Bãi bỏ mức lương cơ sở sẽ làm phát sinh nhiều vấn đề

Khi Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật đã chưa tính đến thời điểm thực hiện cải cách chính sách tiền lương, nên cần làm rõ thêm rất nhiều vấn đề.

Cải cách tiền lương là vấn đề lớn và khó, tác động đến nhiều đối tượng, đặc biệt là người đã nghỉ hưu

Theo báo cáo một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) - dự án luật được thảo luận tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách ngày 27/3, cải cách tiền lương là vấn đề lớn và khó, tác động đến nhiều đối tượng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc giải quyết các chế độ cụ thể của bảo hiểm xã hội và các quy định có tính chất căn bản của bảo hiểm xã hội.

Ủy ban Xã hội cho biết, khi Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật đã chưa tính đến thời điểm thực hiện cải cách chính sách tiền lương, nên chưa dự liệu hết được tác động của việc thay đổi này đến các quy định có liên quan trong dự thảo luật.

Cơ quan của Quốc hội nêu rõ, theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương sẽ “bãi bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương hiện nay, xây dựng chế độ tiền lương mới, theo đó mức lương cơ bản bằng số tiền cụ thể trong bảng lương mới”. Như vậy, từ ngày 1/7/2024, khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương sẽ phát sinh một số vấn đề.

Thứ nhất, do bãi bỏ “mức lương cơ sở” nên không còn căn cứ thực hiện được việc điều chỉnh tiền lương đã đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu; không còn căn cứ để tính hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội (một số khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội dựa trên mức lương cơ sở) và một số chế độ quy định ở các luật khác trong các lĩnh vực như khen thưởng; bảo hiểm y tế; chế độ đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; huy động dân quân tự vệ; lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở...

Thứ hai, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của nhóm đối tượng thực hiện tiền lương do Nhà nước quy định sẽ tăng lên so với hiện hành dẫn đến tiền đóng bảo hiểm xã hội cũng tăng lên đáng kể, điều này sẽ làm tăng phần chi ngân sách nhà nước đóng cho những đối tượng này.

Thứ ba là phát sinh chênh lệch khá lớn về lương hưu giữa người nghỉ hưu trước và sau ngày 1/7/2024, nếu không thực hiện điều chỉnh cho đối tượng nghỉ hưu trước thời điểm này khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương.

Quang cảnh hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, tại Nhà Quốc hội

Cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ căn cứ để tính quy đổi thành mức tiền tuyệt đối khi chuyển xếp lương mới (bỏ mức lương cơ sở và hệ số), mức sàn an sinh xã hội tối thiểu và căn cứ tính.

Tiếp theo, cần làm rõ căn cứ để tính và điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và một số chính sách an sinh xã hội đang gắn với mức lương cơ sở khi thực hiện chính sách cải cách tiền lương; kinh phí từ ngân sách nhà nước phát sinh khi điều chỉnh trợ cấp người có công với cách mạng, trợ cấp bảo trợ xã hội, chuẩn nghèo theo chính sách cải cách tiền lương.

Hàng loạt vấn đề khác cũng cần được đặt ra như cơ cấu tiền lương làm căn cứ để đóng bảo hiểm xã hội đối với các đối tượng thực hiện tiền lương do Nhà nước quy định có bao gồm các khoản phụ cấp và nếu có thì là các loại phụ cấp nào; các trường hợp thực hiện điều chỉnh lương hưu cho người đã nghỉ hưu trước 1/7/2024 và người nghỉ hưu trước năm 1995, người nghỉ hưu có mức lương hưu thấp sẽ phát sinh chi từ quỹ bảo hiểm xã hội ở mức nào và mức độ ảnh hưởng đến khả năng cân đối quỹ hưu trí, tử tuất (cả trong ngắn hạn và dài hạn) như thế nào; những vấn đề phát sinh cụ thể về lương hưu, các chế độ trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng đối với lượng vũ trang (công an, quân đội) do nhóm đối tượng này có những đặc thù khác với khu vực dân sự (hệ số lương 1,8; tuổi nghỉ hưu thấp hơn...) và biện pháp xử lý…

Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Xã hội tán thành với sự cần thiết phải sửa đổi những quy định về cách tính mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần, việc điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội và các quy định liên quan “mức lương cơ sở” trong dự thảo luật; song đề nghị Chính phủ đề xuất phương án sửa đổi cụ thể, giải quyết thấu đáo những vấn đề đặt ra như đã nêu trên.

Theo ANH PHƯƠNG (SGGP)