Múa ngày càng… loạn xạ

Bất chấp phản ứng của các nhà chuyên môn, múa trên các sân khấu ca nhạc, cải lương nhiều năm qua vẫn chiếm số đông là các tiết mục minh họa nhảy nhót không có nội dung và ngôn ngữ thể hiện.

Chưa bao giờ các chương trình biểu diễn nghệ thuật từ ca nhạc cho đến cải lương lại thừa mứa về múa minh họa như bây giờ. Các kênh truyền hình hễ có chương trình văn nghệ là có múa minh họa. Nhu cầu múa minh họa này đã khiến các nhóm múa, biên đạo múa mọc lên như nấm sau mưa.

Ngôi nhà chung bị hoen ố

NSND Kim Quy, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ múa Việt Nam, ngao ngán nói: “Chúng tôi đã nhiều lần lên tiếng, đến nỗi sự bức xúc của mình bị chai lì. Quá nhiều chương trình văn nghệ chuyên nghiệp tại các sân khấu cho đến các chương trình trên sóng truyền hình đều cho thấy sự cẩu thả trong biên đạo múa đã khiến cho nghề này bị xem nhẹ.

Hiện nay, tình trạng múa loạn xạ vì tiền là rất phổ biến. Chúng tôi đã lên tiếng với tinh thần đầy thiện chí để các nhà tổ chức biểu diễn quan tâm đến việc “chọn mặt gửi vàng”, chọn đúng đội ngũ biên đạo múa có ý thức lao động nghệ thuật, góp phần nâng cao hiệu quả nghệ thuật cho các chương trình biểu diễn. Thế nhưng, nạn bè phái, phe nhóm, rồi cả những vấn đề tiêu cực diễn ra sau tấm màn nhung đã khiến ngành múa không thể định hướng đúng.

Cảnh trong vở cải lương Cội nguồn - Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang với những tiết mục múa đặc sắc do biên đạo múa Lê Trung Thảo dàn dựng

Mặt khác, sự không chuyên của một số biên đạo múa, các vũ đoàn, vũ công không được đào tạo bài bản nhưng tham gia biểu diễn ngày càng nhiều đã góp phần làm cho bức tranh múa có phần bát nháo. Tôi rất sợ sự chai lì trong sáng tạo ở lớp trẻ, càng sợ hơn khi những bức xúc được nêu lên nhưng chẳng có ai nghe, chẳng có sự điều chỉnh”.

Cùng tâm trạng với NSND Kim Quy, NSƯT Đặng Hùng - Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Bông Sen, TP HCM - nói: “Tôi cũng bị chai lì cảm xúc khi nhìn mặt bằng biểu diễn của nghệ thuật múa tại TP HCM với nhiều nhóm múa không chuyên nghiệp cứ thi nhau biểu diễn đã kéo thấp thị hiếu thẩm mỹ của khán giả bởi những động tác múa đơn điệu, không chuyển tải được nội dung, tính tư tưởng.

Thậm chí, trong cách thể hiện có sự dung tục. Theo tôi, khâu phúc khảo các chương trình văn nghệ trên các màn ảnh nhỏ, các đài truyền hình phải siết chặt việc múa minh họa. Rất nhiều tiết mục khi chạy tổng duyệt thì ăn mặc nghiêm túc nhưng khi lên sóng thì không chấp nhận được. Thế mà người nắm giữ trọng trách lại cho qua, ngành múa sống trong ngôi nhà chung bị hoen ố”.

Cải lương cũng bị múa… áp đảo

Hầu hết ý kiến của các nhà chuyên môn đều lên án việc sân khấu cải lương gần đây bị múa minh họa áp đảo. NSND Phạm Anh Phương - Giám đốc Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam, Trưởng Ban Sáng tác Hội Nghệ sĩ múa Việt Nam - nói: “Làm mới bài vọng cổ hoặc cố đưa tiết tấu mới vào các chương trình biểu diễn cổ nhạc là một việc làm cần thiết nhưng lạm phát múa để minh họa cho nội dung của bài ca cổ thì hỏng”.

Nghệ sĩ Tạ Thùy Chi tâm sự: “Chúng tôi đã nhiều lần nêu lên tâm tư của mình khi thấy bị đánh đồng với những biên đạo múa tự phát. Có thể họ vì cuộc sống mà nhận bừa các sô diễn, khiến cho bộ mặt của nghệ thuật múa lem luốc nhưng nếu có ý thức về nghề, họ sẽ nhận thấy chất lượng nghệ thuật của mỗi tác phẩm múa rất cần cá tính độc lập của ngôn ngữ. Nó khác với việc biểu diễn ca khúc, trích đoạn cải lương vì mỗi động tác, mỗi hình tượng đều có ngôn ngữ riêng”.

Nghệ sĩ Lê Trung Thảo (Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang) tâm sự: “Tôi rất buồn khi múa của sàn diễn cải lương ngày càng bị đánh giá là không chuyên”. NSƯT - đạo diễn Hoa Hạ nói: “Nhiều biên đạo múa nghĩ nghề dàn dựng múa rất đơn giản, chỉ cần quy tụ diễn viên lại, quơ tay, vung chân theo nhạc, vận đồng phục thật đẹp vào là được. Chính vì thế nên có quá nhiều vũ đoàn, biên đạo múa không chuyên nghiệp đang hành nghề chuyên nghiệp trên các sân khấu.

2/3 chưa qua đào tạo

TP HCM có hơn 50 nhóm múa (thường gọi vũ đoàn) đang hoạt động biểu diễn chuyên nghiệp, chưa kể rất đông nhóm múa hoạt động trong các nhà hàng tổ chức tiệc cưới. Chỉ tính riêng sân khấu chuyên nghiệp, hằng đêm có đến 1.000 diễn viên múa tham gia biểu diễn. Thế nhưng, qua khảo sát của Hội Nghệ sĩ múa TP HCM, theo NSND Kim Quy, 2/3 trong số đó chưa được đào tạo, chưa qua trường lớp. Bà nhận xét: “Gọi múa “rừng” là đúng vì khi chúng tôi xem phúc khảo các chương trình biểu diễn trong đó có múa nhưng các tiết mục múa được dàn dựng cẩu thả, không thể chấp nhận”.

NSND Kim Quy nói thêm: “Tiêu chí làm nghề của ngành múa rất khắc nghiệt; diễn viên múa, biên đạo múa phải công phu khổ luyện mới có được thành quả. Tại sao các nhà tổ chức lại chấp nhận vô số những vũ công, biên đạo không được đào tạo chuyên nghiệp tham gia biểu diễn các chương trình lớn, phát sóng trực tiếp cho hàng triệu người xem? Chính sự thỏa hiệp vì lợi nhuận, chi phí đầu tư thấp đã khiến cho ngành múa bị mất điểm trong mắt công chúng hôm nay”.

Theo Thanh Hiệp (Người lao động)