Công tác phòng, chống HIV/AIDS đạt nhiều kết quả tích cực

ĐTO - Những năm qua, công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều giải pháp, cách làm mới được triển khai thực hiện góp phần giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV, nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ, chăm sóc, điều trị bệnh nhân HIV.

Bác sĩ chuyên khoa 1 Võ Văn Nên - Trưởng Khoa Kiểm soát bệnh tật và phòng, chống HIV/AIDS khám, tư vấn cho đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV tại Trung tâm Y tế huyện Tam Nông

HIV/AIDS là dịch bệnh nguy hiểm, là mối hiểm họa đối với sức khỏe, tính mạng của con người và phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Phòng, chống HIV/AIDS là nhiệm vụ quan trọng, cần sự vào cuộc, chung tay của người dân và toàn xã hội. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, tính đến nay, số trường hợp nhiễm HIV lũy tích của tỉnh là hơn 7.800 trường hợp; có 2.263 trường hợp đã tử vong. Toàn tỉnh hiện đang điều trị ARV cho 3.134 bệnh nhân, trong đó có 3.012 người trong tỉnh (96,10%).

Số ca nhiễm HIV trên địa bàn tỉnh tập trung chủ yếu ở thành thị và một số địa phương biên giới. Từ năm 2013 đến nay, số trường hợp nhiễm HIV dao động không quá 500 trường hợp, nhưng thời gian gần đây có chiều hướng tăng lên do được sự hỗ trợ từ các nguồn tài trợ, tỉnh đã đẩy mạnh tiến hành mở rộng tư vấn, xét nghiệm HIV tại các cơ sở y tế tư nhân, Trạm y tế xã, phường, thị trấn, ngoài cộng đồng thông qua nhiều đợt xét nghiệm lưu động và xét nghiệm không chuyên... Ngoài ra, số trường hợp tử vong và chuyển AIDS những năm gần đây cũng có xu hướng giảm rõ rệt. Tỷ lệ nhiễm HIV theo nhóm tuổi tập trung gần 70% ở nhóm từ 25 - 49 tuổi; số trường hợp trẻ em dưới 15 tuổi phát hiện nhiễm HIV không quá 30 trường hợp mỗi năm.

Đáng ghi nhận, những năm qua, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con giảm đáng kể, do tỉnh đẩy mạnh triển khai chương trình dự phòng lây truyền từ mẹ sang con qua dự án Quỹ Toàn cầu và Chương trình mục tiêu y tế - dân số. Theo đó, khuyến khích xét nghiệm HIV trước khi kết hôn cho cả nam và nữ; triển khai xét nghiệm HIV ở phụ nữ mang thai tại Trạm y tế xã; nhờ đó, phần lớn phụ nữ mang thai đã được tầm soát. Hiện nay, hệ thống từ tuyến tỉnh đến tuyến xã đều có điểm cung cấp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Chương trình dự phòng lây nhiễm HIV được đánh giá là chương trình nhân văn, nhân đạo, làm giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con từ hơn 30% trước năm 2005 xuống 5% năm 2012 và 0% năm 2021.

Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Quí - Phó Trưởng Khoa phòng, chống HIV/AIDS (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh), số liệu dịch phát hiện năm 2023 trên địa bàn tỉnh nhìn chung giảm so với chu kỳ năm 2022. Bên cạnh những kết quả đạt được, diễn biến dịch HIV/AIDS vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm cao trong cộng đồng. Tỷ lệ nhiễm HIV có xu hướng trẻ hóa trong những năm gần đây; ngoài ra, tỷ lệ lây truyền HIV qua đường quan hệ tình dục không an toàn tiếp tục gia tăng (chiếm trên 98%). Đặc biệt, có sự gia tăng tỷ lệ lây nhiễm HIV trong nhóm MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới). Do đó, cần tăng cường giám sát nhóm MSM, có giải pháp kịp thời phát hiện sớm đối tượng có nguy cơ để đưa vào điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP), góp phần làm giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV trong cộng đồng.

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, toàn tỉnh hiện có 7 cơ sở điều trị ARV; 12 phòng khám PrEP (gồm 2 phòng khám nhà nước và 10 phòng khám tư nhân); 7 cơ sở y tế xét nghiệm khẳng định HIV; 1 nhóm CBO (đồng đẳng viên) là nhóm S66_Lotus; 3 nhóm giáo dục viên đồng đẳng. Việc xác định ca nhiễm mới rất quan trọng, vì vậy, thời gian tới, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, tăng cường giám sát nhóm có nguy cơ cao, để giảm số người mới nhiễm HIV và tử vong liên quan AIDS, góp phần giảm tối đa tác động của dịch HIV/AIDS đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó, đẩy mạnh nhân rộng mô hình y tế tư nhân tham gia PrEP; tăng cường việc xét nghiệm sàng lọc HIV ở tất cả các cơ sở y tế nhà nước và bệnh viện tư nhân trong tỉnh, kể cả các Trạm y tế xã, phường. Đồng thời tuyến xã, phường tập trung xét nghiệm tầm soát cho phụ nữ mang thai, cũng như tiếp tục phát huy hiệu quả mô hình tư vấn - xét nghiệm - điều trị ARV trong ngày.

NGÂN NGUYỄN