Đẩy mạnh kết nối, hợp tác để phát triển bền vững vùng đồng bằng sông Cửu Long

Ngày 14/12, tại TP.Cần Thơ, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức lễ công bố Báo cáo Kinh tế thường niên đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) năm 2020. Lễ công bố có sự tham gia của nhiều chuyên gia kinh tế hàng đầu, các Viện, trường và lãnh đạo các tỉnh, thành vùng ĐBSCL. Tỉnh Đồng Tháp có Phó Bí thư Tỉnh Ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Thiện Nghĩa tham dự.

Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Phạm Thiện Nghĩa phát biểu tại lễ công bố Báo cáo Kinh tế thường niên vùng đồng bằng sông Cửu Long

Đây là công trình nghiên cứu hợp tác bởi VCCI và Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright sau hơn 1 năm thực hiện. Báo cáo Kinh tế thường niên vùng ĐBSCL gồm 5 chương, trong đó tập trung vào các vấn đề then chốt như: Tổng quan nền kinh tế Việt Nam; Nhìn lại 10 năm phát triển kinh tế ĐBSCL; Năng lực cạnh tranh của ĐBSCL dựa trên phân tích tiềm năng điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, năng lực cạnh tranh của địa phương, của các cụm ngành thế mạnh và tiềm năng của vùng như nông nghiệp, công nghiệp chế biến, năng lượng và logistics.

Một vấn đề rút ra từ nghiên cứu là vai trò kinh tế của ĐBSCL đang giảm dần so với các vùng khác trong cả nước. Nghiên cứu cho thấy đóng góp của ĐBSCL vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong 3 thập kỷ qua giảm mạnh. Nếu so với TP.HCM thì năm 1990, GDP của TP.HCM chỉ bằng 2/3 so với ĐBSCL thì 2 thập niên sau, tỷ lệ này đã hoàn toàn đảo ngược và duy trì cho đến ngày hôm nay. Góc nhìn khác, tăng trưởng GDP của ĐBSCL thấp hơn TP.HCM và Đông Nam bộ là do ĐBSCL được giao sứ mệnh đảm bảo an ninh lương thực cho cả nước, vì vậy phải tập trung vào nông nghiệp và sản xuất lúa gạo, và kết quả là chậm chuyển dịch sang các ngành có năng suất cao hơn.

Di dân là câu chuyện nhức nhối của ĐBSCL. Tình trạng di cư của người dân đồng bằng về TP.HCM và miền Đông Nam bộ đáng báo động. Kết quả là so với các vùng khác trong cả nước, ĐBSCL có tỷ lệ nhập cư thấp nhất, tỷ lệ xuất cư cao nhất và do đó là vùng duy nhất có tỷ lệ tăng dân số là 0,0% trong giai đoạn 2009 - 2019.

Ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI cho biết, đây là báo cáo kinh tế đầu tiên được xây dựng cho một vùng kinh tế, mang tính toàn diện, tổng thể, sâu sắc cho vùng ĐBSCL. Trong đó, báo cáo nêu lên những quan điểm mới, nhận định, đánh giá toàn diện về kinh tế vùng, những thuận lợi, khó khăn và thách thức đặt ra trước tác động của biến đổi khí hậu và điểm nghẽn về giao thông, thu hút đầu tư. Thông qua báo cáo, cần xây dựng mô hình phát triển, phải là điển hình kiểu mẫu, chương trình tổng thể để phát triển vùng ĐBSCL trong thời gian tới. Vì vậy, cần sự liên kết vùng một cách tổng thể, liên kết tam giác phát triển vùng để giải tỏa, khơi thông điểm nghẽn và khơi dậy tiềm năng vùng ĐBSCL.

Theo ông Phạm Thiện Nghĩa - Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, báo cáo đã đánh giá khá công phu, nhiều số liệu và phân tích có tính cảnh báo về những bất cập, sa sút của đồng bằng, đặc biệt là cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và sự chậm thay đổi thể chế và chính sách. Điểm yếu nhất trong xây dựng kinh tế ĐBSCL là vấn đề kết nối, hợp tác. Nói ĐBSCL là trù phú, lao động nhiều, nhưng tổng hợp lại 10 năm di cư trên 1,1 triệu người là vấn đề rất buồn. Để đảm bảo người dân ở lại và phục vụ phát triển thì cần có chính sách dài hạn. Đối với Đồng Tháp, ngoài Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, địa phương đã phát triển các khu đô thị và đã tạo ra việc làm cho người lao động. Đồng Tháp đã tiến hành nhiều giải pháp phát triển trường nghề, đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài, phát triển khởi nghiệp và phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn. Trong thời gian qua, chính sách này đã tạo ra công ăn việc làm khá ổn định với người lao động có sự chuyển nghề trong nông nghiệp đối với Đồng Tháp...

Nguyệt Đỗ