Nga - Trung - Mỹ căng thẳng vì Snowden

Mỹ chỉ trích gay gắt Nga lẫn Trung Quốc về vụ Edward Snowden khiến 2 nước này nổi giận và phản ứng mạnh mẽ.

AFP dẫn lời Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 25.6 tuyên bố sẽ theo đuổi mọi kênh pháp lý và làm việc với nhiều nước khác để bảo đảm “luật pháp được thực thi đích đáng” về vụ Edward Snowden, người tiết lộ thông tin chấn động về các chương trình do thám toàn cầu của Washington. Sau một thời gian ẩn náu tại Hồng Kông, Snowden bất ngờ bay sang phi trường Sheremetyevo ở thủ đô Moscow của Nga hôm 24.6 và từ đó đến nay chưa xuất hiện công khai. Trước đó, Snowden đã bị khởi tố tội gián điệp, ăn cắp dữ liệu chính phủ và chuyển tài liệu mật cho người không có thẩm quyền.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney hôm qua lên án cả Nga và Trung Quốc “đã chứa chấp và tạo điều kiện cho nghi phạm đào tẩu” đồng thời cảnh báo rằng quan hệ của Mỹ với 2 nước này “chắc chắn đã bị tổn hại”.

Về Trung Quốc, AFP dẫn lời ông Carney tuyên bố: “Chúng tôi không tin rằng việc để Snowden ra đi chỉ là một quyết định mang tính kỹ thuật của chính quyền Hồng Kông. Đó là ý định của chính quyền trung ương Trung Quốc và điều này tổn hại nghiêm trọng các nỗ lực xây dựng lòng tin của hai bên”. Washington cũng đang ra sức gây áp lực đòi Moscow bắt giữ và giao trả Snowden sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 25.6 xác nhận người này đang ở tại khu vực quá cảnh của phi trường Sheremetyevo. Ông Putin cũng thúc giục Snowden “chọn điểm đến mới càng sớm càng tốt”.

Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh tuyên bố: “Thật vô lý khi Mỹ chất vấn cách Hồng Kông xử lý mọi việc theo luật pháp, cũng như chẳng có cơ sở gì mà vẫn cáo buộc chống lại chúng tôi dàn xếp việc Snowden rời khỏi đặc khu”. Chính quyền Hồng Kông thì nói họ để Snowden đi vì yêu cầu đòi người của Mỹ “không đáp ứng được các yêu cầu pháp lý của Hồng Kông”. Về phần mình, Nga cũng bác bỏ mọi liên quan đồng thời phản ứng với Mỹ.

AFP dẫn lời Tổng thống Putin gọi những cáo buộc nhằm vào nước này là “rác rưởi” đồng thời nhấn mạnh Nga không có hiệp ước dẫn độ với Mỹ và Snowden “là một người tự do”. Ngoại trưởng Sergei Lavrov khẳng định thêm: “Chúng tôi chẳng hề liên quan đến Snowden hay chuyện đi lại của ông ta trên thế giới. Mọi cáo buộc nhằm vào Nga đều vô lý và không thể chấp nhận được”. Ông cho biết Snowden chỉ dừng ở khu vực quá cảnh của phi trường và về nguyên tắc chưa hề đặt chân lên đất Nga.

Theo AFP, Snowden được luật sư Sarah Harrison của tổ chức WikiLeaks, một “kẻ thù thông tin” khác của Mỹ hộ tống trên đường chạy trốn. Người sáng lập WikiLeaks Julian Assange, hiện đang tị nạn trong Đại sứ quán Ecuador ở Anh, cho biết Snowden “đang an toàn và khỏe mạnh” nhưng từ chối tiết lộ tung tích người này. Có vẻ như Ecuador sẵn sàng làm Mỹ phật lòng một lần nữa khi Tổng thống Rafael Correa tuyên bố đang nghiên cứu yêu cầu tị nạn của Snowden.

Thụy Miên/Thanh Niên