Tác hại từ việc đốt đồng

Việc đốt đồng sau mỗi vụ thu hoạch lúa trở thành một tập quán có từ lâu đời của người nông dân. Tuy nhiên, theo các nhà chuyên môn, nông dân nên xử lý rơm rạ theo hướng an toàn, bền vững và thân thiện với môi trường.

Để tăng hiệu quả sản xuất lúa, nông dân nên hạn chế việc đốt đồng sau mỗi vụ thu hoạch

Tác hại của việc đốt đồng

Hiện nay, tại một số tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, trong đó có Đồng Tháp, nông dân phải đối mặt với tình trạng lúa bị vàng lá, thấp cây, kém phát triển, nguyên nhân được xác định là do không xử lý rơm rạ trước khi làm đất.

Bà Lê Thị Hà - Phó phòng Bảo vệ thực vật (BVTV), Chi cục BVTV tỉnh Đồng Tháp cho biết: “Phần lớn nông dân sau khi thu hoạch lúa thường phủ rơm để đốt, việc này dẫn đến hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Thực tế cho thấy, khi đốt đồng các chất hữu cơ trong rơm rạ và trong đất sẽ trở thành các chất vô cơ nên mất đi lượng dinh dưỡng cần thiết. Khi đốt đồng, nông dân vô tình làm lãng phí nguồn dinh dưỡng trong đất. Nếu đốt đồng lâu ngày sẽ khiến đất bị biến chất và trở nên chai cứng”.

Mặt khác, khi đốt đồng, một lượng khí độc như: CO2, CH4, CO, SO2... sẽ thải ra môi trường gây ô nhiễm. Do vậy, đốt bỏ rơm rạ cũng đồng nghĩa với việc bỏ đi 1 lượng phân bón, chất dinh dưỡng cần thiết cho cây lúa, thay vì trả lại nguồn dinh dưỡng cho đất thông qua việc xử lý rơm rạ thành phân hữu cơ.

Ngoài ra, việc đốt đồng còn tiêu diệt các loại côn trùng có ích cho cây lúa, làm mất cân bằng sinh thái đồng ruộng. Bởi cây lúa trong giai đoạn phát triển sẽ đối diện với nhiều loại dịch bệnh, nông dân phải sử dụng một lượng lớn phân bón, thuốc BVTV để phòng trừ khiến chi phí sản xuất cao, hiệu quả lại thấp.

Khi được hỏi về tác hại của việc đốt đồng sau thu hoạch lúa, đa số nông dân còn rất thờ ơ. Anh nguyễn Văn Đừng ngụ ấp An Quới, xã Mỹ An Hưng A, huyện Lấp Vò chia sẻ: “Chuẩn bị cho vụ sản xuất tiếp theo, với lượng rơm tồn dư trên đồng tôi thường phủ đều trên mặt ruộng để đốt. Việc đốt đồng được tôi và các hộ xung quanh thực hiện sau mỗi vụ lúa”.

Nên xử lý rơm rạ sau vụ thu hoạch đúng cách

Theo Chi cục BVTV, khi đốt đồng và không xử lý rơm rạ đúng cách, cây lúa phải đối diện với nguy cơ ảnh hưởng ngộ độc hữu cơ, ngộ độc sắt. Để phòng ngừa các loại dịch hại trên lúa, nông dân phải chú ý sau khi thu hoạch nên cày ải để rơm rạ được phân hủy ít nhất 1 tháng và chỉ sạ lúa khi cho đất ngập 2 - 3 tuần. Trường hợp không cày ải được vì phải gieo sạ ngay sau khi thu hoạch, nông dân nên cắt gốc rạ rồi di chuyển hết rơm và gốc rạ ra khỏi ruộng trước khi làm đất. Lượng rơm rạ thừa sau thu hoạch, nông dân có thể tận dụng trồng nấm rơm hay ủ mục bằng chế phẩm Tricodecma làm phân hữu cơ bón lại cho đất.

Đối với trường hợp không cắt được gốc rạ để di chuyển ra khỏi ruộng, nông dân áp dụng biện pháp rút nước khỏi ruộng ở thời điểm 15 - 30 ngày sau khi sạ. Nước rút ra khô kiệt (ít nhất 5 ngày) đến khi mặt ruộng nứt chân chim 2 - 3mm thì xả nước vô lại rồi bón phân.

Bà Lê Thị Hà cho rằng: “Nông dân nên chọn giống có khả năng chống chịu tốt với điều kiện đất phèn và nhiều hữu cơ. Cần có thời gian cách ly giữa 2 vụ ít nhất 15 - 20 ngày, nhằm giúp rơm rạ phân hủy thành chất hữu cơ trả lại cho đất. Áp dụng tổng hợp các giải pháp kỹ thuật trong canh tác ngay từ đầu vụ sẽ giúp cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt. Ngoài ra, bà con nên bón thêm phân vôi, phân lân và kali để tăng khả năng chống chịu của cây lúa”.

Khánh Phan