Vì sao thuốc lá điện tử ngày càng trở nên phổ biến?

ĐTO - Thông qua cuộc điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 34 tỉnh, thành do Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHCTL) thực hiện năm 2020 cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử (TLĐT) chung tăng 18 lần so với năm 2015 (từ 0,2% lên 3,6%), trong đó nam giới tăng 14 lần, nữ giới tăng 10 lần.

Tình hình chung của việc giảm sử dụng thuốc lá tại Việt Nam đang theo chiều hướng tích cực nhờ sự nỗ lực trong công tác PCTHCTL. Từ năm 2015 - 2020, tỷ lệ sử dụng thuốc lá chung giảm từ 22,5% xuống còn 21,7%. Nam giới hút thuốc lá giảm từ 45,3% xuống 42,3%; tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại nhà, nơi làm việc cũng được giảm rõ rệt. Nhận thức của người dân ngày càng được nâng cao, đa phần người dân đều biết tác hại nghiêm trọng của thuốc lá đến sức khỏe; tỷ lệ người dân được thông tin về Luật PCTHCTL tăng...

Tại cuộc họp nhóm Kỹ thuật về PCTHCTL do Quỹ PCTHCTL và Bộ Y tế (tổ chức ngày 7 - 8/4/2022) cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 15,4 triệu người đang hút thuốc lá, trong đó có 14,8 triệu người là nam và 603.000 người là nữ. Điều đáng nói hơn hết là tỷ lệ sử dụng thuốc lá chung chỉ giảm nhẹ nhưng tỷ lệ sử dụng TLĐT lại tăng cao báo động, qua đó cho thấy TLĐT ngày càng trở nên phổ biến. Vậy nguyên nhân do đâu?

Trước tiên là người dùng dễ tiếp cận với TLĐT. Hiện nay, TLĐT được rao bán tràn lan trên mạng xã hội, thậm chí có hẳn những cửa hàng riêng biệt để trưng bày, giới thiệu các loại TLĐT. Người dùng dễ dàng mua được mà không có bất cứ yêu cầu nào được đặt ra để hạn chế số lượng hay đối tượng người dùng. TLĐT đa dạng, phong phú với đủ các thể loại, hương vị, màu sắc… để nhắm đến đối tượng là giới trẻ dễ tiếp cận, thích những điều mới lạ, theo trào lưu nên rất dễ bị lôi kéo sử dụng. Các nhà sản xuất cũng nắm được điều này nên đẩy mạnh quảng bá, tiếp thị các sản phẩm thuốc lá mới như TLĐT, thuốc lá nung nóng trong giới trẻ.

Bên cạnh đó, thuế cũng là một trong những yếu tố quan trọng. Ở Việt Nam thuế thuốc lá còn rất thấp. Theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện nay, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá của Việt Nam là 75% giá xuất xưởng, quy ra trên giá bán lẻ thì mức thuế này chỉ chiếm 38,8% giá của 1 bao thuốc lá đến tay người tiêu dùng. Theo quy định pháp luật hiện hành của nước ta cũng không cấm việc buôn bán TLĐT. Để được buôn bán TLĐT, chủ cơ sở kinh doanh chỉ cần đáp ứng các yêu cầu chung như tất cả các loại hàng hóa thông thường khác. Cùng với việc một số doanh nghiệp, tổ chức lợi dụng, đánh tráo khái niệm gây nhằm lẫn về TLĐT cũng như thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá mới giảm hại hơn so với thuốc lá truyền thống, hay là một phương pháp thay thế an toàn hơn cho thuốc lá thông thường... từ đó làm sai lệnh nhận thức về tác hại của TLĐT.

Hiện nay, công tác thông tin truyền thông về PCTHCTL được đẩy mạnh, mang lại những tín hiệu khả quan. Tuy nhiên, việc tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá dễ dàng, hầu như chúng được bày bán khắp mọi nơi với đa dạng hình thức, song song đó là việc chúng ta chưa có quy định về việc cấp phép quản lý điểm bán hàng. Vì vậy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nước ta vẫn còn ở mức rất cao, đặc biệt là đối với TLĐT.

MỸ HẠNH