Cha mẹ cần làm gì khi phát hiện con dậy thì sớm?

Trẻ dậy thì sớm đang trở thành mối lo lắng của nhiều cha mẹ, nhất là hiện nay tuổi dậy thì đang có xu hướng trẻ hóa.

Xét nghiệm hormone có giá trị cho dự đoán dậy thì sớm

2 tháng trở lại đây, gia đình thấy bé H.A.L (7 tuổi) phát triển nhanh chóng tuyến vú. Quá lo lắng trước dấu hiệu bất thường đó, gia đình quyết định đưa bé L., đến Phòng khám Đa khoa Medlatec Tây Hồ thăm khám thì thật ngỡ ngàng với chẩn đoán xác định dậy thì sớm.

Thăm khám bé L., có ngực phát triển tương đương độ II Tanner, chưa có lông mu, chưa lông nách và chưa có kinh nguyệt. Do đó, để chẩn đoán chính xác, bác sĩ chỉ định bé làm các phương pháp cận lâm sàng gồm chụp X-quang, siêu âm tử cung-phần phụ, xét nghiệm nội tiết.

Dựa vào các “tiêu chuẩn” vàng, bé L., được chẩn đoán xác định là dậy thì sớm với kết quả chụp X-quang tuổi xương tương đương 8 tuổi. Kết quả xét nghiệm nội tiết có LH: 0.934 mIU/mL; FSH: 4.82 mIU/mL; Estradiol: 21.75 pg/mL.

Vô cùng bất ngờ với chẩn đoán dậy thì sớm, nhưng gia đình bé L., cảm thấy may mắn khi con được thăm khám kịp thời, chẩn đoán chính xác, sau đó đã được điều trị nội tiết để làm chậm lại tốc độ tăng trưởng và tốc độ dậy thì.

Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Thị Cam - chuyên khoa Nhi, Phòng khám Đa khoa Medlatec Tây Hồ, cho biết, dậy thì sớm khi trẻ có các dấu hiệu dậy thì bắt đầu trước 9 tuổi ở bé trai và trước 8 tuổi với bé gái. Bé trai thường có biểu hiện chiều cao tăng nhanh, phát triển dương vật, mọc lông mu, lông nách, giọng ồm... Ở bé gái, dậy thì sớm có dấu hiệu như tuyến vú phát triển, xuất hiện lông mu, kinh nguyệt, mụn trứng cá, xuất hiện mùi cơ thể.

Với những trẻ dậy thì sớm, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ làm chậm lại quá trình dậy thì sớm, giúp bố mẹ không chỉ an tâm con phát triển chiều cao lý tưởng, bảo đảm học tập như bạn bè cùng trang lứa. Đồng thời làm giảm áp lực tâm sinh lý ở trẻ, hạn chế các hệ lụy khôn lường gây nên như quan hệ tình dục sớm làm tăng tỷ lệ nạo, phá thai, tăng nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang khi trưởng thành với các bé gái.

Theo bác sĩ Cam, trẻ dậy thì sớm có thể do nhiều nguyên nhân.

Với bé trai, dậy thì sớm thực sự (trung ương) có thể có nhiều nguyên nhân như: tự phát không rõ nguyên nhân; tổn thương hệ thần kinh trung ương: ứ nước não thất, viêm não, u não, u xơ thần kinh, u mô thừa, chấn thương, tổn thương sau nhiễm khuẩn, bất thường cấu trúc; nguyên nhân khác: thiểu năng giáp kéo dài.

Dậy thì sớm giả (ngoại biên) ở trẻ trai có thể do u, quá sản tế bào Leyding, sử dụng nhiều androgen; ở tuyến thượng thận: Tăng sản thượng thận bẩm sinh, u thượng thận, bệnh Cushing, u sản sinh ACTH.

Đối với bé gái, nguyên nhân gây dậy thì sớm gồm: dậy thì sớm trung ương (phụ thuộc GnRH) tự phát; tổn thương hệ thần kinh trung ương: U não, u xơ thần kinh, u mô thừa, tổn thương do chấn thương, tổn thương sau nhiễm khuẩn, bất thường cấu trúc.

Dậy thì sớm ngoại biên có thể do u buồng trứng, nang buồng trứng, u nguyên thủy nam hóa buồng trứng; u thượng thận, tăng sản thượng thận bẩm sinh, bệnh Cushing; sử dụng nhiều estrogen.

Ngoài ra, trẻ dậy thì sớm có thể do nguyên nhân khác như nguồn gốc thực phẩm không rõ ràng, chế độ sinh hoạt thiếu khoa học...

Để chẩn đoán dậy thì sớm bên cạnh dựa vào lâm sàng như thay đổi về chiều cao cân nặng, vỡ giọng, mụn trứng cá, mọc lông ở mu, nách... thì cần dựa vào trên cận lâm sàng, gồm siêu âm, chụp X-quang cổ tay, xét nghiệm nội tiết: FSH, LH, Testosteron, Estrogen…; xét nghiệm tuyến giáp. Ngoài ra, trong một trường hợp có thể được chỉ định chụp CT, MRI.

Bác sĩ Cam khuyến cáo, cha mẹ khi vui chơi cùng con, nếu quan sát trẻ xuất hiện các dấu hiệu bất thường về dậy thì sớm thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời. Đồng thời, cha mẹ nên bình tĩnh giải thích cho con sự thay đổi sinh lý này để trẻ tránh quá sốc, lo lắng về những thay đổi bất thường này.

Theo TRẦN LAM (NDO)