Đột quỵ ở người trẻ tuổi

Trước đây, khi nhắc đến bệnh đột quỵ người ta thường nghĩ đây là bệnh gặp ở người cao tuổi. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đột quỵ có xu hướng trẻ hóa, xảy ra ở những người trưởng thành có độ tuổi dưới 45 hoặc theo cách phân loại khác lấy nhóm tuổi cao hơn, khoảng từ 50 tuổi trở xuống.

Vì sao bệnh đột quỵ ngày càng trẻ hóa?

Hầu hết các nguyên nhân dẫn đến bệnh đột quỵ ở người già đều có thể xảy ra ở người trẻ và các nguyên nhân này cũng ngày càng gặp nhiều hơn ở người trẻ dẫn đến tăng tỷ lệ bệnh đột quỵ ở đối tượng này.

Một trong những yếu tố nguy cơ điển hình nhất là bệnh tăng huyết áp. Bệnh gây đột quỵ não thể xuất huyết não thường gặp nhất ở người già nhưng hiện nay cũng có dấu hiệu tăng lên ở người trẻ. Qua thống kê cho thấy có khoảng 30% đột quỵ thể xuất huyết não ở người tuổi dưới 45 có bệnh lý tăng huyết áp. Tăng huyết áp thường khó phát hiện ở người trẻ, do chủ quan của người dân, không ai nghĩ mình còn trẻ mà bị tăng huyết áp dẫn đến việc lơ là, không đến thăm khám tại cơ sở y tế để điều trị kịp thời. Khi huyết áp tăng cao thường xuyên mà không được kiểm soát là nguy cơ hàng đầu gây vỡ mạch và xuất huyết não dẫn đến tàn phế và tử vong cao ở người mắc phải.

Đái tháo đường cũng là một loại bệnh lý ngày càng phổ biến và tỷ lệ gặp ở người trẻ cũng không hề thấp. Đường huyết tăng cao gây ra nhiều biến chứng cho cơ thể trong đó mạch máu điển hình nhất là làm tổn thương thành mạch là nguyên nhân của đột quỵ tim mạch và đột quỵ não. Đột quỵ não ở người trẻ cũng có thể là biến chứng của tổn thương thành mạch máu trong một số bệnh lý có tính di truyền như hội chứng Marfan, hội chứng Ehlers - Danlos IV và một số yếu tố khác như: nhiễm khuẩn, chấn thương, viêm hệ thống động mạch...

Vỡ túi phình động mạch cũng không còn là cụm từ xa lạ, bởi đây cũng là nhóm nguyên nhân gây đột quỵ não ở người trẻ chiếm tỉ lệ cao. Tùy theo từng vị trí của túi phình mà khi vỡ có gây xuất huyết dưới nhện hoặc sẽ gây xuất huyết trong nhu mô não.

Đột quỵ não do tim cũng là bệnh lý hay gặp ở người trẻ. Nhóm nguyên nhân do tim bao gồm các bệnh lý của tim điển hình như: hẹp hai lá, suy tim, nhồi máu cơ tim, loạn nhịp hoàn toàn... gây ra các cục huyết khối trong các buồng tim sau đó di chuyển theo động mạch đến não, khi đi qua các đoạn hẹp hay mạch máu nhỏ bị kẹt gây tắc mạch máu não.

Xơ vữa động mạch là nguyên nhân gây đột quỵ ít gặp ở người dưới 35 tuổi, tuy nhiên nguy cơ này tăng dần theo độ tuổi và cũng có thể gặp ở người từ 35 - 45 tuổi.

Bên cạnh các bệnh lý kể trên, còn có những yếu tố nguy cơ như nghiện thuốc lá, rượu, tình trạng thừa cân béo phì, sử dụng các chất ma túy, chế độ ăn uống và lối sống thiếu khoa học (nhiều chất béo, đường, ít rau xanh và hoa quả tươi, lười vận động, ngủ không đúng giờ...), sử dụng thuốc tránh thai, bệnh đau đầu migrain ở phụ nữ trẻ, làm việc căng thẳng quá mức... cũng góp phần làm tăng nguy cơ đột quỵ não ở tuổi dưới 45.

Khi đột quỵ xảy ra thì dù bệnh nhân có qua khỏi nhưng cũng để lại nhiều di chứng nặng nề, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống sau này của người bệnh. Không chỉ vậy, đối với gia đình và xã hội cũng chịu nhiều thiệt thòi do mất đi nguồn lao động chính trong gia đình, đồng thời tốn nhiều chi phí chi trả cho bệnh tật cũng như chăm sóc cho người bệnh. Chính vì thế, việc dự phòng bệnh là vô cùng cần thiết. Những người trẻ tuổi nên rèn luyện một chế độ ăn uống lành mạnh ngay từ bây giờ, hãy ăn ít đường, ít muối, ít mỡ, ít thịt và tăng cường ăn rau tươi, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt...

BS. Mỹ Hạnh (tổng hợp)