Sửa đổi, bổ sung Luật giáo dục đại học và chú trọng “giá trị gia tăng” trong đào tạo giáo viên

Luật giáo dục đại học (ĐH) đã có hiệu lực thi hành từ năm 2012, trong bối cảnh mới, Luật giáo dục ĐH cần được sửa đổi và bổ sung, nhằm tạo được môi trường pháp lý vững chắc, thông thoáng và hấp dẫn để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có tư duy đổi mới, năng lực sáng tạo, là khâu đột phá chiến lược để phát triển kinh tế - xã hội, kiến tạo nền kinh tế tri thức cho đất nước.

Về việc sửa đổi, bổ sung Luật giáo dục ĐH và vấn đề điểm chuẩn các ngành đào tạo giáo viên (GV) hiện nay, NGƯT.PGS,TS. Nguyễn Văn Đệ - Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Trường ĐH Đồng Tháp có những chia sẻ chân tình.

Trường Đại học Đồng Tháp tổ chức bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh cho giáo viên huyện Tân Hiệp, tỉnh Kiên Giang

Theo PGS Nguyễn Văn Đệ, muốn phát triển kinh tế - xã hội cần nhiều nguồn lực, trong đó nguồn lực con người là yếu tố quan trọng và có tính chất quyết định nhất.

Nguồn nhân lực chất lượng cao có ý nghĩa chiến lược khi nước ta đang chuyển dần sang nền kinh tế dựa trên tri thức là chủ yếu. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là nhiệm vụ chung và đặt trên vai các trường ĐH.

Hiện nay, đánh giá một cách khách quan, chất lượng đào tạo nhìn chung còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân chính là do thiếu đội ngũ giảng viên trình độ cao, cơ sở vật chất còn thiếu thốn, kinh phí để đào tạo một sinh viên (SV) còn hạn hẹp. Song có một nguyên nhân rất quan trọng, đó là khung pháp lý về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao còn nhiều bất cập. Vì thế, việc tạo môi trường pháp lý vững chức, thông thoáng và hấp dẫn để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là rất cần thiết.

“Muốn chính sách giáo dục đi vào cuộc sống, thì cần phải đưa cuộc sống vào chính sách giáo dục”, chúng ta cần đánh giá thực tiễn thi hành Luật giáo dục ĐH trong thời gian qua, nhận diện vướng mắc để sửa đổi, bổ sung; đánh giá tác động của các nội dung sửa đổi, bổ sung với thực tiễn; đồng thời nên đổi mới trong nhận thức, tư duy quản lý và quản trị giáo dục ĐH.

Bên cạnh đó, để đổi mới và hội nhập quốc tế, chúng ta cần tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm phát triển giáo dục ĐH của các nước tiên tiến trên thế giới để phát triển giáo dục ĐH nước nhà, hướng tới chuẩn mực quốc tế.

“Vấn đề điểm chuẩn các ngành đào tạo GV” có bối cảnh lịch sử cụ thể liên quan đến cơ hội việc làm, chế độ đãi ngộ và nhiều điều kiện khác.

Hiện nay, nhu cầu tuyển dụng GV trong “tình trạng bão hòa”, số lượng SV sư phạm tốt nghiệp chưa tìm được việc làm còn nhiều. Mặc dù, Nhà nước đã và đang có nhiều chính sách đãi ngộ (miễn học phí cho SV sư phạm; phụ cấp đứng lớp, phụ cấp thâm niên cho nhà giáo...), song những chính sách này không còn “sức hấp dẫn” trong nhiều năm trở lại đây, vì trên thực tế thu nhập hàng tháng của GV vẫn còn khá thấp so với thu nhập của người lao động trong nhiều ngành nghề khác; cộng với áp lực của công việc đặc thù, nhất là GV phổ thông và áp lực tự trang trải kinh phí bồi dưỡng thường xuyên... Tất cả những yếu tố này đã tác động mạnh mẽ đến tâm lý người học khi chọn nghề, thường là quay lưng lại với các ngành sư phạm, nhất là đối với người học có năng lực nổi trội.

Các nội dung phân tích ở trên thật sự là thách thức lớn với các cơ sở giáo dục có đào tạo GV. Với Trường ĐH Đồng Tháp, một trường ĐH ở đồng bằng sông Cửu Long với điều kiện đặc thù, nhà trường đã nhận diện rất rõ thách thức này và chủ động xây dựng chiến lược, kế hoạch, giải pháp để cố gắng biến những thách thức thành cơ hội, tìm và tận dụng từng cơ hội nhỏ trong những thách thức lớn. Chúng tôi hay nói vui là “chú trọng giá trị gia tăng trong đào tạo”. Tức là, chúng tôi cần chấp nhận thực trạng người học trúng tuyển với điểm đầu vào chưa cao như mong đợi và kỳ vọng.

Tuy nhiên, các bộ phận chuyên môn, giảng viên và đặc biệt là SV của trường phải làm việc với cường độ và hiệu suất cao hơn trong một quãng thời gian đủ dài để hình thành, phát triển năng lực, phẩm chất đạt được yêu cầu của chuẩn đầu ra (xin nhấn mạnh thêm, chuẩn đầu ra này thì không thấp) để khi tốt nghiệp, các bạn đảm đương tốt yêu cầu công việc theo vị trí việc làm phù hợp. Điều này đồng nghĩa với việc tạo ra một “giá trị gia tăng” đáng ghi nhận trong đào tạo.

Bên cạnh đó, để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào đối với các ngành đào tạo GV, PGS Nguyễn Văn Đệ đề xuất: cần có quy hoạch phát triển nhân lực ngành giáo dục giai đoạn 2017 - 2025 và quy hoạch chi tiết chỉ tiêu tuyển dụng GV của từng tỉnh; khi xác định chỉ tiêu tuyển sinh các ngành sư phạm, phải căn cứ vào quy hoạch tuyển dụng GV của cả vùng và về thế mạnh cũng như năng lực đào tạo của từng trường; đồng thời, các trường ĐH, cao đẳng sư phạm của vùng cần xây dựng mạng liên kết nhằm sử dụng tối đa đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của các trường để nâng cao hiệu suất và chất lượng đào tạo.

Hiếu Tri (lược ghi)