Giải mã cú xoay đầu 270 độ

Một trong những bí ẩn đáng ngạc nhiên nhất của sinh học đã được giải đáp, sau khi các chuyên gia phát hiện tại sao cú có thể vặn đầu mà không lăn đùng ra chết.

Loài cú không cần phải gắn thêm mắt, hay quay mình lại để thấy được diễn biến sau lưng. Đơn giản là chúng chỉ cần vặn đầu ngược lại. Trên thực tế, nhiều loài cú, như cú sọc, có thể xoay đầu đến 270 độ ở mỗi hướng. Có nghĩa là chúng có thể nhìn sang bên trái bằng cách xoay toàn bộ đầu theo hướng phải và ngược lại. Vì sao chúng có khả năng ấn tượng đó mà không làm tổn hại đến các động mạch máu, hoặc ngăn cản quá trình bơm máu lên não? Nhóm chuyên gia của Đại học Johns Hopkins (Mỹ) cuối cùng đã tìm ra câu trả lời cho vấn đề hóc búa này.

Cú có khả năng xoay đầu ấn tượng

Trưởng nhóm nghiên cứu - tiến sĩ Philippe Gailloud cho biết lâu nay, những chuyên gia về ảnh não như ông, vốn xử lý nhiều ca chấn thương động mạch ở đầu và cổ, luôn bị ám ảnh bởi câu đố ở loài cú. Giới chuyên gia chẳng hiểu làm sao chúng có thể vặn đầu một cách nhanh chóng và dễ dàng như thế mà lại không hề xảy ra thảm cảnh chết hàng loạt theo logic của quy luật sinh học. Nếu con người cố gắng xoay đầu quá nhanh hay quá nhiều về đằng sau, động mạch cổ tức thì bị ảnh hưởng, có thể xảy ra tình trạng máu vón cục dẫn đến đột quỵ, bên cạnh khả năng lớn hơn là gãy cổ. Điều này do động mạch cảnh và mạch máu nơi đốt sống cổ ở hầu hết động vật, gồm cả cú lẫn người, đều rất dễ bị tổn thương.

Để quan sát mạch máu của cú khi xoay đầu, nhóm của ông Gailloud bơm thuốc nhuộm vào mạch máu của hàng chục con cú chết và dùng phương pháp quét CT để hình dung sự lưu thông dung dịch qua các động mạch, giống như máu được bơm lên não cú khi còn sống. Sau đó, họ vặn đầu chúng ra sau để xem chuyện gì xảy ra. Sau khi tạo ra ảnh quét CT, các nhà nghiên cứu bơm hợp chất như nhựa vào tĩnh mạch của đối tượng thí nghiệm và tiến hành giải phẫu xác cú nhằm vẽ ra đường đi và vị trí của các mạch máu. Kết quả hết sức ấn tượng, các chuyên gia đã tìm ra những đặc điểm độc nhất vô nhị ở loài này, theo báo cáo trên chuyên san Science.

Rõ ràng loài sinh vật sống về đêm đã trải qua quá trình đại tu mạnh phần cổ để phù hợp với hoạt động bất thường này. Chẳng hạn, xương cổ của cú chứa những lỗ rộng hơn so với trường hợp chim chóc hoặc người, cụ thể là lớn hơn gấp 10 lần người. Bên cạnh đó, không có lỗ hổng ở 2 đốt sống cổ dưới cùng, cho phép cú xoay đầu ở biên độ rộng mà không ảnh hưởng gì đến các mạch máu. Ngoài ra, động mạch cổ nở rộng khi tiếp cận với não - đây là điều bất thường ít xuất hiện ở động vật. Các chuyên gia cho rằng sự chỉnh sửa này có thể đóng vai trò như hồ chứa, cho phép não trữ thêm máu trong trường hợp cú xoay đầu. Các mạch máu gần cổ cũng liên kết chặt chẽ với nhau, nhằm cung cấp máu cho não càng nhiều càng tốt.

Nhân tiện, không phải tự nhiên mà cú phải nỗ lực thích ứng như vậy. Do mắt chúng hình ống (giống ống nhòm, không phải hình cầu ở người), cú không thể di chuyển mắt dễ dàng như các động vật khác, bắt buộc chúng phải xoay đầu nếu muốn quan sát.

(Theo TNO)