25 năm xây dựng và phát triển

ĐTO - Năm 1993, Đại hội đại biểu toàn quốc các hợp tác xã (HTX) Việt Nam lần thứ nhất được tổ chức trong 2 ngày (29 và 30/10/1993) và thành lập Hội đồng Liên minh các HTX Việt Nam, có chức năng, nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho tất cả các HTX hoạt động ở các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân.

Ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất giúp nông dân trồng lúa ở Hợp tác xã Mỹ Đông 2, huyện Tháp Mười tăng lợi nhuận kinh tế - mô hình hợp tác xã phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị của địa phương. Ảnh: Mỹ Lý

Chủ tịch Hồ Chí Minh là Người đầu tiên đưa tư tưởng HTX vào Việt Nam. Ngay sau khi Việt Nam giành độc lập, Người đã quan tâm chỉ đạo phát triển các cơ sở kinh tế hợp tác (KTHT), HTX. Năm 1948, Hợp tác xã Thủy tinh Dân chủ, HTX đầu tiên được thành lập ở chiến khu Việt Bắc. Trải qua hơn 70 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, phong trào KTHT, HTX đã vượt qua nhiều khó khăn, trở ngại, có những đóng góp quan trọng trong mỗi giai đoạn cách mạng của đất nước.

Cùng với quá trình hình thành và phát triển phong trào HTX ở Việt Nam, các tổ chức đại diện và hỗ trợ cho khu vực HTX lần lượt được thành lập, đáp ứng yêu cầu tư vấn, hỗ trợ cho các HTX phát triển theo chủ trương của Đảng, Nhà nước. Năm 1955, Ban quản lý HTX mua bán Việt Nam được thành lập với nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho các HTX, liên hiệp HTX mua bán trong phạm vi toàn quốc.

Năm 1978, Liên hiệp HTX tiểu, thủ công nghiệp Trung ương (gọi tắt là Liên hiệp xã Trung ương) được thành lập theo Nghị định số 279-CP ngày 2/11/1978 của Hội đồng Chính phủ. Liên hiệp xã Trung ương có nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho các HTX, liên hiệp HTX hoạt động trong lĩnh vực tiểu, thủ công nghiệp cả nước.

Năm 1990, thực hiện Nghị quyết số 16-NQTW ngày 15/7/1988 của Bộ Chính trị về đổi mới chính sách và cơ chế quản lý đối với HTX và các đơn vị kinh tế ngoài quốc doanh, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng có Quyết định số 81-CT ngày 19/3/1990 giải thể Liên hiệp xã Trung ương và Quyết định số 82-CT ngày 19/3/1990, thành lập Ban trù bị đại hội thành lập Hội đồng Trung ương các HTX và các đơn vị sản xuất ngoài quốc doanh.

Năm 1991, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng có Quyết định số 409-CT ngày 18/12/1991 thành lập Hội đồng Trung ương lâm thời các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, thành viên bao gồm tất cả các HTX, liên hiệp HTX và các doanh nghiệp vừa và nhỏ ngoài quốc doanh đang hoạt động trên tất cả các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế Việt Nam.

Năm 1993, Đại hội đại biểu toàn quốc các HTX Việt Nam lần thứ nhất được tổ chức trong 2 ngày (29 và 30/10/1993) và thành lập Hội đồng Liên minh các HTX Việt Nam, có chức năng, nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho tất cả các HTX hoạt động ở các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân. Đại hội đã bầu 51 đồng chí vào Ban Chấp hành Hội đồng Liên minh các HTX Việt Nam khóa 1. Điều lệ Hội đồng Liên minh các HTX Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ chuẩn y tại Quyết định số 582/TTg ngày 1/12/1993.

Tại thời điểm Đại hội, có 31 Hội đồng Liên minh Hợp tác xã (LMHTX) cấp tỉnh, thành phố; đến cuối năm 1999, 61 tỉnh, thành phố có Hội đồng LMHTX. Trong nhiệm kỳ, Hội đồng LMHTX đã làm tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, nổi bật là tham mưu và trực tiếp tham gia xây dựng Luật HTX năm 1996; tuyên truyền vận động phát triển KTHT, HTX. Đến ngày 31/10/1999, cả nước có 15.591 HTX và hơn 160.000 tổ, nhóm sản xuất dịch vụ và hình thức hợp tác giản đơn khác.

Năm 2000, Đại hội đại biểu toàn quốc Hội đồng Liên minh các HTX Việt Nam lần thứ 2 được tổ chức trong 2 ngày (19 và 20/1/2000) với khẩu hiệu hành động “Hợp tác - Đổi mới - Phát triển” - tại Đại hội này đã đổi tên thành Liên minh Hợp tác xã Việt Nam (LMHTXVN)

Đại hội đã bầu 135 đồng chí vào Ban chấp hành LMHTXVN khóa II, nhiệm kỳ 2000 - 2004. Điều lệ LMHTXVN được Thủ tướng chuẩn y tại Quyết định số 127/2000/QĐ-TTg ngày 17/11/2000. Trong nhiệm kỳ, LMHTXVN tiếp tục được củng cố và có bước phát triển mới, đến cuối năm 2004, tất cả 64 tỉnh, thành phố đều có LMHTX tỉnh, thành phố; Liên minh thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, trong đó nổi bật là tham mưu và trực tiếp tham gia xây dựng Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể năm 2002; Luật HTX năm 2003; tuyên truyền vận động phát triển KTHT, HTX, đến ngày 30/6/2004, cả nước có 16.899 HTX, liên hiệp HTX và hơn 300.000 THT.

Năm 2005, Đại hội đại biểu LMHTXVN lần thứ 3 được tổ chức trong 2 ngày (27 và 28/01/2005) với khẩu hiệu hành động: “Hợp tác - Đổi mới - Hội nhập - Phát triển”. Đại hội đã bầu 117 đồng chí vào Ban Chấp hành LMHTXVN khóa III, nhiệm kỳ 2005 - 2010. Điều lệ LMHTXVN được Thủ tướng Chính phủ công nhận tại Quyết định số 75/2005/QĐ-TTg ngày 11/4/2005.

Trong nhiệm kỳ, LMHTXVN tiếp tục tham mưu cho Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể, HTX theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX; thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, tuyên truyền vận động phát triển KTHT, HTX theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX; thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, tuyên truyền vận động phát triển KTHT, HTX.

Tính đến 30/6/2010, cả nước có 18.244 HTX, 53 liên hiệp HTX và trên 360.000 THT. Năm 2010, Đại hội đại biểu toàn quốc LMHTXVN lần thứ 4 được tổ chức trong 2 ngày (từ 12 - 13/8/2010) với khẩu hiệu hành động “Đoàn kết, hợp tác, phát triển vì cộng đồng và an sinh xã hội”.

Đại hội đã bầu 135 đồng chí vào Ban Chấp hành LMHTXVN khóa IV, nhiệm kỳ 2010 - 2015. Trong nhiệm kỳ, LMHTXVN đã tham mưu cho Đảng tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX và Bộ Chính trị ra Kết luận số 56-KL/TW ngày 21/2/2013 về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX; tham mưu và trực tiếp tham gia xây dựng Luật HTX năm 2012; thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, tuyên truyền vận động phát triển KTHT, HTX, đến 30/7/2015, cả nước có 18.592 HTX, 42 liên hiệp HTX và trên 143.000 THT đang hoạt động.

Năm 2016, Đại hội đại biểu toàn quốc LMHTXVN lần thứ 5 được tổ chức trong 2 ngày (từ 17 - 19/7/2016) với khẩu hiệu hành động “Đoàn kết - Đổi mới - Hội nhập - Phát triển bền vững”. Đại hội đã bầu 141 đồng chí vào Ban Chấp hành LMHTXVN khóa V, nhiệm kỳ 2016 - 2020. Điều lệ LMHTXVN được Thủ tướng Chính phủ công nhận tại Quyết định số 105/QĐ-TTg ngày 24/1/2017.

Trong nhiệm kỳ này, LMHTXVN cũng đã xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp phát triển KTHT, HTX cũng như tiếp tục củng cố, đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống LMHTX (chỉ tiêu cụ thể trong báo cáo chính trị và Nghị quyết Đại hội V).

Ươm cây giống trong nhà lưới ở Hợp tác xã nông nghiệp Tân Bình, huyện Thanh Bình - một trong những mô hình hợp tác xã kiểu mới của tỉnh nhà. Ảnh: Mỹ Lý

Thời gian qua, LMHTX tiếp tục đẩy mạnh tham mưu đề xuất với Đảng, Nhà nước về hoàn thiện cơ chế chính sách phát triển KTHT, HTX, trong đó nổi bật là tham mưu sơ kết Luật HTX năm 2012, tổ chức buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ra thông báo số 276/TB-VPCP ngày 3/8/2018 về phát triển KTHT, HTX và hoạt động của hệ thống LMHTXVN, chuẩn bị tổng kết 15 năm Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX...; triển khai có hiệu quả theo chức năng, nhiệm vụ, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động phát triển KTHT, HTX. Đến 30/6/2018, cả nước có 95.000 THT, 21.026 HTX và 51 liên hiệp HTX.

Trải qua 25 năm xây dựng và phát triển (29/10/1993 - 29/10/2018), LMHTXVN từng bước đổi mới, bám sát chức năng nhiệm vụ để tổ chức các hoạt động. LMHTXVN không ngừng nâng cao hiệu quả, từng bước đáp ứng yêu cầu của các HTX thành viên; tích cực tham mưu với Đảng, Nhà nước trong việc hoàn thiện môi trường pháp luật cho các HTX hoạt động, xây dựng các chương trình, đề án hỗ trợ phát triển HTX, phối hợp tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về KTHT, HTX; xây dựng mô hình mới, HTX điển hình, tiên tiến, HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị để giới thiệu, nhân rộng.

Bên cạnh các hoạt động trên, LMHTXVN còn chú trọng tổ chức các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho LMHTX các cấp và khu vực HTX đáp ứng với yêu cầu mới; tư vấn, hướng dẫn bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các HTX, các thành viên; giới thiệu, giúp các HTX ứng dụng tiến bộ khoa học trong sản xuất - kinh doanh, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cho các cơ sở KTHT, HTX; tổ chức các phong trào thi đua yêu nước trong khu vực KTHT, HTX; khen thưởng những tập thể và cá nhân có nhiều thành tích.

Ngoài ra, LMHTXVN còn mở rộng hợp tác quốc tế để tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức, các nước có phong trào HTX phát triển. Hiện nay, LMHTXVN là thành viên của LMHTX quốc tế (JCA), Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ thế giới (WASME), các tổ chức quốc tế khác và có quan hệ hợp tác với 200 tổ chức HTX các quốc gia.

Với những kết quả đạt được, LMHTXVN đã được Đảng, Nhà nước tặng Huân chương Hồ Chí Minh cho cán bộ, xã viên HTX và LMHTXVN vì có công lao to lớn, nhiều thành tích xuất sắc đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc; Huân chương Độc lập hạng Ba; Huân chương Lao động hạng Nhất và nhiều phần thưởng cao quý khác.

T.Hiền (lược ghi)