Thực hơn cả thực

ĐTO - Trong đại dịch Covid-19 này, mạng xã hội (YouTube; Facebook, Zalo...) đã phát huy một cách thiết thực, kịp thời, hiệu quả... chức năng thông tin, giao tiếp, chia sẻ... Cái nơi mà nhiều người từng cho là rất ảo ấy, không chỉ trong những ngày này, mà từ trước đó, theo tôi, còn thực hơn cả thực!

Cái thực hơn cả thực rõ nhất mà tôi thấy, đó là, nếu không có mạng xã hội, chắc rất nhiều bạn bè, đồng môn, đồng nghiệp, đồng cảnh... (thuở ở quê, thuở học trò, sinh viên, bộ đội...) chẳng bao giờ tìm gặp lại nhau (dù gián tiếp), để kết nối thông tin, thân thiết và thân ái trở lại... cho đến khi... khuất bóng. Đó là điều thực hơn cả thực bất ngờ nhất, không ai không biết và thừa nhận. Thật vậy, do những lí do khác nhau, nhất là do khoảng cách địa lý, do công việc và hoàn cảnh riêng từng người... mà chúng ta, sau khi chia tay, đã biền biệt hàng mấy chục năm trời. Lúc đầu, có thể cũng có thư từ qua lại, nhưng càng ngày càng thưa vắng dần, do nhiều lí do như: sự hào hứng tuổi trẻ ngày một nhạt đi; thông tin bằng thư từ viết tay giảm và mất dần trong sự phát triển và nhịp sống ào ạt của công nghệ - thông tin; muốn gọi điện thoại thì lại chưa hoặc không có số của nhau... Lại cũng có rất nhiều người, sau khi chia tay nhau, đã không biết địa chỉ ở đâu để liên lạc... Thế là người ta chấp nhận sống trong mịt mù, xa xăm, bưng bít và chờ đợi... Có khá nhiều người bạn, người quen đã ra đi mãi mãi mà ta chẳng hề hay biết...

Thế rồi, internet, mạng xã hội xuất hiện và phát triển như vũ bão. Một buổi mát trời nào đó, trên youtube hay facebook, ta bỗng gặp một cái tên rất quen - cái tên gợi lại một vùng ký ức và kỷ niệm tươi xanh và êm đẹp xa xưa. Sự thôi thúc của bản năng và tình người khiến ta tò mò nhấn enter vào đó. Một người bạn cũ xuất hiện... Ta gửi yêu cầu kết bạn, được chấp nhận. Thế là, sau bao nhiêu năm cách trở, giờ ta và bạn lại bên nhau, thông tin và chia sẻ cùng nhau tất cả những gì có thể, như là một sám hối, một bù đắp... Tôi đã có hàng trăm sự gặp lại và quay về như vậy. Ai bảo là ảo? Thực quá đi chứ!

Ngay cả với gia đình, người thân..., giờ đây, nhờ mạng xã hội mà lưu lượng và tần suất thông tin, thông báo xuất hiện nhặt hơn (gọi trên messenger hay zalo..., không những được... miễn phí mà tân tiến hơn gọi điện thoại bình thường là còn được nhìn thấy mặt nhau một cách sống động (nếu gọi bằng hình thức camera). Quả là không còn gì thuận lợi và siêu việt hơn!. Thực như vậy, bảo ảo là thật phi lý!

Một người anh, người bạn thơ của tôi, không chỉ giỏi văn chương mà rất có biệt tài hội họa. Đã có rất nhiều bức tranh của anh, vẽ bằng kỹ thuật số trên mạng rất ảo diệu, nhất là loạt tranh thủy mặc. Vẽ bằng các chất liệu khác (sơn dầu, màu nước, arylic... trên giấy, toan, lụa...) đặt trên giá vẽ, có thể tác phẩm không thể ra đời nhanh như vậy và cũng chưa chắc đẹp và ấn tượng bằng vậy. Tôi coi đó hoàn toàn không ảo mà còn thực hơn cả thực!

Giờ nói đến cái thực hơn cả thực của mạng ảo trong phòng, chống đại dịch Covid - 19 đang diễn ra vô cùng khốc liệt trên khắp thế giới cũng như tại nước ta.

Điều thấy rõ nhất là hiệu quả thông tin, tuyên truyền. Trong phạm vi từng giờ, từng buổi, nhờ mạng xã hội mà chúng ta có thể biết được nhanh nhất tình hình và diễn tiến của đại dịch, không chỉ trong phạm vi rộng toàn thế giới hay cả nước mà còn cụ thể với từng tỉnh, thành, quận, huyện, xã, phường, xóm, ấp..., nhất là địa chỉ mình đang trú ngụ và nơi chôn nhau cắt rốn đối với những ai tha hương. Thông qua messenger, zalo, viber... mà những thông tin về tình hình dịch bệnh hay tuyên truyền thực hiện các quy định về phòng, chống đại dịch đến với chúng ta, nhiều khi còn nhanh hơn cả Đài phát thanh, Đài truyền hình hay các phương tiện truyền thông đại chúng khác. Trên laptop, smartphone... của mỗi người, xuất hiện liên tục những khuyến cáo 5K, 5T và các quy định khác, cũng như các thông số cập nhật về đại dịch, không chỉ từ một nơi mà từ nhiều địa chỉ. Chắc như mọi người, tôi thường nắm bắt các thông tin về tình hình phòng, chống đại dịch Covid - 19 với các số liệu nóng hổi của nó trước nhiều giờ so với thời điểm tiếp cận bằng hệ thống tivi, radio, loa truyền thanh...

Về lĩnh vực quản lý, trong phòng, chống đại dịch Covid - 19, cũng đã có những ứng dụng kịp thời, thiết thực, hiệu quả. Các hình thức quản lý người dân nói chung, người bị nhiễm hay gần nhiễm (các F); quản lý “vùng xanh” hay “vùng đỏ”, điểm chốt hay điểm test vi-rút, nơi chích ngừa hay địa chỉ điều trị các tầng, vắc-xin nhập từ đâu hay tiến triển của việc sản xuất vắc-xin trong nước... một cách thiết thực, hữu hiệu và nhanh nhạy nhất, một phần không nhỏ là qua mạng xã hội, cụ thể là qua youtube, facebook, zalo, viber... Từ Bộ Y tế đến các địa phương, các ngành cũng đã cho ra đời nhiều phần mềm, tuy vẫn còn những khiếm khuyết, song cũng đã giúp phòng ngừa, phát hiện vi-rút, điều trị... cũng như quản lý việc đi lại của Nhân dân một cách kịp thời, đồng bộ như: Bluzone; Sổ y tế/sức khỏe điện tử; Sổ tiêm chủng; Ứng dụng khai báo di biến động dân cư... Khó có thể quản lý những việc như trên một cách tốt nhất, nhanh nhất qua hệ thống quản lý hành chính dân sự, qua các phương tiện thông tin đại chúng chính thống hay qua điện thoại bình thường. Việc đi lại và tiếp xúc tại các công sở trong đại dịch là không thể. Gọi điện thoại bình thường thì một lúc không thể liên lạc với hàng chục, hàng trăm người, mà gọi tuần tự thì có đến... hết dịch vẫn chưa giáp! Chờ đọc một tờ báo in, phải hàng tuần, khi nó phải tìm cách vượt qua “vùng đỏ”. Tivi, radio cũng phải tùy giờ, tùy chương trình. Loa thông tin công cộng lại... rất lạ: mắc cố định trên cột điện thì không ai nghe được, vì bị bệnh nhiễu nặng mãn tính, còn gắn loa trên xe lưu động thì mỗi đoạn phố chỉ nghe được một vài từ, vài câu, chẳng hiểu đầu cua tai nheo ra làm sao! Mạng ảo lên ngôi và thực hiện sứ mệnh quản lý thực một cách hoàn hảo là thế.

Tôi tin những người coi mạng xã hội là ảo - hiểu theo nghĩa, không là người thực, trực tiếp gặp nhau, giao tiếp thực trước mặt nhau - qua đại dịch này, sẽ thay đổi quan niệm. Càng ngày mạng xã hội sẽ thay thế tất cả những hoạt động thực của con người. Chúng ta nhất thiết phải cùng mạng xã hội đi vào các cuộc cách mạng 4.0, 5.0...

TAO ĐÀN