Mặc khải trong ngần

“Bước qua bậc cửa” là tập thơ thứ 11 và là đầu sách thứ 18 của nhà thơ Thai Sắc được Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Hoàn cảnh ra đời của nhiều tác phẩm trong tuyển tập này khác lạ so với hàng trăm bài thơ trong 10 tuyển tập trước đây. Những bài thơ ra đời trong đại dịch Covid-19.

Nhà thơ bộc bạch trong lời tựa: “Bước qua bậc cửa là tập thơ chỉ chọn in những bài thơ có kết cấu gồm 3 khổ thơ. Cũng không phải là tuyên ngôn to tát gì về sự cô đúc, ngắn gọn, “ý tại ngôn ngoại”... của thi ca xưa nay từng nghe, từng biết, mà chủ yếu là thực hiện một cách tự nhiên, hồn nhiên ý tưởng về hình tượng chiếc kiềng dân gian, tạo ra thế 3 chân vững chãi, qua đó ít nhiều hiện lên, đọng rõ tứ thơ như một yêu cầu gắt gao về phương diện thi pháp thơ ca từ cổ chí kim”.

Người đọc “Bước qua bậc cửa” với những cảm xúc vừa như thân quen, vừa như mới lạ. Phía “bậc cửa” ấy như có tấm gương kỳ diệu, phản chiếu bao điều từ hành trình nhân sinh của mỗi con người. Đi vào thơ nhẹ nhàng, tự nhiên như một bông hoa ngoài cổng, thanh âm ngang qua cổng nhà, tờ lịch cuối niên, đám lá xác xao trên hè phố, hay nỗi nhớ hương bưởi vườn quê:

Thức đi vườn bưởi sau nhà

Tháng Giêng lên để mùa hoa bắt đầu

Đêm nghe tiếng vạc sành sâu

Là ta biết cuộc chuyển màu thời gian

Dẫu chỉ là “nhánh vui nơi ngõ chật”, nhưng qua lăng kính của nhà thơ cuộc sống hiển hiện đầy sắc màu:

Bỗng chìa ngang một nhánh non

Tở mở nguồn vui nơi ngõ chật

Tôi ngước nhìn ao ước

Mùa xuân hóa thạch chốn này

Ngoài bậc cửa, như vừa mới đây thôi, cơn đại dịch u ám nhất lịch sử đương đại đã day dứt đi vào những vần thơ. Đọng mãi ở đó là tình yêu đồng bào, nhân loại, yêu sự bình yên thường nhật.

Virus nhỏ chừng nào ai biết

Khiến trái đất khổng lồ đảo điên

Mai phục giữ vô hình

Chấp sóng thần động đất

Trong cơn đại dịch kéo dài ấy, nhà thơ đã phải cất lên lời buồn như nói hộ cho bao người:

Ta mai phục ta mãi

Hôm nay khất ngày mai

Chỉ vài nhánh vui che chẳng kín

Cây kiếp người buồn hoai

Hơn cả lời buồn, có lúc tiếng thơ nấc nghẹn, thảng thốt phút chia lìa không thể tiễn đưa giữa mùa phong kín để giữ gìn sự an nguy cho sức khỏe cộng đồng:

Thay vì xuống thổ nhởn nha

Giờ tất tả ngược về phía hỏa

Đoàn xe tang như rết bò chậm rì khúc nào có bạn ta

Tựa tia chớp vụt tắt bó tay kim mộc thủy

...

Giữa ngũ hành tương khắc

Đây là thời của hỏa

Trong tí tách lò thiêu

Ta nghe tiếng bạn cười bi tráng

Rồi cơn đại dịch cũng dần nguôi, cuộc sống lại hồi sinh rộn ràng bên ngoài bậc cửa. Những khái niệm vùng đỏ, vùng xanh dần đi vào quá vãng. Tiếng lòng nhà thơ như reo vui cùng Tổ quốc, đồng bào:

Cờ vươn lên ánh sáng

Nhật lệnh niềm tin

Vẫy gọi thêm một lần Tổ quốc

Tái sinh

Bên cạnh những trang viết đau đáu về đại dịch, người đọc như gặp lại những cảm nhận về cuộc sống đời thường mình đã lưu giữ trong tâm thức bấy lâu - giữ thô mộc mà không thể gieo thành vần điệu hay thì thầm sẻ chia cùng tâm giao, bằng hữu.

Nằm võng kịp ngộ

Mình thấp nhất giữa đời

Thiên hạ chót vót hai đầu

Thương níu ta lên

Với ngôn ngữ hàm súc, không dụng nhiều vần điệu, nhà thơ Thai Sắc như đang trò chuyện cùng người đọc khi nằm võng hay khi bước qua bậc cửa:

Bước qua bậc cửa

Đích thực về nhà mình

Áo mão cân đai rũ sạch theo khói bụi

Giờ làm người thứ thiệt

Trong thi phẩm này, thi thoảng người đọc được thưởng thức những bài lục bát. Đó có thể là những trăn trở nhân sinh: 

Thời gian hư thực mất còn

Dụ ta lạc hết từng con sóng đời

Đến khi nhặt trọn chữ người

Cũng là khi cạn tóc phơi trắng bờ

Hay vần điệu ngọt ngào về tình yêu đôi lứa:

Lại một mùa dã quỳ xa

Những con đường dốc nghiêng sa ai về

Chạnh nhìn chót vót sơn khê

Bóng xưa bước giữa đê mê nhịp vàng

“Bậc cửa” đó, cùng với những đồng điệu ngọt ngào, gần gũi còn cho bạn đọc những cảm nhận mới lạ từ chiêm nghiệm, trải đời và tâm hồn dạt dào cảm xúc của tác giả. Mỗi bài thơ tựa hồ bức tranh với gam màu trầm lạnh được người nghệ sĩ chăm chút, chắt chiu từng nét cọ rưng rưng giọt đời. Ấy là những tác phẩm: “Vọng nhân”, “Thanh trừng”, Hóa thạch”, “Quy luật”... Sau “nhọc nhằn hun hút nhân sinh” là tiếng gọi nhau chân tình, xóa bỏ u minh, để lòng ngân nga trong lành, thanh thản:

Ta chiêu tuyết hết nụ cười

Để nghe giọt khóc nghiêng trời phiêu linh

Từ trong thăm thẳm cõi mình

Biết còn mấy nụ hoa tình tặng nhau

Tinh thần 81 bài thơ trong tuyển tập này là “mặc khải trong ngần” mà nhà thơ Thai Sắc gửi trao người đọc. Lắng vào thơ để giữa bộn bề cuộc sống này ta có thêm nguồn năng lượng tích cực, để:

Vượt lên năm tháng rộng dài

Cười xanh một nụ nín hoài mùa xưa.

ĐÌNH THẢO