Mekong Startup 2022 - khơi dậy khát vọng phát triển xanh, bền vững

ĐTO - Diễn đàn Mekong Startup lần I - năm 2022 vừa diễn ra tại tỉnh Đồng Tháp với nhiều kết quả mang tính bước ngoặt. Các cam kết được thực hiện tại Diễn đàn, những chỉ đạo mang tính quyết sách cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói chung và Đồng Tháp nói riêng được xem như những dấu ấn đầu tiên để vùng hướng đến phát triển xanh, bền vững.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam (thứ 2 từ trái sang) cùng các đại biểu tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm nông nghiệp vùng đồng bằng sông Cửu Long

Từ thực tiễn đến hành động

ĐBSCL là một trong những vùng kinh tế trọng điểm với gần 60.0000 doanh nghiệp (DN) đang hoạt động, đóng góp 50% sản lượng lúa, 95% sản lượng gạo xuất khẩu, 65% sản lượng thủy sản nuôi trồng, 60% sản lượng cá xuất khẩu và gần 70% sản lượng trái cây của cả nước. Tuy nhiên, ĐBSCL đang đối mặt nhiều thách thức khi chuyển dịch từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp. Theo đó, sản xuất nông nghiệp manh mún, nhỏ lẻ, khai thác lãng phí tài nguyên thiên nhiên. Phương thức canh tác lạc hậu, ô nhiễm môi trường, chất lượng và sản lượng không song hành nhau, dẫn đến hàng hóa thiếu tính cạnh tranh...

Nhận định nông nghiệp xanh, giảm phát thải của ĐBSCL là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững, giảm thiểu biến đổi khí hậu, là lời giải cho bài toán nông nghiệp, tạo sự bứt phá cho kinh tế vùng, Đồng Tháp đã mạnh dạn đề xuất tổ chức một Diễn đàn có tính chất đối thoại công - tư ở quy mô cấp vùng, đồng thời thảo luận hai bài toán khó: một là những xu hướng mới của nông nghiệp và hai là bài toán trọng tâm của Quốc gia và của vùng về thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo.

Có lẽ Diễn đàn diễn ra đúng thời điểm và đúng vào sự kỳ vọng của cộng đồng DN, địa phương nên nhận được sự quan tâm và quyết tâm cao của các ngành, địa phương. Một trong những thành công mà Diễn đàn mang lại, đó là lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), lãnh đạo các tỉnh, thành khu vực ĐBSCL cùng nhau cam kết giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp tại khu vực ĐBSCL; công bố nội dung cam kết xây dựng Đồng Tháp thành “Trung tâm giải pháp giảm phát thải của khu vực”; ký kết hợp tác chuyển đổi số toàn diện và đào tạo nguồn nhân lực để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp.

Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Phạm Thiện Nghĩa chia sẻ, ở góc độ Ban Tổ chức, tỉnh nhận thức rằng, một số mục tiêu lớn đặt ra cho Diễn đàn đã hoàn thành và đáp ứng bước đầu mong mỏi đó là: mục tiêu nâng cao nhận thức của các cấp, ngành, DN tại ĐBSCL về bài toán chống biến đổi khí hậu, giảm phát thải theo các cam kết của Chính phủ Việt Nam trên trường quốc tế cũng như các yêu cầu mới từ thị trường; là kênh kết nối, hiệu triệu, tập hợp, thúc đẩy khí thế, hành động của cả hai khu vực công - tư, đặc biệt là lực lượng DN có yếu tố đổi mới sáng tạo nhằm cụ thể hóa chủ trương của Chính phủ về quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; giới thiệu, quảng bá những sản phẩm, dịch vụ điển hình từ hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo khu vực tới các chuyên gia, nhà đầu tư, nhà quản lý.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan (bìa phải) chụp ảnh lưu niệm cùng bạn trẻ khởi nghiệp Đồng Tháp

Để sự cam kết mang lại hiệu quả

Tại Diễn đàn, lãnh đạo các tỉnh ĐBSCL, DN lớn, DN vừa và nhỏ và startup trên địa bàn đều bày tỏ tinh thần tiên phong, dấn bước, mạnh dạn đối diện với những bài toán mới, khó. Tuy nhiên, để sự cam kết mang lại hiệu quả cần có những chính sách đòn bẩy thúc đẩy DN, nông dân và các thành phần tham gia cùng phát triển.

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Intimex, kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), cho biết: “Là DN lớn về xuất khẩu lúa gạo, chúng tôi cam kết sẽ đồng hành cùng các nhà sản xuất lúa gạo ở ĐBSCL và các địa phương, đảm bảo mua giá tốt, tiếp tục đầu tư nâng cao máy móc, thiết bị các nhà máy chế biến tại các vùng sản xuất lúa chính, giúp nông dân sản xuất hiệu quả và yên tâm vào phát triển ngành lúa gạo ở ĐBSCL”. Ông Đỗ Hà Nam đưa một số kiến nghị đến các bộ, địa phương, ngân hàng: cần ưu tiên vốn cho DN trong thu mua, xuất khẩu, tạm trữ, đầu tư máy móc, thiết bị cho sản xuất, chế biến, bảo quản lúa gạo và ổn định tỷ giá ngoại tệ; cần ưu tiên trong đầu tư nghiên cứu giống có năng suất, chất lượng cao; nên hạn chế, cấm các loại thuốc bảo vệ thực vật ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và người tiêu dùng đã được một số nước cảnh báo; khuyến khích, mở rộng vùng trồng lúa đặc sản, hữu cơ bền vững, ưu tiên phát triển vùng trồng lúa có năng suất cao; đẩy mạnh lai tạo các giống lúa thơm giá trị cao như: ST, OM, DT, Jasmine, gạo nếp... giống kháng bệnh để giảm phun thuốc trừ sâu...

Theo ông Trần Anh Thư - Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, đổi mới sáng tạo chuỗi ngành hàng lúa gạo là vấn đề cấp thiết, quan trọng. Hầu hết, các tỉnh ĐBSCL đều đề cao ứng dụng đổi mới sáng tạo trong sản xuất nhưng chưa thực sự hiệu quả trên diện rộng. Vì vậy, cần lấy DN và nông dân làm trọng tâm, tiến tới xây dựng và phát triển thương hiệu gạo Việt. Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, đưa các chính sách đòn bẩy thúc đẩy DN, nông dân và các thành phần tham gia cùng phát triển; cần lấy khoa học - công nghệ làm khâu đột phá, sản xuất lúa gắn với bảo vệ môi trường, tạo ra sản phẩm an toàn đáp ứng nhu cầu thị trường.

Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Thiện Nghĩa (bìa phải) tham quan gian hàng sản phẩm khởi nghiệp của Công ty TNHH MTV Ba Tre

Còn ông Li Guo - Điều phối viên Chương trình Quốc gia về nông nghiệp, chuyên gia cao cấp kinh tế nông nghiệp của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng, nông nghiệp ĐBSCL không chỉ là thương hiệu của Việt Nam mà còn được nhận diện trên toàn thế giới. Ông Li Guo cam kết đồng hành, hỗ trợ Đồng Tháp nói riêng và các tỉnh ĐBSCL nói chung thực hiện mục tiêu “Kích hoạt năng lực đổi mới phát huy vai trò DN vừa và nhỏ và khởi nghiệp trên địa bàn, phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững, phát thải thấp”.

Khơi dậy khát vọng không còn là Quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp

Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đánh giá, Mekong Startup 2022 là Diễn đàn đầu tiên liên quan đến công nghệ với sự góp mặt của cộng đồng đổi mới sáng tạo, startup tại Đồng Tháp và các tỉnh khu vực ĐBSCL. Diễn đàn thể hiện được quyết tâm đổi mới sáng tạo của các lãnh đạo và cộng đồng startup trong khu vực.

Chia sẻ về vị trí của Việt Nam trên trường quốc tế, Phó Thủ tướng cho biết, hiện Việt Nam có 10 nhóm hàng nông nghiệp thuộc top 10 xuất khẩu thế giới như: tôm, cá tra, cà phê, các sản phẩm từ lâm nghiệp, cao su, gạo chè... Vị thế cao hiện tại đều là công sức, sự nỗ lực và thành quả của những người làm nông nghiệp. Song hành cùng thành tựu trên, Việt Nam cũng có những cam kết, kế hoạch quốc gia hướng đến bền vững, được đánh giá cao trên trường quốc tế. Điều đó, thể hiện Việt Nam có trách nhiệm với môi trường thế giới, đồng thời xác định ngoài đảm bảo an ninh lương thực cho hơn 100 triệu dân, Việt Nam cũng sẽ cố gắng góp phần đảm bảo an ninh lương thực cho thế giới, sẵn sàng vì mình và cộng đồng quốc tế.

Diễn đàn thu hút nhiều bạn trẻ đến tham quan, tìm hiểu

Tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã cổ vũ khát vọng, khơi dậy tinh thần để Việt Nam không còn là Quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp: “Đại hội Đảng đã đặt mục tiêu tăng trưởng tối thiểu 7%/năm trong những năm tới. Mục tiêu này không phải bất khả thi vì vẫn còn rất nhiều dư địa để phát triển. Một trong những yếu tố giúp hiện thực hóa mục tiêu đó là khơi dậy ý chí, khát vọng, tinh thần không thể cứ để Quốc gia nghèo như vậy trong tất cả người dân, để cùng nhau phấn đấu”.

Với sự góp sức của các DN startup tại ĐBSCL nói riêng và cả nước nói chung, Phó Thủ tướng khuyến khích các đơn vị, địa phương có thể luân phiên tổ chức những diễn đàn, sự kiện tương tự, không ngừng đổi mới sáng tạo, luôn có những cách làm mới. Đồng thời, đề nghị chính quyền các tỉnh tham dự Diễn đàn hãy cổ vũ, hỗ trợ tinh thần của cộng đồng startup, giúp triển khai các dự án, ý tưởng sáng tạo và đề nghị Bộ NN&PTNT phối hợp với các địa phương định hướng sử dụng quỹ đất, giống cây trồng, nâng giá trị sử dụng nông sản để thể hiện đúng tinh thần như Diễn đàn đã đề ra.

MN