Những kết quả sau 10 năm thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở

ĐTO - Hòa giải ở cơ sở (HGƠCS) là phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả, bởi hòa giải (HG) thành sẽ hàn gắn, khôi phục tình cảm giữa các bên tranh chấp, duy trì mối quan hệ đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng dân cư, giữ ổn định an ninh trật tự, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, HGƠCS còn là một phương thức phổ biến giáo dục pháp luật thiết thực góp phần xây dựng, nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật trong cộng đồng dân cư. Qua 10 năm thực hiện Luật HGƠCS, tại Đồng Tháp đã xuất hiện nhiều mô hình hay, các làm hiệu quả.

UBND tỉnh tổ chức Hội thi Hòa giải viên giỏi nhằm tạo điều kiện cho Hòa giải viên trao đổi kinh nghiệm, kỹ năng và nâng cao chất lượng hòa giải ở cơ sở

ĐA DẠNG HÓA HÌNH THỨC TRIỂN KHAI

Để triển khai Luật HGƠCS, UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị trực tiếp và trực tuyến đến 12 điểm cầu các huyện, thành phố với hơn 500 đại biểu tham dự; tổ chức trên 144 cuộc triển khai chuyên sâu Luật HGƠCS và Nghị định số 15/2014/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật HGƠCS cho gần 1.100 lượt công chức, viên chức, người lao động và người dân tham dự. Đồng thời thực hiện các chuyên mục Pháp luật và cuộc sống, Phổ biến pháp luật, biết để làm đúng về công tác HGƠCS tuyên truyền trên sóng truyền hình; xây dựng chuyên trang phổ biến pháp luật trên Báo Đồng Tháp; xây dựng 12 nhóm Zalo với trên 1.300 Hòa giải viên (HGV) tham gia, qua đó chia sẻ triển khai trên 1.000 nội dung giới thiệu Luật HGƠCS và các văn bản có liên quan.

Cùng với đó, biên soạn, in, phát hành hơn 190.000 tờ gấp hỏi đáp pháp luật về HGƠCS và các văn bản hướng dẫn thi hành; cung cấp 130 tài liệu cho Tập huấn viên cấp tỉnh, cấp huyện và hơn 4.240 quyển tài liệu Bồi dưỡng nghiệp vụ HGƠCS cho đội ngũ HGV do Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành; phát hành trên 134.250 Bản tin tư pháp với trên 1.000 bài viết giới thiệu về Luật HGƠCS và các quy định có liên quan, những vụ HG hay, kinh nghiệm trong công tác HG để cung cấp cho các Tổ HG trong toàn tỉnh nghiên cứu, học tập và lồng ghép phổ biến, giáo dục pháp luật.

NHIỀU MÔ HÌNH HAY, CÁCH LÀM HIỆU QUẢ

Câu lạc bộ HG là một trong những cách làm hay mang lại hiệu quả cao và thiết thực nhất đối với hoạt động HGƠCS trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. Đây là hình thức sinh hoạt dành riêng cho các HGV cơ sở, giúp các HGV tiếp cận, cập nhật những kiến thức pháp luật mới kịp thời và cùng trao đổi kinh nghiệm để vận dụng vào công tác HG giúp các bên tranh chấp đạt được thỏa thuận, tự nguyện giải quyết tranh chấp ngay từ ban đầu, không để việc nhỏ phát sinh thành việc lớn dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Thông qua hoạt động của Câu lạc bộ HG, các HGV được trang bị các kỹ năng, khéo léo vận dụng cả lý và tình để hóa giải các mâu thuẫn, tranh chấp, đem đến niềm vui cho bà con xóm giềng.

Nhằm phát huy hiệu quả và đẩy mạnh hơn nữa hoạt động HGƠCS, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã phát động phong trào thi đua “Nâng cao chất lượng hoạt động HGƠCS”. Qua đó, công tác HGƠCS luôn được cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương quan tâm, đội ngũ HGV cơ sở thường xuyên được củng cố nâng cao chất lượng, hướng dẫn nghiệp vụ hoạt động công tác HG, hỗ trợ, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động HG, từ đó, tỷ lệ HG thành ở cơ sở tăng lên đáng kể.

Hoạt động các câu lạc bộ hòa giải ở các địa phương phát huy hiệu quả hòa giải các mâu thuẫn trang chấp trong cộng đồng dân cư

Phát huy hiệu quả và sức lan tỏa của Hội thi HGV giỏi, thời gian qua, UBND tỉnh đã tổ chức 5 Hội thi “HGV giỏi tỉnh Đồng Tháp” thu hút trên 1.000 lượt người tham gia và cổ vũ. Hội thi là hoạt động nhằm tạo diễn đàn giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, kỹ năng hòa giải góp phần thực hiện hiệu quả Luật HGƠCS; giúp các HGV áp dụng những kiến thức pháp luật, vận dụng kỹ năng trong công tác HGƠCS.

Song song với hoạt động tập huấn nâng cao kỹ năng, kiến thức cho đội ngũ HGV cơ sở, ngành tư pháp Đồng Tháp đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động HGƠCS như: đăng tải Bộ tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ cho tập huấn viên, tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ cho HGV trên Trang thông tin điện tử phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Đồng Tháp, Trang thông tin điện tử của Sở Tư pháp và các Trang thông tin điện tử của các huyện, thành phố để tạo điều kiện cho Tập huấn viên và HGV tra cứu, cập nhật trang bị kiến thức cần thiết trong công tác tập huấn, HG tại địa phương và xây dựng 12 nhóm Zalo của 12/12 huyện, thành phố với hơn 1.000 HGV tham gia. Qua đó, kịp thời trao đổi thông tin trong quá trình thực hiện công tác HGƠCS, cách làm hay trong quá trình thực hiện HG của Tổ HG, hỗ trợ nhau khi gặp khó khăn, vướng mắc trong công tác HGƠCS.

SỰ PHỐI HỢP ĐỒNG BỘ CỦA CÁC NGÀNH, CÁC CẤP

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội tại địa phương phát huy hiệu quả công tác triển khai văn bản pháp luật về HGƠCS qua các buổi sinh hoạt tại Hội quán, các điểm tư vấn pháp luật, quán cà phê pháp luật, Câu lạc bộ nông dân với pháp luật, phụ nữ với kiến thức pháp luật, Câu lạc bộ đờn ca tài tử, các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại địa phương. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của công tác HGƠCS.

Phát huy tốt vai trò của Hội Luật gia, Đoàn Luật sư trong công tác HGƠCS, UBND tỉnh giao Sở Tư pháp làm đầu mối ký kết các kế hoạch phối hợp với Hội Luật gia tỉnh, Đoàn Luật sư tỉnh thực hiện công tác HG nhằm huy động lực lượng Luật sư, Luật gia đủ điều kiện tham gia làm HGV và công tác HGƠCS để từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn nhân lực làm công tác HGƠCS, góp phần giữ gìn trật tự an toàn xã hội, hạn chế đơn thư khiếu nại vượt cấp, tiết kiệm thời gian cho người dân.

Các địa phương thực hiện nhiều mô hình tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân

Theo bà Lê Thị Hồng Phượng - Giám đốc Sở Tư pháp, Luật HGƠCS và các văn bản hướng dẫn thi hành đã đánh dấu một bước ngoặc mới trong công tác HGƠCS, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Tại Đồng Tháp, qua 10 năm triển khai thực hiện Luật HGƠCS đã khẳng định vai trò của các HGV tại cộng đồng dân cư. Hiện nay, tỉnh có 4.085 HGV, đã tổ chức HG được hơn 40.700 vụ, việc; trong đó, HG thành gần 33.000 vụ, việc; tỷ lệ HG thành năm sau luôn cao hơn năm trước (năm 2014 đạt hơn 75%, đến 6 tháng đầu năm 2023 đạt hơn 89%).

Để nâng cao chất lượng HGƠCS trong thời gian tới, bà Lê Thị Hồng Phượng - Giám đốc Sở Tư pháp cho biết, Sở Tư pháp tham mưu UBND tỉnh một số giải pháp, cụ thể là: tranh thủ sự quan tâm lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu trong chỉ đạo, tổ chức triển khai thi hành Luật HGƠCS một cách thực chất và hiệu quả; tổ chức thực hiện tốt đề án “Củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực đội ngũ HGV cơ sở giai đoạn 2021-2025” với giải pháp cụ thể, thiết thực tại cơ sở, phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể để chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện, phấn đấu 100% HGV cơ sở phải được tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ HGƠCS, 70% Tổ trưởng Tổ HGƠCS phải được tập huấn chuyên sâu phụ trách HGƠCS.

Bên cạnh đó, huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ cho hoạt động HGƠCS, tham mưu UBND tỉnh trình Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết chi công tác HGƠCS khi Thông tư số 56/2023/TT-BTC ngày 18/8/2023 của Bộ Tài chính quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, chuẩn tiếp cận pháp luật và HGƠCS có hiệu lực thi hành; khuyến khích huy động các Luật sư, người đã từng là Thẩm phán... có đủ tiêu chuẩn tham gia làm HGV cơ sở tại nơi sinh sống hoặc hỗ trợ giúp đỡ HGV thực hiện HGƠCS; phát động các phong trào thi đua cụ thể để hàng năm tỷ lệ HG đạt cao hơn, bền vững hơn và tăng cường tuyên truyền, phổ biến về HGƠCS.

Đồng thời nâng cao vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc và sự phối hợp của các tổ chức chính trị - xã hội tham gia công tác HGƠCS; gắn chặt chẽ hơn nữa việc thực hiện hoạt động HGƠCS vào các cuộc vận động, phong trào do Mặt trận phát động như: “Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Cùng với đó, nâng cao hơn nữa năng lực cho đội ngũ HGV cơ sở về cả kiến thức và kỹ năng nhằm đáp ứng nhu cầu giải quyết tranh chấp ngày nhiều và ngày càng phức tạp nảy sinh do sự phát triển kinh tế - xã hội...

Có thể nói, sự ra đời của Luật HGƠCS đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc, thuận lợi cho công tác HGƠCS. Những năm qua, công tác HGƠCS đã và đang phát huy vai trò tích cực trong việc giúp các bên tranh chấp tự nguyện thỏa thuận giải quyết mâu thuẫn bằng việc thương lượng phù hợp với quy định pháp luật và đạo đức xã hội. Đặc biệt, HGƠCS có ý nghĩa quan trọng đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội, góp phần giữ gìn tình làng, nghĩa xóm trong cộng đồng dân cư, hạn chế các vi phạm pháp luật ở cơ sở.

THANH TRÚC - PHƯƠNG THỊNH