Biểu tượng văn hóa - lịch sử và nhân văn trên Đất Sen hồng

ĐTO - Ngày 19/5/2022, nhân kỷ niệm 132 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Tháp long trọng khánh thành Nhà trưng bày “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Cách mạng Việt Nam”. Nhưng hơn cả công trình trưng bày về vĩ nhân, nơi đây được xem như biểu tượng về văn hóa - lịch sử và nhân văn trên Đất Sen hồng.

Một góc Nhà trưng bày Chủ tịch Hồ Chí Minh với Cách mạng Việt Nam. (Ảnh: LT)

Nhà trưng bày... công nghệ

Trước giờ khánh thành, tôi thật may mắn được đích thân chị Vũ Quyên - Giám đốc Khu Di tích Nguyễn Sinh Sắc hướng dẫn tìm hiểu. Nằm nép mình trong khuôn viên Khu Di tích Nguyễn Sinh Sắc (TP Cao Lãnh), Nhà trưng bày Chủ tịch Hồ Chí Minh với Cách mạng Việt Nam không có sự hoành tráng về quy mô, cầu kỳ về kiến trúc, thế nhưng, ngay sau khi đặt bước chân đầu tiên, tôi đã choáng ngợp trước sự hoành tráng của tư liệu, hiện vật.... “Nhà trưng bày có diện tích 600m2 với trên 200 hình ảnh, hiện vật, được trưng bày theo 6 chuyên đề phản ánh một cách hệ thống cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh gắn với từng giai đoạn lịch sử của dân tộc”, chị Quyên giới thiệu. Tại mỗi chuyên đề, có điểm nhấn để người xem hình dung được cốt lõi của lịch sử. Thí dụ như chuyên đề 1 “Thời thơ ấu của Chủ tịch Hồ Chí Minh và hành trình đi tìm đường cứu nước (1890 - 1930), có thiết kế mô hình Bến Nhà Rồng và con tàu Đô đốc Latútsơ Tơrêvin (Amiral Latouche Tréville). Nhưng bao trùm tất cả vẫn là cách phối các hiện vật lịch sử gắn liền với hình ảnh giản dị của người lãnh tụ vĩ đại luôn hướng trái tim về miền Nam ruột thịt. Đó là không chỉ là bộ đồ ka ki, đôi guốc mộc Bác thường dùng... mà còn là chiếc thùng mà Bác thường dùng để tưới cây vú sữa của đồng bào miền Nam gởi ra tặng Người... “Mọi người còn dễ dàng khám phá cả thế giới tư liệu về Bác thông qua hệ thống công nghệ được thiết kế thẩm mỹ theo từng chuyên đề” - chị Quyên khiến tôi thêm tò mò với kho tư liệu từ ứng dụng công nghệ trong nhà Trưng bày. Theo đó, bên cạnh hệ thống chiếu màn hình rộng và màn hình led để phục vụ các đoàn khách đông người, tại mỗi chuyên đề còn có hệ thống màn hình được kết nối Internet để các thuyết minh viên “công chiếu” hình ảnh, tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp Cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Rất tình cờ, lúc này, ông Lê Minh Trung - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Đồng Tháp cũng đến để rà soát công việc thuộc chức năng của đơn vị. Sau khi đi một vòng, ông Trung bày tỏ hài lòng: “Đây là công trình nhà trưng bày đầu tiên ở Đồng Tháp có sự phối hợp hài hòa giữa truyền thống với kỹ thuật và công nghệ hiện đại. Vì thế, không chỉ đầy đủ mà còn có thêm sự sinh động, hấp dẫn”.

Ứng dụng công nghệ tìm tư liệu về Bác tại Nhà trưng bày. (Ảnh: LT)

Biểu tượng của văn hóa - lịch sử và nhân văn

“Để có Nhà trưng bày hôm nay, chúng tôi đã trải qua quá trình bàn thảo, tranh luận đầy trách nhiệm”- ông Lê Minh Trung như lôi cuốn tôi vào câu chuyện đằng sau công trình. Theo ông Trung, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Đồng Tháp luôn mong muốn có công trình tưởng niệm Bác. Đây là thuận lợi, nhưng cũng là thách thức lớn cho những người triển khai thực hiện. “Đồng Tháp có di tích cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc - thân sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vì thế, nếu xây công trình Đền thờ về Bác sẽ dễ lâm vào thế tiến thoái lưỡng nan”, ông Trung nhấn mạnh - “Nếu xây Đền thờ Bác to hơn Đền thờ cụ Phó bảng thì khó đảm bảo yếu tố truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Nhưng, nếu xây Đền thờ Bác nhỏ quá thì không đảm bảo tính trang nghiêm và đáp ứng nhu cầu thăm viếng của người dân trong và ngoài tỉnh...”. Sau thời gian bàn luận, tập thể lãnh đạo Đồng Tháp tổ chức đoàn tham quan thực tế, từ đó đi đến quyết định: xây dựng Nhà trưng bày thay cho công trình Đền thờ theo dự kiến trước đó. Trong đó có việc ứng dụng công nghệ để lưu trữ, trưng bày theo công nghệ. Quyết định này không chỉ thể hiện tính nhân văn khi “né” được tâm lý “so sánh” không đáng có, mà còn tạo điều kiện cho ngành chức năng triển khai các ý tưởng để mỗi hạng mục ở đây phát huy tối đa công năng sử dụng lẫn chiều sâu văn hóa. Đó không chỉ là việc bố trí lộ trình khám phá 6 chuyên đề theo chiều kim đồng hồ, mà chỉ tính riêng hoa văn bên ngoài cũng quá đủ để tạo ra sự khác biệt cho công trình này. Theo đó, bên ngoài thiết kế đắp nổi hoa văn sen - sếu. Đây vừa là biểu tượng từ giống cây - con đặc hữu của vùng đất, vừa thể hiện tấm lòng “thuần khiết” của Đồng Tháp luôn mong muốn ôm trọn vào lòng nguồn tư liệu về Người bên trong... Và cũng chính thiết kế đó đã tạo ra sự trùng hợp về con số 6 vốn được văn hóa bản địa xem như biểu tượng cho sự giàu có. Để đáp ứng các phù điêu sen - sếu bên ngoài, đã “kéo” kiến trúc Nhà trưng bày ra đúng con số 600m2. Độc đáo hơn là bên trong lại trưng bày đúng 6 chuyên đề về Bác. Và có sự trùng khớp ngẫu nhiên là Nhà trưng bày này được khánh thành vào thời điểm mà tổng các con số kỷ niệm Ngày sinh của Bác lại vừa tròn 6 (132).

Lục Tùng