Cảnh báo lừa đảo và những việc cần làm ngay khi bị lừa đảo

Cảnh báo 24 hình thức lừa đảo

Lừa đảo trực tuyến là vấn đề đã và đang nhận được nhiều sự quan tâm của toàn xã hội. Các đối tượng xấu lợi dụng bối cảnh bùng nổ công nghệ thông tin để thực hiện nhiều vụ lừa đảo trực tuyến, chiếm đoạt tài sản có giá trị cao. Trong đó, có 3 nhóm lừa đảo chính (giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác) với 24 hình thức lừa đảo đang diễn ra trên không gian mạng Việt Nam.

Cụ thể, lừa đảo “combo du lịch giá rẻ”; lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice; lừa đảo “khóa SIM” vì chưa chuẩn hóa thuê bao; giả mạo biên lai chuyển tiền thành công; giả danh giáo viên/nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu; chiêu trò lừa đảo tuyển người mẫu nhí; thủ đoạn giả danh các công ty tài chính, ngân hàng; cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen... giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp; lừa đảo SMS Brandname, phát tán tin nhắn giả mạo; lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp; lừa đảo tuyển cộng tác viên online.

Bên cạnh với đó là đánh cắp tài khoản mạng xã hội, nhắn tin lừa đảo; giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện lừa đảo; rao bán hàng giả, hàng nhái trên sàn thương mại điện tử; đánh cắp thông tin căn cước công dân đi vay nợ tín dụng; lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng; lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa; lừa đảo lấy cắp Telegram OTP; lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền như FlashAI; lừa đảo dịch vụ lấy lại Facebook; lừa đảo tình cảm, dẫn dụ đầu tư tài chính, gửi bưu kiện, trúng thưởng... rải link phishing lừa đảo, seeding quảng cáo bẩn trên Facebook; lừa đảo cho số đánh đề.

Những việc cần làm ngay

Nếu bạn đã bị lừa đảo, hãy làm theo các bước sau: Đừng tiếp tục gửi tiền và chặn tất cả các liên lạc từ kẻ lừa đảo; liên hệ ngay lập tức với ngân hàng và tổ chức tài chính của bạn để báo cáo lừa đảo và yêu cầu họ dừng mọi giao dịch; thu thập và lưu lại bằng chứng, làm đơn tố giác gửi tới cơ quan Công an nơi lưu trú. Đồng thời, cảnh báo cho gia đình và bạn bè của bạn về trò lừa đảo này để họ có thể đề phòng những trò lừa đảo tiếp theo có thể xảy ra; theo dõi và cập nhật các thông tin, tình huống, dấu hiệu về lừa đảo trực tuyến tại Cổng không gian mạng Quốc gia (khonggianmang.vn).

Nếu bạn đã chuyển tiền cho kẻ lừa đảo theo bất kỳ cách nào trong số nêu trên, đây sẽ là những việc cần làm: Hãy liên hệ ngay với ngân hàng của bạn để báo cáo hành vi lừa đảo và yêu cầu họ dừng mọi giao dịch của thẻ tín dụng/thẻ ghi nợ; báo cáo cho công ty phát hành thẻ quà tặng; báo cáo với công ty chuyển khoản ngân hàng hoặc ngân hàng mà bạn đang sử dụng chuyển tiền ngân hàng; báo cáo với nhà cung cấp ứng dụng chuyển tiền (người bán hoặc nhà phát triển, không phải cửa hàng ứng dụng); báo cáo cho nền tảng hoặc công ty bạn đã sử dụng để gửi tiền điện tử vì tiền điện tử không thể thu hồi được.

Về tiền mặt, nếu bạn gửi qua thư hoặc chuyển phát, hãy liên hệ với Bưu điện hoặc dịch vụ chuyển phát đã sử dụng để xem liệu họ có thể chặn gói hàng hay không. Đối với chuyển khoản trái phép, nếu một kẻ lừa đảo đã chuyển tiền mà không có sự chấp thuận của bạn, hãy báo ngay cho ngân hàng để yêu cầu đóng băng tài khoản và giao dịch của bạn. Cùng với đó, thu thập và lưu lại bằng chứng, làm đơn tố giác gửi tới cơ quan Công an nơi lưu trú; theo dõi và cập nhật các thông tin, tình huống, dấu hiệu về lừa đảo trực tuyến tại Cổng không gian mạng Quốc gia (khonggianmang.vn).

Nếu thông tin cá nhân của bạn (tên, số điện thoại, email, địa chỉ, giấy tờ tùy thân) đã bị rò rỉ do vi phạm dữ liệu, bạn cần thực hiện ngay báo cáo vi phạm dữ liệu cho các tổ chức tài chính của bạn; tạo một mật khẩu mới mạnh hơn, đảm bảo rằng bạn chưa từng sử dụng mật khẩu đó trước đây. Nếu bạn đã sử dụng mật khẩu bị rò rỉ ở bất kỳ nơi nào khác, hãy thay đổi mật khẩu ở đó; chặn hoặc không trả lời bất kỳ ai mà bạn không biết và không nhấp vào bất kỳ liên kết đáng nghi nào; theo dõi chặt chẽ tài khoản ngân hàng của bạn.

Kẻ lừa đảo giả vờ là người từ nhà cung cấp Internet và nói rằng, bạn gặp sự cố kỹ thuật và yêu cầu quyền truy cập vào thiết bị của bạn. Sau đó, những kẻ lừa đảo sẽ lây nhiễm vi-rút vào đó để đánh cắp mật khẩu và thông tin tài chính của bạn. Việc bạn cần làm ngay là cập nhật phần mềm bảo mật và quét vi-rút; xóa mọi thứ được xác định là có vấn đề và đặt lại mật khẩu của bạn. Nếu những kẻ lừa đảo truy cập vào điện thoại của bạn, hãy báo cáo với nhà cung cấp dịch vụ điện thoại của bạn; cập nhật phần mềm bảo mật và quét vi-rút; thay đổi mật khẩu hoặc mã pin của bạn, chặn các cuộc gọi lừa đảo và xem xét thay đổi số điện thoại của mình. Bạn cũng có thể nhờ chuyên gia công nghệ thông tin kiểm tra trực tiếp thiết bị của mình.

Liên hệ cơ quan thẩm quyền

Ngoài ra, bạn nên liên hệ đến các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp về an ninh mạng, an toàn thông tin như: Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an; hoặc Cục Cảnh sát hình sự (C02) trực thuộc Bộ Công an. Tại mỗi địa phương, liên hệ Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05).

Cục An toàn thông tin (AIS), trực thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông, là cơ quan quản lý nhà nước và thực thi pháp luật về an toàn thông tin, điện thoại: 024 3209 6789; email: ais@mic.gov.vn. Bên cạnh đó, Sở Thông tin và Truyền thông các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại 63 tỉnh/thành phố là cánh tay nối dài của Bộ Thông tin và Truyền thông tại các tỉnh, thành phố. Hiệp hội an toàn thông tin Việt Nam (VNISA), số điện thoại: 024 62901028; email: info@vnisa.org.vn. Các doanh nghiệp an toàn thông tin của Việt Nam: Bkav, VNPT Cyber Immunity, Viettel Cyber Security...

NHẬT ANH (tổng hợp)