Quân chủng Phòng không - Không quân 60 năm xây dựng, chiến đấu và phát triển

ĐTO - Trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu và phát triển, Quân chủng Phòng không - Không quân (QCPKKQ) đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; cùng cả nước hoàn thành thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tặng hoa chúc mừng kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Quân chủng Phòng không - Không quân (Ảnh: Duy Linh - Báo Nhân dân điện tử)

Ngày 22/10/1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh và Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 50 thành lập QCPKKQ, trên cơ sở hợp nhất Bộ Tư lệnh Phòng không và Cục Không quân. QCPKKQ ra đời là bước phát triển mới về tổ chức và sức mạnh chiến đấu của Quân đội ta, từ một Quân đội lúc đầu chỉ có bộ binh, trang bị vũ khí thô sơ đã phát triển thành Quân đội có đủ các quân, binh chủng hiện đại (vào thời điểm thành lập, QCPKKQ có 3 binh chủng: Cao xạ, Ra đa và Không quân). Đến ngày 7/1/1965, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 03 thành lập Trung đoàn Tên lửa 236 - Trung đoàn Tên lửa đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam. Từ đây QCPKKQ có đầy đủ 4 binh chủng hiện đại: Cao xạ, Ra đa, Không quân và Tên lửa, làm nòng cốt trong tác chiến phòng không, trong thế trận phòng không nhân dân.

Đây là sự kiện lịch sử quan trọng, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của Quân đội ta và của Bộ đội PKKQ. Sự ra đời của QCPKKQ thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trình xây dựng Quân đội cách mạng tiến lên chính quy, từng bước hiện đại, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của Quân đội nhân dân Việt Nam.

NHỮNG CHIẾN CÔNG VÀ NGHĨA VỤ QUỐC TẾ

Trong cuộc chiến đấu bảo vệ miền Bắc, chúng ta phải đương đầu với lực lượng không quân hùng mạnh và hiện đại của đế quốc Mỹ. Việc xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu cao là vấn đề cơ bản, vững chắc để hoàn thành các nhiệm vụ chiến đấu; từ Bộ Tư lệnh Quân chủng đến các phân đội đã tập trung quán triệt sâu sắc đường lối chính trị, quân sự của Đảng, xác định rõ nhiệm vụ, chức năng của Quân chủng; đồng thời, làm rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, khơi dậy tinh thần yêu nước và ý chí căm thù giặc.

Trong 4 năm chống chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ đối với miền Bắc nước ta (từ ngày 5/8/1964 đến ngày 1/11/1968), Bộ đội PKKQ đã lập chiến công vang dội, từ bẻ gãy chiến dịch “mũi tên xuyên”, “mũi lao lửa” đến đánh bại chiến dịch đánh phá Cầu Hàm Rồng, đập tan chiến dịch “sấm rền” và những đợt đánh phá điên cuồng của không quân Mỹ, bảo vệ vững chắc mục tiêu được giao, góp phần cùng quân và dân cả nước đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của đế quốc Mỹ đối với miền Bắc nước ta.

Cuộc tiến công chiến lược năm 1972 trên toàn chiến trường miền Nam đã làm cho chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Tổng thống Mỹ Ních-xơn đứng trước nguy cơ bị phá sản; quan điểm sử dụng sức mạnh “răn đe thực tế”, ngày 6/4/1972, Ních-xơn quyết định huy động một lực lượng lớn không quân và hải quân tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ hai đối với miền Bắc. Với tinh thần chiến đấu dũng cảm, đoàn kết, sáng tạo, Bộ đội PKKQ cùng với quân và dân ta lập nhiều chiến công hiển hách: từ ngày 6/4/1972 đến cuối tháng 10/1972, quân và dân ta bắn rơi hàng trăm máy bay, bắn cháy 80 tàu chiến của địch.

Song, với thái độ tráo trở và lật lọng, sau khi trúng cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ II, Ních-xơn và Lầu Năm Góc đã bí mật chuẩn bị kế hoạch tập kích đường không chiến lược quy mô lớn bằng máy bay B.52 vào Hà Nội, Hải Phòng và một số địa phương khác trên miền Bắc. Nhưng, với tinh thần cảnh giác cách mạng cao độ, ngay từ giây phút đầu tiên của chiến dịch, Bộ đội PKKQ đã kịp thời phát hiện mục tiêu và giáng trả địch những đòn đích đáng. Chiến thắng 12 ngày đêm tháng 12/1972 đã làm nên một “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, đập tan thần tượng “siêu pháo đài bay” và “uy thế không lực Hoa Kỳ”, đánh sập ý tưởng “thương lượng trên thế mạnh” của Ních-xơn; buộc chính quyền Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ri vào ngày 27/1/1973, tạo thế và lực mới cho cách mạng Việt Nam.

Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, QCPKKQ đã bắn rơi 2.635 máy bay trong tổng số 4.181 máy bay Mỹ bị quân và dân ta bắn rơi, trong đó có 64 chiếc B.52, 13 chiếc F.111, tiêu diệt và bắt sống nhiều giặc lái.

Nhận thức sâu sắc quan điểm của Đảng ta về mối quan hệ đặc biệt giữa cách mạng nước ta với cách mạng Lào và Campuchia, Bộ đội PKKQ đã tận tình giúp đỡ bạn xây dựng lực lượng PKKQ; đào tạo nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ PKKQ cho bạn. Trong những thời điểm quan trọng, được bạn yêu cầu, lực lượng PKKQ không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh đã sát cánh cùng lực lượng của nước bạn cơ động chiến đấu trên nhiều địa hình, góp phần giúp bạn giành được độc lập, tự do, hoàn thành nghĩa vụ quốc tế cao cả và lợi ích cách mạng của 3 nước anh em.

CHỦ TRƯƠNG TÁCH VÀ HỢP NHẤT

Trước yêu cầu nhiệm vụ mới, ngày 16/5/1977, Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng ký Sắc lệnh số 34 tách QCPKKQ thành 2 Quân chủng là QCPK và QCKQ. Trong suốt 22 năm (1977 - 1998), Bộ đội PK và Bộ đội KQ luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ chiến đấu, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, tham gia lao động sản xuất, làm kinh tế, kết hợp kinh tế với quốc phòng; cả 2 Quân chủng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Đảng, Nhà nước, Quân đội tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý.

Đến ngày 28/11/1998, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra Nghị quyết số 07 về tổ chức Quân đội đến năm 2005, chủ trương sắp xếp, củng cố một số Quân chủng, Binh chủng theo hướng tinh, gọn, mạnh. Ngày 3/3/1999, Chủ tịch nước Trần Đức Lương đã ký Sắc lệnh số 03 hợp nhất QCPK và QCKQ thành QCPKKQ. Việc hợp nhất là sự kiện quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới trong sự nghiệp xây dựng Quân đội và củng cố quốc phòng. Từ ngày hợp nhất đến nay, QCPKKQ đã tập trung nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng, làm cho mỗi cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; phát huy tốt trách nhiệm, quyết tâm xây dựng và nâng cao chất lượng tổng hợp của Quân chủng theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại; chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật; bảo đảm tốt hậu cần, kỹ thuật; thực hiện tốt chức năng tham mưu cho Bộ Quốc phòng. Tích cực nghiên cứu các phương án, cách đánh mới, chủ động phối hợp hiệp đồng với các lực lượng vũ trang tổ chức diễn tập theo các phương án tác chiến đã được xác định; duy trì nghiêm chế độ trực ban sẵn sàng chiến đấu, kịp thời xử lý các tình huống xảy ra.

BẢO VỆ TỔ QUỐC TRONG TÌNH HÌNH MỚI

Thực hiện chủ trương của Trung ương là QCPKKQ được xác định tiến thẳng lên hiện đại, lãnh đạo, chỉ huy của Quân chủng và đội ngũ cán bộ các cấp đã chú trọng công tác giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội, Quân chủng và của từng đơn vị... nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về tư tưởng chính trị, đặc điểm tình hình, âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch, yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Quân chủng tập trung nâng cao chất lượng các tổ chức trong đơn vị; xây dựng Đảng bộ vững mạnh về mọi mặt và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ.

Mô hình máy bay tiêm kích Su30MK2 trong khuôn viên Trung đoàn 935 thuộc Sư đoàn 370, Quân chủng Phòng không - Không quân

Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng về xây dựng QCPKKQ “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” và được đầu tư mua sắm trang bị, khí tài hiện đại. Quân chủng đã tích cực nghiên cứu, phát triển trình độ khoa học kỹ thuật, vận dụng vào công tác giảng dạy tại các học viện, nhà trường trong Quân chủng theo đúng phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”; công tác hậu cần được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện và các nhiệm vụ đột xuất...

Quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và chiến thắng vẻ vang của QCPKKQ đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: 147 lượt tập thể và 147 lượt cá nhân được tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động; cùng hàng nghìn huân, huy chương các loại tặng các tập thể, cá nhân. Quân chủng vinh dự 17 lần đón Bác Hồ đến thăm và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến thăm nhiều lần.

Trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu, phát triển, được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và sự thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ tận tình của các cấp ủy đảng, chính quyền, Nhân dân cả nước; toàn Quân chủng đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần cùng cả nước hoàn thành thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ngày nay, trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang, toàn Quân chủng tiếp tục nỗ lực phấn đấu nhiều hơn nữa, khắc phục khó khăn, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng là lực lượng nòng cốt trên mặt trận đối không, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta.

Phú Trọng