Sàng lọc ung thư cổ tử cung

Sàng lọc ung thư cổ tử cung (CTC) là quá trình áp dụng một biện pháp kỹ thuật hay xét nghiệm để phát hiện sớm những biến đổi ở CTC thời kỳ tiền lâm sàng mà chưa có biểu hiện triệu chứng lâm sàng.

Cổ tử cung bất thường sau khi chấm acid acetic - Test VIA (+)

Hiện nay có 4 phương pháp tầm soát ung thư CTC được sử dụng phổ biến ở các cơ sở y tế: xét nghiệm tế bào CTC (pap’s mear); quan sát CTC với dung dịch acid acetic hoặc dung dịch lugol (VIA, VILI); xét nghiệm HPV.

Đối tượng nào thì cần tầm soát ung thư CTC và tần suất tầm soát như thế nào?

Sàng lọc bằng tế bào CTC hoặc VIA/VILI hoặc xét nghiệm HPV đơn độc hoặc đồng thời với tế bào học được chỉ định cho các phụ nữ trong độ tuổi 21-65, đã quan hệ tình dục, ưu tiên cho nhóm phụ nữ nguy cơ trong độ tuổi 30-50:

- Độ tuổi 21 – 65: sàng lọc theo phác đồ, nếu sau 3 lần xét nghiệm sàng lọc liên tiếp có kết quả âm tính thì có thể giãn thời gian sàng lọc mỗi chu kỳ thêm 1-2 năm.

+Trên 65 tuổi: có thể ngừng sàng lọc nếu có: ít nhất 3 lần xét nghiệm sàng lọc có kết quả âm tính hoặc ít nhất 2 lần sàng lọc đồng thời bằng tế bào học và HPV có kết quả âm tính.

+Không có kết quả xét nghiệm bất thường trong vòng 10 năm trước đó.

+Đã cắt tử cung toàn phần vì bệnh lý lành tính.

Sàng lọc bằng xét nghiệm HPV được tập trung thực hiện cho phụ nữ từ độ tuổi 25 – 65 với chu kỳ sàng lọc 3 năm.

Cán bộ y tế thực hiện xét nghiệm tế bào học cổ tử cung tại Trạm y tế

Các phương pháp tầm soát ung thư CTC cung hiện nay

Xét nghiệm tế bào học CTC: Là phương pháp thường dùng nhất để sàng lọc, đã được giới y khoa toàn cầu thừa nhận từ nhiều thập niên qua do thỏa mãn các điều kiện: độ nhạy khá, có thể lặp lại nhiều lần và đã chứng minh được tính hữu hiệu khi hạ thấp tần suất ung thư xâm lấn CTC ở các nước phát triển.

Xét nghiệm HPV: Hiện nay, một số xét nghiệm chẩn đoán có thể phát hiện các týp HPV nguy cơ cao sinh ung thư, chúng có thể được sử dụng trong lâm sàng như là xét nghiệm sàng lọc sơ cấp riêng biệt hoặc phối hợp với phương pháp khác. Xét nghiệm HPV có độ nhạy cao và giá trị dự báo âm tính cao. Nếu xét nghiệm HPV (-) gần như không có nguy cơ hình thành CIN III trong vòng 5 năm sau đó. Điều này cho phép giãn thời gian sàng lọc và giảm số lần sàng lọc trong cuộc đời người phụ nữ.

Phương pháp quan sát CTC với acid acetic (Visual Inspection with Acetic acid – VIA): Là phương pháp bổ sung/thay thế cho xét nghiệm tế bào học ở những cơ sở y tế không làm được xét nghiệm này. Đây là phương pháp dễ thực hiện, phù hợp trong sàng lọc và phòng, chống ung thư CTC tại tất cả các tuyến y tế, đặc biệt đối với tuyến y tế cơ sở.

Cổ tử cung bất thường sau khi chấm Lugol - Test VILI (+)

Phương pháp quan sát CTC với Lugol (Visual Inspection with Lugol’s Iodine – VILI): Có thể thực hiện VILI riêng hoặc phối hợp ngay sau khi đã làm xét nghiệm VIA.

BS. Nguyễn Thị Xuân Quyên (TTKSBT)