Những điều cần biết khi sử dụng gas

* Những nguyên nhân gây cháy, nổ

Một trong những nguyên nhân gây cháy, nổ hàng đầu là hoạt động sang, chiết gas trái phép. Sang chiết gas là thao tác truyền một lượng gas từ bình này sang bình khác. Do áp lực cao, thiết bị không chuyên dùng, dễ bị rò rỉ gas và gây cháy, nổ. Nạp gas lại vào bình gas du lịch (200g) bình gas cũng dễ bị cháy nỗ do nạp nhiều lần, bình không đảm bảo an toàn, bị rò rỉ gây cháy, nổ. Bình gas du lịch thường được thiết kế cho loại Butan, khi nạp Butan - Propan, áp suất cao sẽ gây ra rò rỉ gas, cháy, nổ.

Nguyên nhân khác là rò rỉ gas: Khi sử dụng không kiểm tra bếp, dây dẫn bị nứt, bị chuột cắn làm rò rỉ gas, gặp nguồn lửa gây cháy; đang sử dụng bếp bị tắt lửa do gió, do tràn thức ăn, gas vẫn rò rỉ ra gây cháy; quên khóa van sau khi đã tắt bếp, gas rò rỉ ra ngoài, tích tụ gây cháy. Nơi đặt bình gas không đúng qui định: Đặt bình gas ở những nơi không thông gió, có những lỗ trũng, trong góc tường, hốc bếp (vị trí đặt bếp gas phải cách tường tối thiểu 0,15m, cách trần nhà tối thiểu là 1,5m).

Khi có rò rỉ khí gas tích tụ lại ở trong phòng Propan chiếm thể tích từ 2 đến 9,5% và Butan từ 1,5 đến 8,5% thể tích phòng tạo thành hỗn hợp nổ khi có nguồn nhiệt.

* Biện pháp phòng ngừa

Phải thường xuyên kiểm tra và lau chùi dụng cụ (bếp, ống dẫn, van bình, van điều áp...) để kịp thời phát hiện và thay mới các tình trạng hư hỏng, nứt vỡ. Bình gas phải được đặt thẳng đứng, nơi thoáng khí và dễ thấy. Không đặt bếp gas trong phòng kín vì nếu có rò rỉ thì khí gas không thoát ra ngoài được. Tránh lắp đặt hệ thống sử dụng gas ở gần các nguồn lửa khác như: bếp than, bếp củi, bếp điện, cầu dao điện... phải thường xuyên kiểm tra, tránh để bếp bị tắt lửa (gió lùa, trào nước...) mà gas vẫn thoát ra. Chọn bình và các thiết bị sử dụng gas đúng quy cách: Bếp phải bảo đảm chất lượng (van phải kín, không tắc, không rò rỉ gas...). Van điều áp phải hoạt động tốt. Ống dẫn phải là ống chuyên dùng cho gas chịu được áp suất cao. Các đầu nối ống dẫn vào thiết bị phải được xiết chặt bằng vòng đai kẹp ống.

Khi đun nấu và tắt bếp phải tuân theo qui trình: Mở van chính ở bình gas, mở đánh lửa. Khi tắt bếp phải đóng van của bình trước để phần khí trong dây dẫn được đốt cháy hoàn toàn sau đó mới tắt phần đánh lửa của bếp.

Cấm dùng lửa để phát hiện rò rỉ gas. Chỉ có thể kiểm tra nơi nghi ngờ rò rỉ bằng nước xà bông

Trong bếp nên đặt bảng “Kiểm tra tắt hoàn toàn hệ thống sử dụng gas trước khi ra khỏi bếp” ở chỗ dễ thấy nhất; không nên đặt bàn thờ cúng trên hoặc gần khu vực để bình gas, bếp; nghiêm cấm mọi hình thức san chiết nạp gas trái phép.

* Cách xử lý khi phát hiện bình gas rò rỉ

Phát hiện rò rỉ gas, hoặc nghi ngờ gas xử lý bằng cách sau: Ngừng đun bếp đóng van ở bình mở tất cả các cửa thông gió, không dùng quạt điện để thông gió. Tắt ngay tất cả các nguồn nhiệt kể cả thuốc lá. Kiểm tra bình, ống dẫn, bếp. Nếu khí gas rò rỉ từ dây dẫn bếp gas thì khóa van chính ở bình là an toàn, tháo dây dẫn hoặc bếp đi sửa. Nếu rò khí ở bình (chủ yếu là van, các mối hàn) thì lấy xà bông bánh trát lên chỗ rò rỉ quấn chặt bằng dây cao su. Nếu bình gas rò rỉ không khắc phục được thì khẩn trương chuyển bình đến nơi thông thoáng, ít người qua lại, không có nguồn nhiệt xả khí gas thoát ra ngoài.

Khi gặp sự cố cháy, hô to cho mọi người xung quanh biết để cùng nhau ứng cứu, áp dụng mọi biện pháp cần thiết để cứu chữa, ngăn chặn đó là nhanh chóng cúp cầu dao điện nơi xảy ra cháy, di dời tài sản tạo khoảng cách, dùng phương tiện chữa cháy như: bình chữa cháy, bao bố hoặc mền nhúng nước để dập cháy. Đồng thời gọi điện thoại số 114 cho lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp đến để xử lý nhằm hạn chế thiệt hại về người và tài sản.

Nguyễn Văn Vàng