 68 ca tử vong và 2.807 trường hợp bị tổn thương hô hấp cấp phải nhập viện do sử dụng TLĐT (số liệu của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ).
Thuốc lá thế hệ mới không chỉ tác động xấu đến sức khỏe con người mà nó còn gây ra nhiều ảnh hưởng xấu tới an sinh xã hội, tăng gánh nặng kinh tế gia đình khi phải bỏ ra các chi phí đắt đỏ điều trị các bệnh do sử dụng thuốc lá gây ra, mặc dù cho đến nay chưa thể định lượng hết được chi phí bệnh tật cho xã hội mà nó gây ra.
Qua đó, cho thấy tác hại của thuốc lá thế hệ mới là vô cùng to lớn đối với chúng ta. Mỗi cá nhân phải tự có ý thức trách nhiệm trong phòng, chống thuốc lá, bảo vệ sức khoẻ bản thân, gia đình và toàn xã hội bằng cách tuyệt đối không sản xuất, mua bán, sử dụng thuốc lá với bất kỳ hình thức nào, khi đã lỡ hút thuốc thì phải cai thuốc càng sớm càng tốt. Đồng thời vận động người thân, bạn bè và mọi người xung quanh cùng tham gia nói không với thuốc lá, vì một môi trường không khói thuốc lá cho thế hệ mai sau.
BS. Mỹ Hạnh - CDC Đồng Tháp