Cách sử dụng máy đo huyết áp tại cộng đồng

Tăng huyết áp (HA) là kẻ giết người thầm lặng, khi phát hiện đa số là trễ và có biến chứng. Vì vậy, để phát hiện sớm tăng HA, biện pháp duy nhất là đo HA thường xuyên, nếu thấy trị số HA tâm thu (HA tối đa) >= 140mmHg hoặc HA tâm trương (HA tối thiểu) >= 90mmHg thì hãy đến gặp bác sỹ để được tư vấn.

Tăng HA là khi HA tâm thu (HA tối đa) >= 140mmHg hoặc HA tâm trương (HA tối thiểu) >= 90mmHg. Đo HA là phương pháp đơn giản và duy nhất để phát hiện tăng HA. Để đo HA được chính xác, điều trước tiên phải bảo đảm là máy đo phải có chất lượng tốt. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại máy đo HA: HA kế thủy ngân; HA kế đồng hồ; HA kế điện tử.

Hội Tim mạch học Việt Nam khuyến cáo sử dụng máy đo HA điện tử có băng cuốn ở cánh tay cho bệnh nhân tự đo HA tại nhà. Tuy nhiên, khi mua nên so sánh kết quả đo từ HA kế điện tử với HA kế đồng hồ hoặc HA kế thủy ngân xem có tương đương không. Trong thời gian sử dụng phải kiểm tra pin định kỳ; không làm máy rơi rớt hay va đập mạnh, không làm ướt máy. Nếu không dùng trong một thời gian dài, thì phải tháo pin ra, cất máy nơi khô mát.

Tại sao nên tự theo dõi HA tại nhà?

Bệnh nhân bị tăng HA cần biết tự đo và theo dõi HA của mình tại nhà bởi vì:

Đo HA là một việc làm đơn giản, dễ thực hiện và không đòi hỏi phương tiện, trang bị gì quá đắt tiền.

Giúp tránh được hiện tượng “tăng HA áo choàng trắng” là tình trạng HA của người bệnh tăng cao khi tiếp xúc với thầy thuốc.

Bệnh nhân có thể tự đo được HA trong các tình trạng khác nhau của cơ thể cả khi nghỉ ngơi hay sau khi có những hoạt động gắng sức hoặc xúc cảm nhờ đó biết được HA của mình trong các trạng thái này.

Có thể giúp tự đánh giá được tác dụng của các thuốc điều trị đang được dùng.

Tự theo dõi HA như thế nào?

Mỗi người nên có một cuốn sổ nhỏ ghi lại ngày giờ và kết quả đo gồm: HA tâm thu (HA tối đa, thường là số đo đầu tiên); HA tâm trương (HA tối thiểu, thường là số đo thứ hai) và nhịp tim (mạch, thường có biểu tượng trái tim trên máy).

Không nên đo quá nhiều lần trong ngày nếu không cần thiết. Có thể đo vào mỗi sáng hay tối tùy theo đặc điểm từng người hoặc đo khi có triệu chứng bất thường như: chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt, mệt...

Làm gì trước khi đo?

Nghỉ ngơi trong phòng yên tĩnh ít nhất 5-10 phút trước khi đo HA.

Không dùng chất kích thích (cà phê, hút thuốc, rượu bia) trước đó 2 giờ.

Tư thế đo thế nào là đúng?

Tư thế đo chuẩn: người được đo HA ngồi ghế tựa, cánh tay duỗi thẳng trên bàn, nếp khuỷu ngang mức với tim. Ngoài ra, có thể đo ở các tư thế nằm, đứng. Đối với người cao tuổi hoặc có bệnh đái tháo đường, nên đo thêm HA tư thế đứng nhằm xác định có HA áp tư thế hay không.

Không nói chuyện khi đang đo HA.

Đặt máy ở vị trí để đảm bảo máy hoặc mốc 0 của thang đo ngang mức với tim.

Lần đo đầu tiên, cần đo HA ở cả hai cánh tay, tay nào có con số HA cao hơn sẽ dùng để theo dõi HA về sau.

Nên đo HA ít nhất hai lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 1-2 phút. Nếu số đo HA giữa 2 lần đo chênh nhau trên 10mmHg, cần đo lại một vài lần sau khi đã nghỉ trên 5 phút.

Giá trị HA ghi nhận là trung bình của hai lần đo cuối cùng.

Ghi lại số đo theo đơn vị mmHg dưới dạng HA tâm thu/HA tâm trương.

Bs. Lê Lan Trinh/TTKSBT