Những tín hiệu tích cực từ Đề án bảo tồn cây quýt hồng Lai Vung

ĐTO - Từ năm 2018, cây quýt hồng tại huyện Lai Vung chịu ảnh hưởng bởi hiện tượng vàng lá, thối rễ, chết xanh khiến diện tích bị giảm mạnh. Để vực dậy loại cây thế mạnh, UBND tỉnh Đồng Tháp đã phê duyệt Đề án bảo tồn vườn quýt hồng giai đoạn 2020-2024 (gọi tắt là Đề án) với diện tích hơn 547ha. Với nhiều nỗ lực, đến nay, hầu hết diện tích quýt hồng đã khôi phục trở lại và phát triển tốt, góp phần cải thiện kinh tế, nâng cao thu nhập cho nông dân.

Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Phạm Thiện Nghĩa (bìa phải) trong chuyến thăm vườn quýt hồng tại xã Long Hậu, huyện Lai Vung

Vườn quýt hồng xanh mướt, trĩu quả

Để thực hiện hiệu quả các mục tiêu khôi phục lại cây quýt hồng, Đề án đã đưa ra các giải pháp bao gồm: giải pháp về quy hoạch, khoa học công nghệ, đào tạo, tập huấn, thông tin - tuyên truyền, cơ giới hóa sản xuất, kỹ thuật canh tác, sản xuất và cung ứng giống, sản xuất, cung ứng phân hữu cơ. Thực hiện Đề án này, UBND huyện Lai Vung phối hợp Trường Đại học Cần Thơ lấy chỉ tiêu phân tích đất đai tại các vùng quy hoạch nhằm có cơ sở cải tạo đất, phát triển bền vững cây quýt hồng.

Theo đó, đối với giải pháp về giống, kỹ thuật canh tác, chọn vườn và cây quýt hồng tại địa phương tạm thời đủ chuẩn để kịp thời nhân giống cung cấp trong năm; duy trì và bảo tồn cây quýt hồng đầu dòng làm vật liệu nhân giống. Đồng thời hỗ trợ, khuyến khích nông dân trồng, thâm canh cây quýt hồng. Đối với diện tích phát triển cây quýt hồng trồng mới và thâm canh trong vùng tập trung, được hỗ trợ 50% về giống lần đầu, 50% vật tư trong thời gian 2 năm...

Sau vụ quýt Tết Nguyên đán 2023, nông dân trồng quýt Lai Vung tiếp tục tất bật chăm sóc loại cây thế mạnh này. Điều đáng mừng là người dân ngoài dự án cũng đang từng bước thay đổi biện pháp canh tác, giảm dần sử dụng phân hóa học, tăng cường sử dụng phân hữu cơ truyền thống. Thống kê cho thấy, số lượng phân hữu cơ sử dụng năm 2022 chỉ tính riêng các hộ có tham gia Đề án đã là gần 820 tấn, tăng hơn 500 tấn so với năm 2021.

Ông Trần Văn Mọi ngụ xã Tân Phước, huyện Lai Vung tham gia Đề án chia sẻ: “Những năm đầu vườn quýt bị ảnh hưởng do hiện tượng vàng lá, thối rễ, chết xanh trên cây có múi, nông dân rất lo lắng. Song, thời gian qua, các ngành, các cấp trong huyện và tỉnh đã đến và hướng dẫn, hỗ trợ về phân hữu cơ, cây giống cho tôi khôi phục lại vườn cây. Từ khi tham gia Đề án, cây quýt hồng phát triển xanh tốt trở lại, nhất là vụ Tết Nguyên đán 2023, quýt hồng vườn nhà tôi bán được giá cao, thu về lãi khá”.

Vụ quýt Tết Nguyên đán 2023, nông dân huyện Lai Vung thu hoạch quýt hồng năng suất khá tốt, bán được giá cao

Thăm vườn quýt hồng đang phát triển sum suê của gia đình ông Nguyễn Văn Đầy ngụ xã Long Hậu, huyện Lai Vung, ai cũng cảm nhận được sự hồi sinh mạnh mẽ của loại cây thế mạnh này. Hơn 4 năm trước, khu vườn này tưởng chừng không “chống chịu” nổi với hiện tượng vàng lá, thối rễ, chết xanh, cả vườn đều nhiễm bệnh. Vườn quýt hồng của gia đình ông Đầy năm qua cho năng suất cao là nhờ áp dụng các biện pháp canh tác theo Đề án khuyến cáo. Đến nay, vườn quýt hồng hoàn toàn sử dụng phân hữu cơ để bón với mục đích vừa cung cấp dinh dưỡng cho cây, vừa giúp cải tạo đất...

Ông Nguyễn Hữu Hiền - Phó Chủ tịch UBND huyện Lai Vung, cho biết: “Thời gian qua, để nâng cao hiệu quả Đề án, huyện triển khai công tác sản xuất và cung ứng cây giống, phân hữu cơ, nấm Trichodecma cho hộ nông dân tham gia. Bên cạnh đó, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lai Vung phối hợp với Trung tâm Ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao Đồng Tháp đặt hàng sản xuất 20.000 cây giống ghép; hợp đồng với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh thực hiện tuyển chọn những cây quýt hồng có đặc tính tốt không nhiễm bệnh, đạt chất lượng để cung cấp cho nhà vườn tham gia Đề án...”.

Du khách gần xa thích thú tham quan vườn quýt hồng trĩu quả trên địa bàn huyện Lai Vung (Ảnh: Nhật Nam)

Hướng đi bền vững cho loại cây thế mạnh

Theo nội dung Đề án được phê duyệt, sẽ bảo tồn vùng trồng quýt hồng tập trung tại các xã: Long Hậu, Tân Phước, Tân Thành và phát triển sang vùng phụ cận thuộc xã Hòa Long, Vĩnh Thới. Năm 2023, UBND huyện Lai Vung phối hợp với các sở, ngành tỉnh, chuyên gia tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nâng tỷ lệ nhà vườn tham gia Đề án đạt 90% trong toàn huyện...

Ông Huỳnh Văn Tồn - Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lai Vung, cho biết: “Thời gian qua, nhờ sự hỗ trợ của tỉnh và chuyên gia đến từ Đại học Cần Thơ đã mang lại hiệu quả cao trong việc phục hồi cây quýt hồng. Trong năm 2023, địa phương cùng các sở, ngành, chuyên gia khuyến khích nông dân mở rộng diện tích, đăng ký tham gia trồng mới, khắc phục dịch bệnh khoảng 200ha. Bên cạnh đó, huyện cũng tập trung cung cấp các tài liệu hướng dẫn nhà vườn như: quy trình kỹ thuật canh tác quýt hồng; quy trình khắc phục hiện tượng vàng lá, thối rễ, héo xanh trên cây có múi; hướng dẫn ủ phân hữu cơ. Đồng thời phối hợp Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật thực hiện tuyển chọn những cây quýt hồng có đặc tính tốt, không nhiễm bệnh, đạt chất lượng để cung cấp cho các nhà vườn tham gia Đề án... Huyện phấn đấu đến năm 2024, diện tích bảo tồn quýt đạt gần 550ha, trong đó khu vực khắc phục dịch bệnh gần 199ha, khu vực trồng lại hoàn toàn là gần 348ha...”.

PGS.TS Nhan Minh Trí - giảng viên cao cấp Trường Đại học Cần Thơ cho rằng: “Thời gian tới, các ngành, các cấp cần hỗ trợ nông dân áp dụng công nghệ chế biến và tận dụng phụ phẩm từ quýt hồng giúp giải quyết đầu ra cho trái quýt hồng nhằm đảm bảo sản xuất được bền vững, an toàn và hiệu quả kinh tế. Cùng với đó, chú trọng kỹ thuật sơ chế và bảo quản hợp lý sẽ giúp đảm bảo quýt chất lượng tốt trong thời gian vận chuyển đến các thị trường xa trong và ngoài nước. Đối với lượng sản phẩm nhỏ, màu không đẹp và tổn thương vật lý có thể được tận dụng để chế biến thành các sản phẩm thực phẩm có giá trị gia tăng như: rượu quýt, kẹo dẻo, mứt vỏ quýt, pectin, tinh dầu. Việc chế biến các sản phẩm từ quýt hồng góp phần đa dạng và phong phú hơn nguồn đặc sản của huyện Lai Vung, tạo công ăn việc làm cho người dân và phục vụ các món quà biếu từ địa phương cho các khách phương xa thưởng thức được hương vị đặc trưng quýt hồng Lai Vung...”.

NHẬT NAM